«CD»–ի խմբագրումների տարբերություն

Content deleted Content added
No edit summary
No edit summary
Տող 33.
'''Սեղմասկավառակը''' ({{lang-en|Compact Disc}}) [[Օպտիկական սկավառակ|օպտիկական]] [[թվային կրիչ]] է մեջտեղում անցք ունեցող [[պլաստիկ]] սկավառակի տեսքով, որում տվյալների գրանցումը և ընթերցումը կատարվում է [[լազերի]] միջոցով։ Սեղմասկավառակների հետագա զարգացումը հանդիսացավ [[DVD|թվային տեսասկավառակը]]։
 
Սկզբնապես սեղմասկավառակը ստեղծվել էր [[CDA|CD ձայնահետագծերը]] թվային տեսքով պահպանելու համար (հայտնի է որպես [[Ձայնային սեղմասկավառակ|CD Audio]]), սակայն հետագայում սկսեց լայնորեն կիրառվել որպես կրիչ տարբեր տեսակի տվյալների ([[նշոց]]ների) պահպանման համար՝ [[երկուական նշոց]]ի ( '''[[CD-ROM]]''' ({{lang-en|Compact Disc Read Only Memory}}, '' սեղմասկավառակ միայն ընթերցելու հնարավորությամբ'') տեսքով։ Հետագայում ի հայտ եկան սեղմասկավառակներ ոչ միայն տվյալներն ընթերցելու հնարավորությամբ, այլ նաև դրանց գրանցման և վերագրանցման հնարավորությամբ ('''[[CD-R]]''', '''[[CD-RW]]''')։
 
CD-ROM-ում [[նշոցի ձևաչափ|նշոցների ձևաչափը]] տարբերվում է ձայնային սեղմասկավառակների գրանցման ձևաչափից և այդ իսկ պատճառով սովորական [[սեղմասկավառակների նվագարկիչ|ձայնային սեղմասկավառակների նվագարկիչը]] չի կարող վերծանել նրանում պահպանվող տվյալները, այդ պատճառով էլ պահանջվում է հատուկ [[Օպտիական սարքավար|սարքավար]] (սարք)՝ այդպիսի սկավառակներն ընթերցելու համար (այսօր դրանք առկա են բոլոր համակարգիչներում)։
 
== Պատմություն ==
Սեղմասկավառակը մշակվել և ներկայացվել է [[1980 թվական]]ին «[[Philips]]» և «[[Սոնի|Sony]]» ընկերությունների կոմից։ Որպես ազդանշանի կոդավորման եղանակ օգտագործվել է [[իմպուլսա-կոդային մոդուլում]]ը (ԻԿՄ, անգլ. Pulse Code Modulation, PCM), սեփական եղանակը, որը նախկինում կիրառվում էր մասնագիտացված թվային ձայնարկիչներում։ [[1982 թվական]]ին սկսվեց սեղմասկավառակների զանգվածային արտադրությունը Գերմանիայի [[Լանգենխագեն]] քաղաքի գործարանում՝ [[Հաննովեր]]ի մոտ։ Առաջին երաժշտական առևտրայինառեւտրային ՍՍ-ն լույս է տեսել 1982 թվականի հունիսի 20-ին։ Պատմությունը փաստում է, որ նրանում ձայնագրված է եղել [[ABBA]] խմբի «[[The Visitors]]» ալբոմը։<ref>[http://ko-online.com.ua/node/30707 Սեղմասկավառակն արդեն 25 տարեկան է | «Համակարգչային տեսություն» ամսագրի կայքը <!-- Վերնագիրը ավելացվել է -->]</ref>
Երաժշտական խանութներում ի հայտ եկած առաջին սեղմասկավառակը եղել է [[1978 թվականինթվական]]ին Բիլլի[[Բիլի ՋոելիՋոել]]ի «[[52nd Street]]» ալբոմը։
 
«[[Philips]]»-ի տվյալներով, 25 տարվա ընթացքում աշխարհում վաճառվել է ավելի քան 200 միլիարդ ՍՍ։ Չնայած նրան, որ մարդիկ ավելի շատ նախընտրում են երաժշտական նշոցներ ձեռք բերել [[համացանց]]ի միջոցով, [[Ֆոնոգրամմա արտադրողների միջազգային ֆեդերացիա|IFPI]]-ի տվյալների համաձայն սեղմասկավառակների վաճառքը կազմում է ամբողջ երաժշտության վաճառքիցվաճառքի մոտավորապես 70%։
 
Սեղմասկավառակների արդիականացմանը զգալի ներդրում են ունեցել «[[Microsoft]]» և «[[Apple Computer]]» ընկերությունները։ Ջոն Սկալլին՝ «Apple Computer»-ի նախկին [[գործադիր տնօրեն]]ը, [[1987 թվականինթվական]]ին ասաց, որ եղմասկավառակներըեղմասկավառակներն [[անհատական համակարգիչ]]ների աշխարհում հեղաշրջում կկատարեն։ Սեղմասկավառակներ օգտագործող առաջին զանգվածային համակարգիչ/զվարճանքի կենտրոնը եղել է «[[Amiga CDTV]]»-ն (Commodore Dynamic Total Vision), հետագայում սեղմասկավառակները սկսեցին օգտագործվել «Panasonic 3DO» և «Amiga CD32»-ի [[խաղային բարձակ]]ներում։
 
=== Ջեյմս Ռասսելի վարկածը ===
Տող 49.
 
=== Բեթհովենի իններորդ սիմֆոնիան և սեղմասկավառակը ===
Սեղմասկավառակի ձեւաչափի վերաբերյալ բանակցությունների մասնակիցները և ականատեսները փաստում են, որ «Philips» և «Sony» ընկերություններում մինչևմինչեւ [[1980 թվական]]ի մայիսը չի եղել միակարծություն սկավառակի արտաքին տրամագծի վերաբերյալ։ «Sony» ընկերության ճարտարագետների տեսակետից բավարար էր 100 մմ տրամագիծը, քանի որ այն թույլ է տալի նվազեցնել դյուրակիր նվագարկիչի չափերը։ «Philips»-ի բարձրագույն ղեկավարությունն այն կարծիքի էր, որից ելնելով սկավառակը չպետք է ստանդարտ [[ձայներիզ]]ի, որը շուկայում մեծ հաջողություններ ուներ, անկյունագծային չափերից (115 մմ) ավելի մեծ լինի։ Բացի այդ, այդ դեպքում սկավառակը համապատասխանում էկհամապատասխաներ [[DIN]] համակարգի նորմալ գծային չափերին։
 
«Sony» ընկերության փոխնախագահ [[Նորիո Օգա]]ն<ref>Առկա են բազմաթիվ առասպելներ, որտեղ որպես գործող անձինք հանդես են գալիս նվազագույնը 4 հոգի կամ նրանցից խումբ՝ Նորիո Օգան, նրա կինը, «Sony» ընկերության նախագահների խորհրդի ներկայացուցիչի կինը՝ Ակիո Մորիտան և [[Բեռլինի ֆիլհարմոնիկ նվագախումբ|Բեռլինի ֆիլհարմոնիկ նվագախմբի]] [[դիրիժոր]] [[Հերբերտ ֆոն Կարայան]]ը, որը գրում էր երաժշտությունը «Philips»-ի դուստր ձայնագրման ընկերության «Polygram»-ի հետ կնքած պայմանագրով։</ref>, լինելով երաժիշտ<ref>[http://www.sony.net/SonyInfo/News/Press_Archive/199906/99-054/index.html Sony Chairman Norio Ohga Receives Honorary Doctorate from McGill University in Canada]{{ref-en}}</ref>, իր հերթին ենթադրում էր, որ սկավառակը պետք է ներառեր [[Բեթհովենի իններորդ սիմֆոնիա]]ն։ Այդ դեպքում, նրա կարծիքով, սկավառակների միջոցով կարելի կլիներ տարածել դասական երածշտության 95%։<ref>[http://www.sony.net/Fun/SH/1-20/h1.html Sony History]{{ref-en}}</ref><ref>[http://web.archive.org/web/20080129201342/www.research.philips.com/newscenter/dossier/optrec/beethoven.html Optical Recording: Beethoven’s Ninth Symphony of greater importance than technology]{{ref-en}}</ref>
Հետագա ուսումնասիրությունները ցույց տվեցին, որ, օրինակ՝ իններորդ սիմֆոնիան [[Բեռլինի ֆիլհարմոնիկ նվագախումբ|Բեռլինի ֆիլհարմոնիկ նվագախումբի]] կատարմամբ՝ [[Հերբերտ ֆոն Կարայան]]ի ղեկավարմամբ ունեցել է 66 րոպե տևողություն։տեւողություն։ Առավել երկարատեւ կատարումը դարձավ [[Վիլհելմ Ֆուրտվենգլեր]]ի ղեկավարմամբ սիֆոնիայի կատարումը [[Բայրոյթի փառատոն]]ի ժամանակ — 74 րոպե։ Հենց դա էլ հիմք հանդիսացավ սկավառակի տարողության որոշման հարցում։<ref>[https://archive.is/20130209073316/www.wired.com/science/discoveries/news/2008/12/dayintech_1216 Beethoven’s Birth in Bonn Leads to Longer CDs]{{ref-en}}</ref><ref>[http://www.marantzphilips.nl/The_cd_laser/ The CD story]{{ref-en}}</ref>
 
«Ինչպես դեպքերի մեծամասնությունում, գեղեցիկ պատմությունը ոչ մի առնչություն չունի իրական կյանքի հետ։ Այդ պատմությունը առաջացել է «Philips» ընկերության հանրային կապերի գործակալների գրչի տակից», — կարծում է «Philips»-ի գլխավոր ճարտարագետ [[Կեես Սխոուխամեր Իմմինկ]]ը։ Ըստ նրա, իրականությունն այլ է եղել։ [[Հաննովեր]]ի մոտ «Philips»-ն արդեն պատրաստել էր սեղմասկավառակների արտադական գիծը «[[PolyGram]]» գործարանում։ Նվազագույն ժամկետում հնարավոր էր արտադրել 115 մմ տրամագծով սկավառակներ։ 120 մմ չափերով սկավառակների արտադրությունը պահանջում էր ժամանակ և զգալի դրամական ծախսեր, քանի որ այն կապված էր հանդերձանքի փոխարինման հետ։ Իմմնիկի կարծիքով, «Sony»-ն չցանկացավ հարմարվել իրավիճակին, որ «Philips»-ը շուկա մուտք գործելու առավելություն կստանա։<ref>[http://www.exp-math.uni-essen.de/~immink/pdf/beethoven.htm Shannon, Beethoven, and the Compact Disc]{{ref-en}}</ref>
Տող 59.
 
== Պահպանվող տվյալների ծավալը ==
Սեղմասկավառակներն ունեն 1 սմ տրամագիծ և սկզբնապես կարող էին պարունակել մինչև 650 [[տեղեկատվության չափման միավորներ|մեգաբայթ]] տեղեկատվություն (կամ 74 րոպեանոց ձայնագրություն)։ Սակայն, սկսած [[2000 թվական|2000 թ.-ից]], առավել լայն կիրառություն ստացան 700 Մբայթ ծավալով սկավառակները, որոնք թույլ էին տալիս ձայնագրել 80 րոպեանոց ձայնագրություն։ Հանդիպումեն նաևնաեւ 800 Մբայթ (90 րոպեանոց) և նույնիսկ ավելի մեծ հիշողության ծավալի սակավառակներ, սակայն դրանք կարող են չընթերցվել սեղմասկավառակների մի շարք սարքավարների կողմից։ Հանդիպում են նաևնաեւ [[սինգլ]]ներ՝ 8.9 սմ տրամագծով (պետք չէ շփոթել [[մանրասկավառակ]]ների հետ՝ 8 սմ տրամագծով), որոնց վրա տեղավորվում են 140 կամ 210 Մբայթ տվյալներ կամ 21 րոպեանոց ձայնային տվյալներ, և սեղմասկավառակ, որը հիշեցնում է վարկային քարտ (այսպես կոչված սկավառակներ-այցեքարտեր)։
 
Պահպանվող տվյալների ծավալի մեծացումը հնարավոր եղավ շնորհիվ սկավառակների թույլատրելի թերաչափսերի ամբողջական օգտագործման։ Այսպես, օրինակ՝ ըստ ECMA-130-ի ստանդարտի՝ սկավառակի հետագծերի միջևմիջեւ տարածությունը կազմում է 1,6 ± 0,1 [[մանրաչափ]], սկավառակի պտույտի գծային արագությունը կազմում է 1,2 կամ 1,4 մ/վ ± 0,01 մ/վ ՝ 4,3218 Մբիթ/վ թողունակությամբ։ 650 մեգաբայթ ծավալը համապատասխանում է 1,41 մ/վ արագության, իսկ հետագծերի միջևմիջեւ հեռավորությունը կազմում է 1,7 մանրաչափ։ 800 մեգաբայթ ծավալը համապատասխանում է 1,39 մ/վ արագության և հետագծերի միջևմիջեւ 1,5 մանրաչափի հեռավորության։
 
:{| class="wikitable"
Տող 133.
=== Սկավառակի երկրաչափությունը ===
[[File:Afm cd-rom.jpg|thumb|CD-ROM էլեկտրոնային մանրադիտակի տակ]]
Սեղմասկավառակն իրենից ներկայացնում է [[պոլիկարբոնատ]]ային հիմքտակդիր 1.2 մմ հաստությամբ և 120 մմ տրամագծով՝ պատված մետաղի բարակ շերտով ([[ալյումին]], [[ոսկի]], [[արծաթ]] և այլն), պաշտպանված է լաքի շերտով, որի վրա սովորաբար տեղադրվում է սկավառակի պարունակության գրաֆիկական ներկայացումը։ Շերտից ընթերցելու սկզբունքը հնարավորություն է տալիս պարզ և արդյունավետ կերպով իրականացնել տեղեկատվության կառուցվածքի պաշտպանությունը և հեռացնել այն սկավառակի արտաքին մակերևույթից։ Արտաքին մակերևույթինմակերեւույթին առկա է 0,2 մմ բարձրությամբ շրջանաձևշրջանաձեւ ելուստ, ինչը թույլ է տալիս հարթ մակերևութինմակերեւութին դրված սկավառակին չդիպչել այդ մակերևույթին։մակերեւույթին։ Կենտրոնում գտնվում է 15 մմ տրամագծով անցք։ Սկավառակի քաշը առանց տուփի կազմում է ~15,7 գրամ։
 
=== Տվյալների կոդավորում ===
Սկավառակի վրա տվյալների պահպանման ձևաչափըձեւաչափը, որը հայտնի է որպես [[ձայնային սեղմասկավառակ]], մշակվել է «[[Սոնի|Sony]]» ընկերության կողմից։ Դրան համապատասխան սեղմասկավառակի վրա ձայնը կարելի է գրել 2 ալիքներով՝ 16-բիթային [[իմպուլսա-կոդային մոդուլում|իմպուլսա-կոդային մոդուլմամբ]] և 44,1 կՀց [[ընդհատավորման հաճախություն|ընդհատավորման հաճախությամբ]]։ Շնորհիվ [[Ռիդ — Սոլոմոնի ծածկագիր|Ռիդ — Սոլոմոնի ծածկագրի]] [[խանգարումակայուն կոդավորում|սխալների ուղղման]] միջոցով, թեթևթեթեւ շառավղային վնասվածքները չեն ազդում սկավառակի ընթերցելիության վրա։ «Philips»-ը նաևնաեւ հանդիսանում է «Compact disc digital audio» ապրանքանիշի սեփականատերը (ձայնային սեղմասկավառակների ապրանքանիշ)։
 
=== Տվյալների կառուցվածքը ===
Սկավառակի վրա տվյալները գրվում են պարուրաձեւ հետագծերի փոսերի տեսքով, որոնք դրոշմված են պոլիկարբոնատային հիմքի վրա։ Յուրաքանչյուր փոս ունի մոտ 100 [[նմ]] խորություն և 500 նմ լայնություն։ Փոսի երկարությունը տատանվում է 850 նմ-ից մինչև 3,5 [[մանրաչափ]]։ Փոսերի միջև կա տարածություն։ Պարույրներում հետագծերի քայլերը կազմում են 1,6 մանրաչափ։ Փոսերը ցրում կամ կլանում են իրենց վրա ընկնող լույսը, իսկ պոլիկարբոնատային հիմքը՝տակդիրը՝ անդրադարձնում։ Ուստի գրված սեղմասկավառակը անդրադարձիչ [[դիֆրակցիոն ցանց]]ի օրինակն է՝ 1,6 մկմմանրաչափ պարբերությամբ։
 
Տարբերում են միայն ընթերցելու համար սկավառակներ («ալյումինային»), [[գրանցելի սեղմասկավառակ|CD-R]]` մեկանգամյա գրելու հնարավորությամբ և [[վերագրանցելի սեղմասկավառակ|CD-RW]]` բազմակի գրելու հնարավորությամբ։ Վերջին երկու տեսակի սկավառակները նախատեսված են հատուկ գրող սարքավարների վրա գրելու համար։ Մի շարք ՍՍ-նվագարկիչներում և երաժշտական կենտրոններում այդպիսի սկավառակները կարող են չընթերցվել (վերջին ժամանակներս կենցաղային տեխնիկա արտադրող կազմակերպություններն ապահովում են CD-R/RW ընթերցելու հնարավորությունը)։
 
=== Տվյալների ընթերցում ===
Տվյալները սկավառակից ընթերցվում են 780 նմ [[ալիքի երկարություն|ալիքի երկարությամբ]] լազերային ճառագայթի միջոցով, որը ճառագայթում է [[կիսահաղորդչային լազեր|կիսահախորդչային լազերով]]։ Տվյալները՝ բոլոր տեսակի կրիչների համար՝ լազերով ընթերցելու սկզբունքը կայանում է [[լույսի անդրադարձում|անդրադարձվող]] լույսի [[լույսի ինտենսիվություն|ինտենսիվության]] փոփոխության գրանցման մեջ։ Լազերային ճառագայթը [[կիզակետ|կիզակետվում է]] տվյալների շերտի վրա՝ ~1,2 մանրաչափ տրամագիծ ունեցող բծով։ Եթե լույսը կիզակետվել է փոսերի միջևմիջեւ (տարածության վրա), ապա ընդունիչ [[ֆոտոդիոդ|լուսադիոդը]] գրանցում է առավելագույն ազդանշան։ Եթե լույսը ընկնում է փոսի վրա, լուսադիոդը գրանցում է լույսի նվազ ինտեսիվություն։
 
Միայն ընթերցելու համար ՍՍ և մեկանգամյա գրանցելի (CD-R) ու վերագրանցելի (CD-RW) սկավառակների միջև տարբերությունը կայանում է փոսերի ձևավորմանձեւավորման եղանակի մեջ։ Միայն ընթերցելու համար սկավառակների փոսերն իրենցից ներկայացնում են որոշակի ռելիեֆային կառուցվածք (ֆազային [[դիֆրակցիոն ցանց]]), ընդ որում յուրաքանչյուր փոսի օպտիկական խորությունը մեկ քարորդ փոքր է լազերի լույսի ալիքի երկարությունից, ինչը հանգեցնում է փոսից անդրադարձված լույսի և տարածությունից անդրադարձված լույսի միջեւ ֆազերի տարբերությանը, որը հավասար է այդ լույսի ալիքի երկարության կեսին։ Արդյունքում լուսընդունիչի հարթությունում դիտարկվում է կազմալուծման [[լույսի ինտերֆերենցիա|ինտերֆերենցիայի]] էֆեկտ և գրանցվում է ազդանշանի մակարդակի իջեցում։ CD-R/RW-ի դեպքում փոսնը իրենից ներկայացնում է ավելի շատ լույս կլանող տարածք, քան փոսերի միջեւ եղած տարածությունը (ամպլիտուդային [[դիֆրակցիոն ցանց]])։ Արդյունքում լուսադիոդը նաևնաեւ գրանցում է սկավառակից անդրադարձվող լույսի ինտենսիվության իջեցում։ Փոսի երկարությունը փոխում է ոչ միայն ամպլիտուդը, այլ նաևնաեւ գրանցվող ազդանշանի երկարությունը։
 
ՍՍ-ի գրանցման/ընթերցման արագությունը նշվում է 150 Կբ/վ-ին (այսինքն 153 600 բիթ/վ) բազմապատիկ։ Օրինակ՝ 48-արագությամբ սարքավարն ապահովում է ՍՍ ընթերցման կամ գրանցման առավելագույն արագությունը, որը հավասար է 48 × 150 = 7200 Կբ/վ (7,03 Մբ/վ)։
Տող 171.
 
== Գրանցումը սեղմասկավառների վրա ==
Գոյություն ունեն նաևնաեւ տնային պայմաններում գրանցելու հնարավորություն ունեցող սկավառակներ՝ մեկ անգամ գրանցելի սեղմասկավառակներ (CD-R (Compact Disc Recordable)) և վերագրանցելի սեղմասկավառակներ (CD-RW (Compact Disc ReWritable))։ Այդպիսի սկավառակներում կիրառվում է հատուկ ակտիվ նյութ, որը թույլ է տալիս կատարել տվյալների գրանցում/վերագրանցում։ Տարբերում են օրգանական (հիմնականում CD-R տեսակի սկավառակներ) և ոչ օրգանական (հիմնականում CD-RW սկավառակներ) ակտիվ նյութով սկավառակներ։
 
Օրգանական ակտիվ նյութի օգտագործման դեպքում գրանցումը կատարվում է նյութի քիմիական կապերի քայքայման ճանապարհով, ինչը հանգեցնում է նրա մգեցման (նյութի [[անդրադարձման գործակից (օպտիկա)|անդրադարձման գործակցի]] փոփոխության)։ Ոչ օրգանական ակտիվ նյութի օգտագործման դեպքում գրանցումը կատարվում է նյութի անդրադարձման գործակցի փոփոխությամբ, ինչի արդյունքում տեղի է ունենում անցում [[ամորֆ նյութեր|ամորֆ]] [[ագրեգատային վիճակ]]ից [[բյուրեղ|բյուրեղային]], և ընդհակառակը։ Այս երկու դեպքերում գրանցումը կատարվում է լազերի հզորության [[մոդուլում|մոդուլման]] միջոցով։
Տող 179.
Բարձր խտությամբ գրանցման տեխնոլոգիայի հիմքում ընկած է երկու նոր սկզբունքների կիրառումը, որոնք թույլ են տալիս սովորական կրիչի — CD-R սկավառակի վրա երկու անգամ ավելի շատ տվյալներ գրել։
# Սկավառակի վրա փոսի երկարությունը նվազեցվում է մինչև 0,62 մանրաչափ։ Սովորական սեղմասկավառակի փոսի երկարությունը կազմում է 0,83 մանրաչափ։ Դա նշանակում է, որ HD-BURN-ը մեծացնում է սկավառակի տարողությունը 1,35 անգամ։ 0,62 մանրաչափ փոսի երկարությունն ընտրվել է նրա համար, որ առկա DVD տեսանվագարկիչները և DVD-ROM սարքավարները կարողոնան ընթերցել HD-BURN սկավառակները աննշան արդիականացումից հետո։
# Կիրառվում է սխալների ուղղման այլ համակարգ. CIRC-ի (Cross Interleaved Reed Solomon Code — Ռիդ-Սոլոմոնի միջարկված ծածկագրի) փոխարեն կիրառվում է RS-PC-ն (RS-PRODUCT Code)՝ 8-16 մոդուլմամբ։ Դա հնարավորություն է տալիս մեցացնել տարողությունը եւս 1,49 անգամ։ Ինչպես հայտնում է «Sanyo»-ն, սխալների ուղղման նոր RS-PC համակարգը ոչ միայն ավելի սեղմ է, այլ նաևնաեւ ավելի արդյունավետ է, քան CIRC-ն։
Արդյունքում մեկ սեղմասկավառակի տարողությունը, որը գրվում է HD-BURN աշխատակերպում, երկու անգամ գերազանցում է սովորական աշխատակերպում գրվող սեղմասկավառակի տարողությանը։
 
Տող 190.
«CD-սկավառակ» բառակապակցության օգտագործումը հանդիսանում է [[Նույնաբանություն (ճարտասանություն)|նույնաբանույթյուն]], քանի որ CD հապավումը ({{lang-en|Compact Disc}}) արդեն իր մեջ ներառում է «սկավառակ» բառը՝ արդյունքում ստացվում է «սեղմասկավառակ-սկավառակ»։ Նույնապես [[DVD]]-սկավառակ ({{lang-en|Digital Versatile Disc}})՝ «Թվային տեսասկավառակ»։
 
Սեղմասկավառակ ձևաչափովձեւաչափով առաջին երաժշտական ալբոմը [[Բիլի Ջոելի]]ի «[[52nd Street]]» էր։<ref>[http://1001facts.info/tag/pervyj-telefonnyj-zvonok/ 1000 և 1 փաստ]</ref>
 
== Գրականություն ==
Ստացված է «https://hy.wikipedia.org/wiki/CD» էջից