«Ամերիկացիներ»–ի խմբագրումների տարբերություն

Content deleted Content added
Նոր էջ «'''Ամերիկացիներ''' (ԱՄՆ-ի բնակիչների ինքնանվանումը), ազգ, կազմում է ԱՄՆ-ի բնակչության մեծամասնութ...»:
 
No edit summary
Տող 1.
{{Տեղեկաքարտ Էթնիկ խումբ2
'''Ամերիկացիներ''' ([[ԱՄՆ]]-ի բնակիչների ինքնանվանումը), ազգ, կազմում է ԱՄՆ-ի բնակչության մեծամասնությունը։ Ապրում են նաև ԱՄՆ-ից կախում ունեցող երկրներում։ Ամերիկացիների թիվը մոտ 200 մլն. էր ([[1967]]), որից 22 մլն. նեգրեր և մուլատներ էին։ Ազգի կորիզը կազմել էին 17-րդ դարի սկզբից [[Հյուսիսային Ամերիկա]]յում վերաբնակված անգլիացիները, շոտլանդացիները, իռլանդացիները, հոլանդացիները, [[դանիա]]ցիները, [[ֆրանսիա]]ցիները, իսպանացիները։ Ամերիկյան ազգի ձևավորմանը մասնակցել էին նաև հնդկացիները և [[աֆրիկա]]ցիները։ Այն հիմնականում կազմավորվել էր մինչև անկախության պատերազմը ([[1775]]-[[1783]]) և նրա ընթացքում։ 19-րդ դարի վերջին ուժեղացավ Արևմտյան, Արևելյան և [[Հարավային Եվրոպա]]յից, ինչպես նաև [[Ասիա]]յից վերաբնակիչների հոսքը դեպի ԱՄՆ, որը երկրի բնակչությունը էթնիկական տեսակետից դարձրեց էլ ավելի խայտաբղետ։ Առաջին համաշխարհային պատերազմի ընթացքում ավելացել էր վերաբնակիչների թիվը (Լատինական Ամերիկայի Երկրննրից, մասնավորապես՝ [[Մեքսիկա]]յից)։ Ամերիկացիները համեմատաբար երիտասարդ ազգ են։ էթնիկական համախմբումն այնտեղ դեռ չի ավարտվել։ Ամերիկացիների մեջ մտնող ազգային շատ խմբեր ([[լեհ]]եր, [[իտալացի]]ներ, [[հայ]]եր և ուրիշներ) պահպանել են ազգային որոշ ավանդույթներ, նաև լեզուև։ Ամերիկացիները խոսում են անգլերեն, որը և ԱՄՆ-ի պետական լեզուն է։ Սակայն Ամերիկացիների լեզուն բառապաշարով ու արտասանությամբ տարբերվում է անգլիացիների լեզվից։ ԱՄՆ-ում չկա պաշտոնական պետական կրոն։ Երկրում գոյություն ունի մոտ 260 դավանություն և [[աղանդ]]։ Ամերիկացիների մեծ մասը [[բողոքական եկեղեցի|բողոքական եկեղե]]ցու հետևորդ է, զգալի թիվ են կազմում [[կաթոլիկ]]ները և [[հուդա]]յական կրոնի հետևորդները։ Ամերիկացիների տնտեսության ու մշակույթի մասին տես Ամերիկայի Միացյաչ Նահանգներ հոդվածում։
| հայերեն անվանում =Ամերիկացիներ
| ինքնանվանում = Americans
| դրոշ =[[Պատկեր:Flag of the United States.svg|300px]]
| դրոշի նկարագրություն =
| պատկեր =<div style="white-space:nowrap;"><!--If you swap out an image, change the "x##px" entry for EACH image in the row so that the width of the row lines up with the others-->[[Պատկեր:Gilbert Stuart Williamstown Portrait of George Washington.jpg|57px]][[Պատկեր:Martin Luther King, Jr..jpg|48px]][[Պատկեր:Neil Armstrong in suit.jpg|51px]][[Պատկեր:Albert Einstein Head.jpg|52px]][[Image:John F. Kennedy, White House color photo portrait.jpg|57px]][[Պատկեր:BenFranklinDuplessis.jpg|56px]]<br /><br />[[Պատկեր:Abraham Lincoln November 1863.jpg|56px]][[Պատկեր:Mark Twain life 1900s.jpg|55px]][[Պատկեր:Thomas Edison2-crop.jpg|55px]][[Պատկեր:Jimi Hendrix 1967.png|38px]][[Պատկեր:James_Dean_in_Rebel_Without_a_Cause.jpg|62px]]<br /><br />[[Պատկեր:Elvis Presley 1970.jpg|45px]][[Պատկեր:ErnestHemingway.jpg|55px]][[Պատկեր:Michael Jackson in 1988.jpg|45px]][[Պատկեր:Kalpana_Chawla,_NASA_photo_portrait_in_orange_suit.jpg|55px]][[Պատկեր:Henry_ford_1919.jpg|55px]][[Պատկեր:Richard Pryor (1986) (cropped).jpg|56px]]<br /><br />[[Պատկեր:Thomas_Jefferson_by_Rembrandt_Peale_1805_cropped.jpg|60px]][[Պատկեր:JohnnyCash1969.jpg|58px]][[Պատկեր:Ulysses Grant 1870-1880.jpg|52px]][[Պատկեր:Frederick_Douglass_portrait.jpg|49px]][[Պատկեր:Steve_Jobs.jpg|48px]]<br /><br />[[Պատկեր: Steven Spielberg Masterclass Cinémathèque Française 2 cropped.jpg|54px]][[Պատկեր:Stantheman.jpg|53px]][[Պատկեր:Hurston-Zora-Neale-LOC.jpg|49px]][[Պատկեր:John_Steinbeck_1962.jpg|50px]][[Պատկեր:Muhammad_Ali_NYWTS.jpg|57px]][[Պատկեր:Official Portrait of President Reagan 1981.jpg|57px]]<br /><br />[[Պատկեր:FDR in 1933.jpg|61px]][[Պատկեր:Stephen_Colbert_2014.jpg|50px]][[Պատկեր:Michael Jordan.jpg|51px]][[Պատկեր:Frank Lloyd Wright portrait.jpg|57px]][[Պատկեր:Edward_S._Curtis_Geronimo_Apache_cp01002v.jpg|50px]][[Պատկեր:Oprah_Winfrey.jpg|37px]]
| պատկերի նկարագրություն =
| ընդհանուր թիվ = 200 մլն
| տարածաշրջաններ =
<br />{{դրոշավորում|Մեքսիկա}}՝ 738,100-1,000,000<ref>[http://www3.inegi.org.mx/sistemas/TabuladosBasicos/LeerArchivo.aspx?ct=27409&c=27302&s=est&f=2 People live in Mexico, INEGI, 2010]</ref><ref>[http://web.archive.org/web/20030802005426/http://www.aca.ch/amabroad.pdf People Citizenship in Mexico, 2009]</ref>
<br />{{դրոշավորում|Կանադա}}՝ 688,000–1,000,000<ref>[http://www.shelteroffshore.com/index.php/living/more/americans_living_abroad/ "Record Numbers of Americans Living Abroad"]. Shelter Offshore. Retrieved 2008-09-30.</ref><ref>{{cite web| url=http://www.financialpost.com/personal-finance/citizens+living+Canada+Time+come+clean/5178975/story.html| title=
U.S. citizens living in Canada: Time to come clean to the IRS| publisher=Financial Post| accessdate=2011-07-31|archiveurl=http://web.archive.org/web/20110928165644/http://www.financialpost.com/personal-finance/citizens+living+Canada+Time+come+clean/5178975/story.html|archivedate=2011-09-28}}</ref>
<br />{{դրոշավորում|Բրազիլիա}}՝ 520,000<ref>[http://web.archive.org/web/20030802005426/http://www.aca.ch/amabroad.pdf Americans abroad 1999]</ref>
<br />{{դրոշավորում|Ֆիլիպիններ}}՝ 250,000<ref>{{cite web| url=http://www.infoplease.com/ipa/A0107718.html| title=Liberia: History, Geography, Government, and Culture| publisher=Infoplease| accessdate=2008-09-30}}</ref>
<br />{{դրոշավորում|ԱՄՆ}}՝ 224,000<ref>[http://www.state.gov/r/pa/ei/bgn/35640.htm Brazil Country Profile] U.S. Department of State. Retrieved on January 19, 2009.</ref>
<br />{{դրոշավորում|Լիբերիա}}՝ Լիբերիա<ref>[http://www.censusdata.abs.gov.au/ABSNavigation/prenav/ViewData?breadcrumb=POLTD&method=Place%20of%20Usual%20Residence&subaction=-1&issue=2006&producttype=Census%20Tables&documentproductno=0&textversion=false&documenttype=Details&collection=Census&javascript=true&topic=Ancestry&action=404&productlabel=Ancestry%20(full%20classification%20list)%20by%20Sex&order=1&period=2006&tabname=Details&areacode=0&navmapdisplayed=true& ibid, Ancestry (full classification list) by Sex – Australia]</ref>
<br />{{դրոշավորում|Ֆրանսիա}}՝ 100,000<ref>[http://france.usembassy.gov/us-france-americans.html Embassy of the United States Paris, France – Americans in France]. France.usembassy.gov (2010-08-10). Retrieved on 2010-12-09.</ref>
<br />{{դրոշավորում|Իսրայել}}՝ 100,000<ref>[http://web.archive.org/web/20091229002907/http://www.moj.go.jp/PRESS/090710-1/090710-3.pdf 平成20年末現在における外国人登録者統計について]</ref>
<br />{{դրոշավորում|Գերմանիա}}՝ 99,600<ref>[http://www.destatis.de/jetspeed/portal/cms/Sites/destatis/Internet/EN/Content/Statistics/Bevoelkerung/AuslaendischeBevoelkerung/Tabellen/Content100/AlterAufenthaltsdauer,property=file.xls Statische Bundesamt Deutschland]</ref>
<br />{{դրոշավորում|Ճապոնիա}}՝ 52,684<ref>{{cite web| url=http://www.costa-rica-life.com/americans-living-in-costa-rica.html| title=Americans living in Costa Rica| publisher=Costa-Rica-Life.com| accessdate=2008-09-30}}</ref><ref>[http://www.census.gov/population/socdemo/ancestry/ancestry_q_by_DAC_2000.xls Ancestry and Ethnic Origin], US Census</ref>
{{դրոշավորում|Սաուդյան Արաբիա}}՝ 40,000<ref>[http://www.saudicommercialoffice.com/saudi.html]</ref>
| լեզուներ = Անգլերեն
| կրոն = [[Հռոմի Կաթոլիկ եկեղեցի|Կաթոլիկություն]], [[հուդայականություն ]]
| ռասա =
| մտնում է =
| ընդգրկում է =
| ծագում =
| բարեկամ ազգեր =
| ծանոթագրություններ =
| բարեկամ ազգեր =
}}
'''Ամերիկացիներ''' ([[ԱՄՆ]]-ի բնակիչների ինքնանվանումը), ազգ, կազմում է [[ԱՄՆ]]-ի բնակչության մեծամասնությունը։ Ապրում են նաև ԱՄՆ-ից կախում ունեցող երկրներում։
 
Ամերիկացիների թիվը մոտ 200 միլիոն էր ([[1967]]), որից 22 միլիոնը նեգրեր և մուլատներ էին։
 
== Ազգի կորիզ ==
Ազգի կորիզը կազմել էին [[17-րդ դար]]ի սկզբից [[Հյուսիսային Ամերիկա]]յում վերաբնակված [[անգլիացիներ]]ը, [[շոտլանդացիներ]]ը, [[իռլանդացիներ]]ը, [[հոլանդացիներ]]ը, [[դանիա]]ցիները, [[ֆրանսիա]]ցիները, [[իսպանացիներ]]ը։
 
== Ազգի ձևավորում ==
Ամերիկյան ազգի ձևավորմանը մասնակցել էին նաև [[հնդկացիներ]]ը և [[աֆրիկա]]ցիները։ Այն հիմնականում կազմավորվել էր մինչև անկախության պատերազմը ([[1775]]-[[1783]]) և նրա ընթացքում։
 
[[19-րդ դար]]ի վերջին ուժեղացավ Արևմտյան, Արևելյան և [[Հարավային Եվրոպա]]յից, ինչպես նաև [[Ասիա]]յից վերաբնակիչների հոսքը դեպի ԱՄՆ, որը երկրի բնակչությունը էթնիկական տեսակետից դարձրեց էլ ավելի խայտաբղետ։ [[Առաջին համաշխարհային պատերազմ]]ի ընթացքում ավելացել էր վերաբնակիչների թիվը ([[Լատինական Ամերիկա]]յի երկրննրից, մասնավորապես՝ [[Մեքսիկա]]յից)։
 
Ամերիկացիները համեմատաբար երիտասարդ ազգ են։ Էթնիկական համախմբումն այնտեղ դեռ չի ավարտվել։ Ամերիկացիների մեջ մտնող ազգային շատ խմբեր ([[լեհ]]եր, [[իտալացի]]ներ, [[հայ]]եր և ուրիշներ) պահպանել են ազգային որոշ ավանդույթներ, նաև լեզուև։
 
== Լեզուն ==
Ամերիկացիները խոսում են անգլերեն, որը և ԱՄՆ-ի պետական լեզուն է։ Սակայն Ամերիկացիների լեզուն բառապաշարով ու արտասանությամբ տարբերվում է անգլիացիների լեզվից։ ԱՄՆ-ում չկա պաշտոնական պետական կրոն։
 
== Կրոն ==
Երկրում գոյություն ունի մոտ 260 դավանություն և [[աղանդ]]։ Ամերիկացիների մեծ մասը [[բողոքական եկեղեցի|բողոքական եկեղե]]ցու հետևորդ է, զգալի թիվ են կազմում [[կաթոլիկ]]ները և [[հուդա]]յական կրոնի հետևորդները։
{| class="wikitable sortable" font-size:80%;"
|+ style="font-size:100%" |ԱՄՆ-ում կրոնական պատկանելությունը (2014)<ref name="pew2014">{{cite web|author=|url=http://www.pewforum.org/2015/05/12/americas-changing-religious-landscape/ |title=America's Changing Religious Landscape |publisher=The Pew Forum |date=2015-05-12 |accessdate=2015-05-12}}</ref>
|-
! Պատկանելություն
! colspan="2"|% Ամերիկայի բնակչություն
|-
| [[Քրիստոնեություն|Քրիստոնիա]]
|align=right| '''{{bartable|70.6||2||background:darkblue}}
|-
| style="text-align:left; text-indent:15px;"| [[Բողոքականություն|Բողոքականներ]]
|align=right| '''{{bartable|46.5||2||background:mediumblue}}
|-
| style="text-align:left; text-indent:30px;"| [[Սև եկեղեցականներ]]
|align=right| '''{{bartable|6.5||2||background:lightblue}}
|-
| style="text-align:left; text-indent:15px;"| [[Կաթոլիկություն]]
|align=right| '''{{bartable|20.8||2||background:mediumblue}}
|-
| style="text-align:left; text-indent:15px;"| [[Մորմոններ]]
|align=right| '''{{bartable|1.6||2||background:mediumblue}}
|-
| style="text-align:left; text-indent:15px;"| [[Եհովայի վկաներ]]
|align=right| '''{{bartable|0.8||2||background:mediumblue}}
|-
| style="text-align:left; text-indent:15px;"| [[Ուղափառություն]]
|align=right| '''{{bartable|0.5||2||background:mediumblue}}
|-
| style="text-align:left; text-indent:15px;"| Տարբեր Քրիստոնյաներ
|align=right| '''{{bartable|0.4||2||background:mediumblue}}
|-
| Non-Christian faiths
|align=right| '''{{bartable|5.9||2||background:darkgreen}}
|-
| style="text-align:left; text-indent:15px;"| [[Հրեաներ]]
|align=right| '''{{bartable|1.9||2||background:lightgreen}}
|-
| style="text-align:left; text-indent:15px;"| [[Մահմեդական]]
|align=right| '''{{bartable|0.9||2||background:lightgreen}}
|-
| style="text-align:left; text-indent:15px;"| [[Բուդդայականություն]]
|align=right| '''{{bartable|0.7||2||background:lightgreen}}
|-
| style="text-align:left; text-indent:15px;"| [[Հինդուիստ]]
|align=right| '''{{bartable|0.7||2||background:lightgreen}}
|-
| style="text-align:left; text-indent:15px;"| Այլ դավանանք ունեցողներ
|align=right| '''{{bartable|1.8||2||background:lightgreen}}
|-
| [[Անկրոնություն|Անկրոնականներ]]
|align=right| '''{{bartable|22.8||2||background:purple}}
|-
| style="text-align:left; text-indent:15px;"| -
|align=right| '''{{bartable|15.8||2||background:#A020F0}}
|-
| style="text-align:left; text-indent:15px;"| [[Ագնոստիցիզմ]]
|align=right| '''{{bartable|4.0||2||background:#A020F0}}
|-
| style="text-align:left; text-indent:15px;"| [[Աթեիզմ|Աթեիստ]]
|align=right| '''{{bartable|3.1||2||background:#A020F0}}
|-
| -
|align=right| '''{{bartable|0.6||2||background:#A020F0}}
|-
| '''Ընդհանուր''' || '''{{bartable|100||2||background:grey}}'''
|}
 
== Տես նաև ==
*[[Ամերիկայի Միացյալ Նահանգներ|ԱՄՆ]]
 
== Ծանոթագրություններ ==
{{ծանցանկ|2}}
 
{{ՀՍՀ}}