«Օճառենի»–ի խմբագրումների տարբերություն

Content deleted Content added
No edit summary
Տող 1.
{{Տաքսոտուփ
'''Օճառենի''' ({{lang-en|Sapindus}}), օճառազգիների ընտանիքի մշտադալար և տերեաթափ ծառերի ցեղ։ Ընդգրկում է շուրջ 15 տեսակ՝ տարածված [[Ասիա]]յի և [[Ամերիկա]]յի արեադարձային շրջաններում։ [[Տերև]]ները հերթադիր փետրաձև են, հուրանը ծայրային է կամ ծոցային։ Պտուղները պարունակում են մինչե 38% սապոնիններ և օգտագործվում էին օճառի փոխարեն։ Մշակվում է արևադարձային տաք երկրներում, որպես գեղազարդիչ [[բույս]] և սապոնիններ ստանալու հումք։ ԽՍՀՄ–ում՝ [[Կովկաս]]ի [[Սև ծով|Սևծով]]յան [[ափ]]երին, հազվադեպ՝ [[Անդրկովկաս]]ում և [[Միջին Ասիա]]յում, մշակվում է օճառենու 3 տեսակ։ Երբեմն օճառենիներ էին անվանում նույն ընտանիքին պատկանող արևելա-[[Ասիա]]կան հուրանավոր կելրեուտերիան ({{lang-en|Koelreute- ria paniculata}}), որը կլիմայավարժված էր [[Մեղրի|Մեղր]]ու, [[Իջևան]]ի տնկարկներում, [[Երեան]]ի բուսաբանական այգում և կանաչ գոտում։
| image file = Starr 050407-6253 Sapindus saponaria.jpg
| image title = Sapindus saponaria
| image descr = Օճառենու ընդհանուր տեսքը
| regnum = Բույսեր
| parent = Sapindoideae
| rang =
| latin = Sapindus
| author = [[Tourn.]] [[ex (таксономия)|ex]] [[L.]], 1753
| syn = * {{btname|Dittelasma|[[Hook.f.]]}}
| phylum = [[Ծածկասերմեր]]
| classis = [[Երկշաքիլավորներ]]
| ordo = ''Sapindáles''
| familia = [[Օճառազգիներ]]
| subfamilia =
| genus =
| species = ''' Օճառենի'''
| children name =
| children =
| range map =
| range map caption =
| range map width =
| range legend =
| wikispecies = Sapindus
| commons = Category:Sapindus
| grin = 10707
}}
 
'''Օճառենի''' ({{lang-en|Sapindus}}), [[օճառազգիներ]]ի ընտանիքի մշտադալար և տերեաթափ ծառերի ցեղ։ Ընդգրկում է շուրջ 15 տեսակ՝ տարածված [[Ասիա]]յի և [[Ամերիկա]]յի արեադարձային շրջաններում։
 
== Կենսաբանական նկարագիր ==
[[Տերև]]ները հերթադիր փետրաձև են, հուրանը ծայրային է կամ ծոցային։
 
[[Պտուղ]]ները պարունակում են մինչե 38% սապոնիններ և օգտագործվում էին օճառի փոխարեն։
 
== Տարածում ==
[[Պատկեր:Sapindus emarginatus in Hyderabad W2 IMG 4648.jpg|մինի]]
Մշակվում է արևադարձային տաք երկրներում, որպես գեղազարդիչ [[բույս]] և սապոնիններ ստանալու հումք։ ԽՍՀՄ–ում՝ [[Կովկաս]]ի [[Սև ծով|Սևծով]]յան [[ափ]]երին, հազվադեպ՝ [[Անդրկովկաս]]ում և [[Միջին Ասիա]]յում, մշակվում է օճառենու 3 տեսակ։
 
Երբեմն օճառենիներ էին անվանում նույն ընտանիքին պատկանող արևելա-[[Ասիա]]կան հուրանավոր կելրեուտերիան ({{lang-en|Koelreute- ria paniculata}}), որը կլիմայավարժված էր [[Մեղրի|Մեղր]]ու, [[Իջևան]]ի տնկարկներում, [[Երեան]]ի բուսաբանական այգում և կանաչ գոտում։
 
== Տեսակներ ==
Դասը ընդգրկում է 15 տեսակ<ref>Количество видов, признаваемых разными авторами, отличается.</ref>.
 
* {{bt-latarm|Sapindus delavayi|aut=([[Franch.]]) [[Radlk.]]|}}, Չինաստան, Հնդկաստան
* {{bt-latarm|Sapindus emarginatus|aut=[[Vahl]]}}, Հարավային Ասիա
* {{bt-latarm|Sapindus drummondii|aut=[[Hook.]] & [[Arn.]]|}} [ [[syn.]] {{bt|Sapindus saponaria|var=drummondii|([[Hook.]] & [[Arn.]]) [[L.D.Benson]]}}], ԱՄՆ, Մեքսիկա
* {{bt-latarm|Sapindus marginatus|aut=[[Willd.]]|}}, Ֆլորիդա
* {{bt-latarm|Sapindus mukorossi|aut=[[Gaertn.]]|}} {{bt-latarm|s=2|Sapindus utilis|aut=[[Trab.]]}}, Արևելյան Ասիա և Հիմալայներ
* {{bt-latarm|Sapindus oahuensis|aut=[[Hillebr.]] ex [[Radlk.]]|}}, էնդեմիկ տեսակ Հավայան կղզիներում
* {{bt-latarm|Sapindus rarak|aut=[[DC.]]|Мыльное дерево явское}} {{bt-latarm|s=2|Dittelasma rarak|aut=[[Hook.f.]] ex [[Hiern]]}}
* {{bt-latarm|Sapindus saponaria|aut=[[L.]]|}}
* {{bt-latarm|Sapindus tomentosus|aut=[[Kurz]]|}}
* {{bt-latarm|Sapindus trifoliatus|aut=[[L.]]|}},
* {{bt-latarm|Sapindus vitiensis|aut=[[A.Gray]]|}}
 
== Ծանոթագրություններ ==
{{ծանցանկ}}
 
== Արտաքին հղումներ ==
* [http://www.pureindia.com/soapnut.htm Flora of India: ''Sapindus'']
* [http://www.efloras.org/florataxon.aspx?flora_id=5&taxon_id=129159 Flora of Pakistan: ''Sapindus'']
* [http://www.efloras.org/florataxon.aspx?flora_id=3&taxon_id=129159 Flora of China: ''Sapindus'' species list]
 
{{ՀՍՀ}}
 
[[Կատեգորիա:օճառազգիներ]]
[[Կատեգորիա:Ծաղկավոր բույսեր]]
Ստացված է «https://hy.wikipedia.org/wiki/Օճառենի» էջից