«Ազգագրություն»–ի խմբագրումների տարբերություն
Content deleted Content added
Տող 14.
Учебник/Под ред. Ю.В. Бромлея и Г.Е. Маркова. М.: Высш. школа, 1982. — 320 с.</ref>
Ժամանակակից ազգաբանության և ազգագրության մեջ կարևորագույն է համարվում «էթնիկություն» հասկացությունը՝ որպես լեզվական, մշակութային և հատկանիշների համագումար, որը տարբերում է մի սոցիումը մյուսից:
Էթնոգրաֆիայի հիմնական մեթոդը հանդիսանում է ժողովուրդների և կյանքի ուղղակի դիտարկումը, նրանց վերաբնակեցումը, մշակութային և պատմական փոխհարաբերությունները և դրանց հետագա վերլուծությունը։ Քանի որ էթնոգրաֆիան ուսումնասիրում է ոչ միայն ժամանակակից ազգերի գոյություն ունենալը, այլև նրանց պատմական և մշակութային զարգացումը, էթնոգենեսում և պատմության մեջ նրանց սոցիալական ինստիտուտ դառնալը, ապա պետք է ասել, որ օգտագործվում է նաև գրավոր և նյութական աղբյուրները։ Էթնոգրաֆիայի մեթոդի հիմնական կարևորությունը կայանում է նրանում, որ հետազոտությունները իրականանում են հետազոտման տարածքում և անվանում են տարածքային էթնոգրաֆիական հետազոտություններ։ Տարածքային էթնոգրաֆիա – հետազոտություն է, որն իրականանում է գոյություն ունեցող ազգությունների շրջանում՝ նպատակ ունենալով հավաքելու ավանդական մշակույթի և դրանց գործունեության, ինչպես նաև կոնկրետ համակարգի սկզբնական էթնոգրաֆիկ տվյալները։ տարածքային էթնոգրաֆիկ հետազոտությունները բաժանվու են 2 տեսակի. ▼
== Հետազոտական մեթոդներ ==
*Ստացիոնար – Այս դեպքում էթնոգրաֆը երկար ապրում է ուսումնասիրվող ազգի մեջ, ավելի մանրամասն է ծանոթանում նրա նյութական և հոգևոր մշակությը։▼
Յուրաքանչյուր գիտություն, այդ թվում՝ ազգագրությունը հետազոտություն իրականացնելու համար մշակված հետազոտական միջոցների, գործիքների կիրառման կարիք ունի. խոսքը մեթոդների մասին է: Ճիշտ ընտրված մեթոդը հանդես է գալիս որպես ինքնատիպ կողմնացույց, որի միջոցով հնարավոր է հասնել ճշմարիտ լուծման՝ խուսափելով հնարավոր սխալներից: [[Ֆրենսիս Բեկոն]]ը մեթոդը համեմատում էր «ջահի հետ, որը մթության մեջ լուսավորում է ճանապարհը» <ref>Н.В. Рябоконь. Философия УМК. Философия Нового времени. Проблема метода и субстанции в философских воззрениях Ф. Бэкона и Р. Декарта - Минск.: Изд-во МИУ, 2009</ref>, իսկ օրինակ [[հոգեբան]] [[Լև Վիգոտսկի]]ն «մեթոդը համեմատում էր կենդանի օրգանիզմում եղած ոսկորների հետ, որի վրա պահվում է ողջ [[օրգանիզմ]]ը»:
*Էկսպեդիցիոն – Սա ավելի լայն տարածում ունեցող տեսակն է, որը թույլ է տալիս կարճ ժամանակահատվածում նյութեր հավաքել նրանց գոյության, հագուստի, բնակավայրի մասին։ Տարածքային էթնոլոգիկ հետազոտության մեջ օգտագորում են. Դիտարկումը, հարցազրույցը, հարցաքննությունը։▼
Հարկ է շեշտել, որ սկզբնական շրջանում գիտնականները օգտագործում էին դաշտային դիտման, նկարագրման, քարտեզագրման մեթոդները և այլն: Ազգագրություն գիտության ձևավորման և զարգացման հարցում կարևոր ներդրում ունեն էվոլյուցիոնիստական, դիֆուզիոնիստական, ֆունկցիոնալիստական, ամերիկյան մարդաբանական դպրոցները, որոնց շնորհիվ մշակվեցին մի շարք մեթոդներ և գիտական մոտեցումներ: Այսպես օրինակ էվոլյուցիոնիստական և դիֆուզիոնիստական դպրոցների կողմից մշակվեց պատմահամեմատական մեթոդը, որը չնայած այսօր գրեթե չի կիրառվում: Մշակվեցին մշակույթի ուսումնասիրության մոտեցումներ և օրինաչափություններ, առաջ քաշվեց վերապրման մեթոդը, իսկ ավելի ուշ ի հայտ եկան համալիր հեետազոտության մեթոդները և մշակութային անհատականացման մոտեցումները: Խորհրդային ազգագրությունում մեծ տեղ էր հատկացվում դաշտային ազգագրական նյութերի՝ ԴԱՆ-ի հավաքմանը և նկարագրմանը, որոնք սահմանվում էին հետևյալ կերպ. ԴԱՆ-ը ռեալ իրականությունից, կոնկրետ բանասացների գրառած նյութերն են, որոնք ազգագրագետների մոտ հայտնի է նաև «աշխատանք դաշտում¦» անունով <ref>Зорин А., Основы этнографии учебное пособие, Астана, 1994.</ref>:
Ժամանակակից ազգագրության գիտական վերլուծության համար օգտագործվում են վաղ շրջանի ազգագրագետների հետազոտությունները, նկարագրությունները, ճանապարհորդական նամակները, բանահյուսական և գեղարվեստական [[տեքստ]]երը, էթնոհոգեբանական և էթնոսոցիոլոգիական հետազոտությունները, պաշտոնական, պատմա-քաղաքական նշանակության փաստաթղթերը: Առավել կարևոր են իրականացված դիտարկումները: Նման բազմազան նյութերի մշակումը և վերլուծությունը պահանջում է տարբեր մեթոդների կիրառում <ref name="Գրոմով"></ref>:
▲
Դաշտային ազգագրություն – հետազոտություն է, որն իրականանում է գոյություն ունեցող ազգերի շրջանում՝ նպատակ ունենալով` հավաքագրելու ազգագրական առաջնային տվյալներ ավանդական-կենցաղային մշակույթի և նրա՝ որպես որոշակի համակարգի, գործառնության առանձին կառուցվածքային բաղադրիչների մասին <ref name="Գրոմով"></ref>:
Առանձնացվում են դաշտային ազգագրական հետազոտությունների երկու տեսակներ.
▲*Ստացիոնար
▲*Էկսպեդիցիոն
* Դիտման մեթոդ. ենթադրում է մշակութային իրավիճակի նկարագրում, ապա ամրագրում լուսանկարի կամ տեսանկարահանման միջոցով: Որոշ դեպքերում հետազոտողը ևս կարող է մասնակցել մշակութային [[Գործունեություն|գործունեությանը]] և ներսից ուսումնասիրել մշակութային ֆենոմենը, չնայած որ այս պարագայում հետազոտողը դիտման մեթոդից անցնում է մասնակցային մեթոդին: Դիտման մեթոդն ազգագրական հետազոտության անբաժանելի մասն է, քանի որ այն հնարավորություն է տալիս հարցվողների խոսքային [[վարք]]ին զուգահեռ հետազոտել նաև նրանց ոչ խոսքային վարքը, ենթամշակույթը, թաքնված [[դրդապատճառ]]ները, վարքային յուրօրինակ մոդելները:
* Հարցման մեթոդ. առանձնավում է հարցման երկու եղանակ՝ կիսակառուցվածքավորված և կառուցվածքավորված: Վերջինի դեպքում հարցազրուցավարը հարցումը անցկացնում է նախապես պատրաստած հարցաշարի միջոցով, իսկ կիսաձևակերպված հարցման դեպքում՝ հարցաշարը բացակայում է: Հարցազրույցները լինում են նաև թեմատիկ, խորքային և այլն:
* Հարցաթերթային մեթոդ. փակ՝ հստակ պատասխաններ ակընկալող, և բաց հարցերից բաղկացած հարցաշար: Նման հարցաթերթերը կարող են անցկացվել փոստային կամ հեռախոսային կապի միջոցով:
* Նկարագրման մեթոդ, երբ հետազոտողը վերստեղծում է տեսած պատկերը:
* Տիպաբանման մեթոդ, հետազոտողը, վերլուծելով հավաքագրված ողջ նյութը, փորձում է տեսակավորել՝ ըստ որոշակի առանձնահատկությունների, օրինաչափությունների:
* Խաչամշակութային համեմատական մեթոդ, որը միտված է համեմատության միջոցով վեր հանելու տարբեր մշակույթների նմանություններն ու տարբերությունները:
* Քարտեզագրման մեթոդ:
* Քանակական վերլուծության մաթեմատիկական մեթոդներ: Այս մեթոդը կիառվում է զանգածային հարցումների արդյունքները վերլուծելու համար:
* Փաստաթղթերի վերլուծության մեթոդ. իրենից ներկայացնում է տեքստի ներքին և արտաքին բովանդակության որակական վերլուծություն: Առանձնացվում են փաստթղթերի տարբեր տեսակներ, օրինակ [[նամակ]]ներ, [[ինքնակենսագրություն]]ներ, արխիվային նյութեր, գիտական [[գրականություն]] <ref>Винер Б. Е. Этничность: В поисках парадигмы изучения // ЭО. 1998. №4.</ref> <ref>Арутюнов С. А., Мркарян Э. С., Мкртумян Ю. П. Проблемы исследования культуры жизнеобеспечения этноса // СЭ. 1983. №2.</ref> <ref>Алексеев В. П., Бромлей Ю. В. К изучению роли переселения народов в формировании этнических общностей // СЭ. 1968. N9 2.</ref>:
Կարելի է առանձնացնել ազգագրական հետազոտության երեք հիմնական կատեգորիաներ.
* Ամբողջական ազգագրական հետազոտություն, որի ժամանակ հետազոտողը ձգտում է ուսումնասիրել մշակութային համալիրն ամբողջությամբ:
* Թեմատիկ ուղղվածությամբ ազգագրական հետազոտություն, որի ժամանակ հետազոտողը նեղացնում է հետքաքրքրության ոլորտը և կենտրոնանում մշակութային երևույթի կոնկրետ ասպեկտի վրա:
* Վարկածների մշակմանն ուղղված ազգագրական հետազոտություն, որի ժամանակ հետազոտողը բացահայտում է այս կամ այն մշակութային պրակտիկաները <ref>Сорокин Π.Α. Общедоступный учебник социологии. Статьи разных лет / Ин-т социологии. - М.: Наука, 1994. — 560 с.</ref> <ref>Девятко И.Ф. Диагностическая процедура в социологии. Очерк истории и теории. — М.: Наука, 1993. — 175 с.</ref>:
=== Հետազոտության ընթացակարգ ===
Ազգագրական հետազոտությունն ընթանում է նախապես սահմանված փուլերով: Առաջին փուլում սահմանվում է հետազոտական խնդիրը: Երկրորդ փուլում որոշվում են հետազոտական գործիքները և մեթոդները: Երրորդ փուլում արդեն սահմանված մեթոդներով իրականացվում է բուն հետազոտությունը: Ազգագրական [[հարցազրույց]]ների ժամանակ տրվում են երեք տեսակի հարցեր՝ նկարագրական, կառուցվածքային և հակադիր: Չորրորդ փուլում հավաքված նյութերը և կատարված դիտարկումները ենթարկվում են վերլուծության:
==== Արդյունքների վերլուծություն ====
Ազգագրական հետազոտությունների արդյունքների վերլուծության համար անհրաժեշտ է ունենալ մանրամասնված գրառումներ կամ սղագրություններ: Գրառումները որպես կանոն պետք է պարունակեն տեղեկություններ.
* Դիտարկման վայրի ամսաթվի և ժամի մասին,
* Նշանակալի դեպքերի մանրամասներ,
* Զգայական տպավորությունների (ձայն, հոտ, համ և այլն):
Ըստ Հ. Ուոլքոթի՝ ազգագրական հետազոտությունը պետք է անցնի վերլուծության երեք մակարդակներ.
* Նկարագրություն,
* Վերլուծություն,
* Մեկնաբանում <ref>Э.П.Андреев, Г.В.Осипов. Методы измерения в социологии. Москва: Наука, 1977</ref> <ref>Ядов В.А. Социологическое исследование: методология, программа,методы</ref> <ref>Крыштановский, А. О. Анализ социологических данных с помощью пакета SPSS [Текст]: учеб. пособие для вузов / А. О. Крыштановский; Гос. ун-т — Высшая школа экономики. — М. : Изд. дом ГУ ВШЭ, 2006. — 281, [3] с. — (Учебники Высшей школы экономики). — Прил.: с. 225— 281. — 2000 экз. — ISBN 5-7598-0373-5 (в пер.)</ref>:
== Պատմություն==
| |||