«Վարք Մաշտոցի»–ի խմբագրումների տարբերություն
Content deleted Content added
չNo edit summary |
No edit summary |
||
Տող 1.
{{unreferenced}}
Կորյունի «Վարք Մաշտոցի» երկը հայկական տառերով գրված առաջին ինքնուրույն պատմական բնույթի երկն է:
▲Կորյունի «Վարք Մաշտոցի» երկը հայկական տառերով գրված առաջին ինքնուրույն պատմական բնույթի երկն է: Կորյունը Մաշտոցի կրտսեր աշակերտներից է, նա իր ուսուցչի մահվանից հետո մտահղացել է գրել հայոց գրերի ծագման մասին և դրանց հորինողի վարքը (կենսագործությունը), հրաման ստանալով [[Հովսեփ Ա Հողոցմեցի|Հովսեփ]] կաթողիկոսից, որը Մաշտոցի ավագ աշակերտներից էր:
Համաձայն ժամանակակից ուսումնասիրողների՝ «Վարք Մաշտոցը» գրվել է մոտ 443-451 թթ. ընթացքում: Երկի գրության թվականը որոշելու համար հայագետներին հիմք է տվել այն հանգամանքը, որ Կորյունի երկում չկա որևէ հիշատակում կամ ակնարկ 450-451 թթ. Վարդանանց պատերազմի մասին, իսկ Վասակ Սյունին ներկայացված է դրական գույներով:
Իր երկում Կորյունը հարց է տալիս որ արդյոք կարելի է նշանավոր մարդկանց վարքը գրել, ապա ավելացնում է որ պետք է գրել որպեսզի այն օրինակ ծառայի սերունդների համար: Կորյունը մեծարում է Մաշտոցին
Կորյունը շեշտում է Մաշտոցի որպես կրոնավորի վաստակը` ջանալով այդպիսով լռեցնել նրա հակառակորդներին, միաժամանակ, որպեսզի չզայրացնի այդ ժամանակ Հայաստանում ազդեցիկ դիրք զբաղեցնող ասորի եկեղեցականներին ՝ նա ոչ մի խոսք չի ասում նրանց քարոզչության մասին: Կորյունը պատմում է որ Եդեսիայի և Ամիդի ասորի եպիսկոպոսները մեծ սիրով ու հաճությամբ են ընդունել Մաշտոցին, և նա մեկնել է այն քաղաքները հայերեն գրեր հնարելու համար: Սրանով Կորյունը կամենում է ասել որ Հայաստանի ասորի հոգևորականները պետք է հետևեն
Կորյունը նաև եկեղեցական գործիչ էր և կողմնակից քրիստոնեության նախնավանդ և անաղարտ պաշտամունքին
▲Կորյունը մեծարում է Մաշտոցին և գրում է որ նա հետևում էր առաքյալներին՝ անգամ Քրիստոսին: Սակայն Մաշտոցը ուներ հակառակորդներ, դրանք ասորի հոգևորականներն էին, որոնք մինչև այդ հայ եկեղեցիներում քարոզում էին ասորերեն լեզվով, քանի որ այդ լեզվով գտնվում էին գրեր ու կրոնական գրքեր: Պարսից արքաներն էլ հովանավորում էին նրանց, քանի որ ասորի հոգևորականները կապերը խզել էին արևմուտքից, իսկ հայերը սնվում էին արևմուտքի մտավոր աղբյուրներից, քանի որ դրանք ավելի հարուստ էին քան ասորականը: Այն փաստը որ Մաշտոցն ու Սահակը զարկ տվեցին հայերեն գիր ու գրականություն ստեղելով հարվածում էր ասորի հոգևորականներին, նրանց զրկում քարոզչական մենաշնորհնից:
▲Կորյունը պատմում է որ Եդեսիայի և Ամիդի ասորի եպիսկոպոսները մեծ սիրով ու հաճությամբ են ընդունել Մաշտոցին, և նա մեկնել է այն քաղաքները հայերեն գրեր հնարելու համար: Սրանով Կորյունը կամենում է ասել որ Հայաստանի ասորի հոգևորականները պետք է հետևեն նրանց օրինակին: Կորյունը ստիպված է գրել որ Սահակն ու Մաշտոցը իրավունք ունեին թարգմանել Աստվածաշունչը, քանի որ դրանց այդ բանը անել է հրամայել Աստված:
▲Կորյունը նաև եկեղեցական գործիչ և կողմնակից քրիստոնեության նախնավանդ և անաղարտ պաշտամունքին, ուստի իր գրիչը պետք է համակերպեր այդպիսի տրամադրությամբ: Կորյունի երկը ունի հակա-ասորական կնիք՝ Նեստորականության հանդեպ խորշանք: Նա փաստորեն մասնակցել է ճշմարտության ոլորումներին, և ընկերներին հետ միասին հիմ են դրել հայոց դավանաբանությանը: Ըստ Կորյունի Մաշտոցը անսպառ եռանդի տեր մարդ էր, շնորհազարդ ևազդեցիկ անձ, որը հոգացու էր ամբողջ հայության՝ այլև հարևան ժողովուրդների մասին:
Կորյունը հատուկ ուշադրություն է դարձնում նաև ժամանակագրությանը: Իր երկը ավարտում է Մաշտոցի մահվամբ և Օշականում նրա հուղարկավորությամբ:
Միջին դարերում կազմվել է Կորյունի երկի համառոտ խմբագրությունը «Փոքր Կորյուն»-
|