Վիքիպեդիա

«CD»–ի խմբագրումների տարբերություն

Դիտել պատմությունը
← Նախորդ տարբՀաջորդ տարբ →
Content deleted Content added
ՎիզուալԵլատեքստ
չ կետադրություն և բացատներ, փոխարինվեց: ն , ա → ն, ա (40) oգտվելով ԱՎԲ
No edit summary
Տող 1.
{| align=right class="wikitable" style="width:18em"
{{redirect|CD|CD (Նշանակություն)}}
!bgcolor="#ffdead" colspan="2" | Կրիչ
{{Կրիչի քարտ
|-
|Անվանում = Կոմպակտ - դիսկ
| Կրիչի տեսակը || Օպտիկական սկավառակ
|Լոգոտիպ = [[Ֆայլ։CD logo.svg|150px]]
|-
|Նկար = [[Ֆայլ։CD autolev crop.jpg|200px]]
| Անվանում || Սեղմասկավառակ
|Նկարագրություն = Ինֆորմացիայի օպտիական կրիչ : Ինֆորմացիայի գրելու և կարդալու պրոցեսը իրականացվում է լազերի միջոցով
|-bgcolor="#EEEEEE"
|տեսակ = օպտիկական դիսկ
| Հապավում || ՍՍ (CD)
|պատճենում = տարբեր
|-
|ժավալ = սովորաբար մինչև 700 ՄԲ (մինչև 80 րոպե աուդիո)
|bgcolor="#FFFFFF" colspan="2" align="center"| [[Պատկեր:CD logo.png|230px]]
|բլոկի չափը =
|-
|վերծանում = լազեր, ալիքի երկարությունը 780 նմ (ինֆրակարմիր), 1200 ԿԲ/վ (1×)
|bgcolor="#FFFFFF" colspan="2" align="center"| [[Պատկեր:CD autolev crop.jpg|230px]]
|ձայնագրություն = սկսած 1200 ԿԲ/վ (1×) մինչև 7800 ԿԲ/Վ (52×)
|-
|ստանդարտ = [[Rainbow Books]]
!bgcolor="#ffdead" colspan="2"| '''Ընդհանուր տեղեկություններ'''
|սեփականատեր = [[Sony]], [[Philips]]
|-
|չափ = տրամագիծ 120 մմ, հաստություն 1,2 մմ
| Մշակման տարեթիվ || 1982
|քաշ = ~157 Н
|-bgcolor="#EEEEEE"
|կիրառուում = աուդիո, վիդեո տվյալների պահպանում
| Մշակողներ || [[Philips]], [[Սոնի|Sony]]
|թողարկման տարեթիվ = 1982
|-
}}
| Չափերը || 120 × 1,2 մմ
{{Օպտիկական դիսկ}}
|-bgcolor="#EEEEEE"
 
| Տարողություն || մինչեւ 900 ՄԲ (100 րոպե)։ Ձայնային տվյալների համար սովորաբար 700 ՄԲ (80 րոպե)
'''Օպտիկական դիսկ''' ({{lang-en|Compact Disc}}) [[Օպտիկական դիսկ|օպտիկական]] [[ինֆորմացիայի կրիչ]] [[պլաստիկ]] դիսկի տեսքով՝ մեջտեղում անցքով, որում ինֆորմացիայի գրանցումը և վերծանումը կատարվում է [[լազերի]] միջոցով։ Կոմպակտ դիսկերի հետագա զարգացումը հանդիսացավ [[DVD]]-ն։
|-
| Ընթերցման արագությունը || 176 ԿԲ/վ (Ձայնային ՍՍ)<br />150 ԿԲ/վ (1×)<br />10800 ԿԲ/վ (72×)
|-bgcolor="#EEEEEE"
| Գրանցման արագությունը || 150 ԿԲ/վ (1×)<br />8400 ԿԲ/վ (56×)
|-bgcolor="#EEEEEE"
| Ընթերցման ամենամեծ արագությունը || 72× (10,8 Մբ/վ)
|-
| Պիտանության ժամկետը || 10—50 տարի
|}
 
'''Սեղմասկավառակը''' ({{lang-en|Compact Disc}}) [[Օպտիկական սկավառակ|օպտիկական]] [[թվային կրիչ]] է մեջտեղում անցք ունեցող [[պլաստիկ]] սկավառակի տեսքով, որում տվյալների գրանցումը և ընթերցումը կատարվում է [[լազերի]] միջոցով։ Սեղմասկավառակների հետագա զարգացումը հանդիսացավ [[DVD|թվային տեսասկավառակը]]։
Սկզբնապես կոմպակտ-դիսկը ստեղծվել էր [[CDA|աուդիո-գրառումները]] թվային տեսքով պահպանելու համար (հայտնի է որպես [[Audio-CD|CD-Audio]]), սակայն հետագայում սկսեց լայնորեն կիրառվել որպես կրիչ տարբեր տեսակի տվյալների ([[ֆայլերի]]) պահպանման համար [[Երկուական ֆայլում|երկուական]] ( '''[[CD-ROM]]''' ({{lang-en|Compact Disc Read Only Memory}}, '' կոմպակտ - դիսկ միայն կարդալու հնարավորությամբ'') տեսքով, կամ '''ԿԴ-ՄՀՍ'''  - «Կոմպակտ-դիսկ, [[մշտական հիշող սարք]]»). Հետագայում ի հայտ եկան կոմպակտ - դիսկեր ոչ միայն ինֆորմացիայի կարդալու հնարավորությամբ, այլ նաև դրանց գրառման և վերագրառման հնարավորությամբ ('''[[CD-R]]''', '''[[CD-RW]]''')։
 
Սկզբնապես սեղմասկավառակը ստեղծվել էր [[CDA|CD ձայնահետագծերը]] թվային տեսքով պահպանելու համար (հայտնի է որպես [[Ձայնային սեղմասկավառակ|CD Audio]]), սակայն հետագայում սկսեց լայնորեն կիրառվել որպես կրիչ տարբեր տեսակի տվյալների ([[նշոց]]ների) պահպանման համար՝ [[երկուական նշոց]]ի ( '''[[CD-ROM]]''' ({{lang-en|Compact Disc Read Only Memory}}, '' սեղմասկավառակ միայն ընթերցելու հնարավորությամբ'') տեսքով։ Հետագայում ի հայտ եկան սեղմասկավառակներ ոչ միայն տվյալներն ընթերցելու հնարավորությամբ, այլ նաև դրանց գրանցման և վերագրանցման հնարավորությամբ ('''[[CD-R]]''', '''[[CD-RW]]''')։
CD-ROM-ում [[Ֆայլի ֆորմատը|ֆայլերի ֆորմատը]] տարբերվում է աուդիո-կոմպակտ-դիսկերի գրառման ֆորմատից և այդ իսկ պատճառով սովորական [[կոմպակտ- դիսկերի նվագարկիչը|աուդիո - կոմպակտ- դիսկերի նվագարկիչը]] չի կարող վերծանել նրանում պահպանվող ինֆորմացիան, այդ պատճառով էլ պահանջվում է հատուկ [[Օպտիական մալուխ|մալուխ]] (սարք) նմանատիպ դիսկերը կարդալու համար (այսօր դրանք առկա են բոլոր համակարգիչներում)։
 
CD-ROM-ում [[նշոցի ձևաչափ|նշոցների ձևաչափը]] տարբերվում է ձայնային սեղմասկավառակների գրանցման ձևաչափից և այդ իսկ պատճառով սովորական [[սեղմասկավառակների նվագարկիչ|ձայնային սեղմասկավառակների նվագարկիչը]] չի կարող վերծանել նրանում պահպանվող տվյալները, այդ պատճառով էլ պահանջվում է հատուկ [[Օպտիական սարքավար|սարքավար]] (սարք) այդպիսի սկավառակներն ընթերցելու համար (այսօր դրանք առկա են բոլոր համակարգիչներում)։
Կոմպակտ-դիսկը (CD-ROM) դարձավ հիմնական կրիչը համակարգիչների միջև ինֆորմացիայի տեղափոխման համար(այդ դերից դուրս է [[ֆլոպպի դիսկը]])։ Այսօր այն իր տեղը զիջում է առավել հեռանկարային [[ֆլեշ-հիշողություն|ֆլեշ-հիշողության սարքերին]].
 
== Պատմություն ==
Կոմպակտ-դիսկըՍեղմասկավառակը մշակվել և ներկայացվել է [[19791980 թվականին]] «[[Philips]]» և «[[Սոնի|Sony]]» ընկերությունների կոմից։ Philips-ումՈրպես մշակելազդանշանի ենկոդավորման ընդհանուրեղանակ արտադրությանօգտագործվել պրոցեսը՝ հիմնվելով սեփական ավելի վաղէ [[Laserdisc|լազերայինիմպուլսա-կոդային դիսկերիմոդուլում]]ը տեխնոլոգիաների(ԻԿՄ, վրա։ Sony-ն իր հերթին օգտագործել է ազդանշանների կոդավորման [[PCM]]  -անգլ. Pulse Code Modulation, PCM), սեփական մեթոդըեղանակը, որը նախկինում կիրառվում էր մասնագիտացված թվային ձայնարկիչներում։ [[1982 թ.-ինթվական]]ին սկսվեց կոմպակտ-դիսկերիսեղմասկավառակների մասսայականզանգվածային արտադրությունը Գերմանիայի [[Լանգենխագեն]] քաղաքի գործարանում ՝գործարանում՝ [[ԳանհովերիՀաննովեր]]ի մոտ, գերմանիայում։մոտ։ Առաջին երաժշտական առևտրային CDՍՍ-ն դուրսլույս է եկելտեսել [[201982 թվականի հունիսի]] 198220-ին։ թ.-ին.Պատմությունը փաստում է, որ նրանում ձայնագրված է եղել [[ABBA]] խմբի «[[The Visitors]]» ձայներիզը։ալբոմը։<ref>[http://ko-online.com.ua/node/30707 CD -նՍեղմասկավառակն արդեն 25 տարեկան է | «Համակարգչային սայլակտեսություն» ամսագրի կայքը <!-- Վերնագիրը ավելացվել է -->]</ref>.
Երաժշտական խանութներում ի հայտ եկած առաջին կոմպակտ դիսկըսեղմասկավառակը եղել է 1978 թվականին Բիլլի Ջոելի ձայներիզը «[[52nd Street]]» անվամբ։ալբոմը։
 
«[[Philips-ի]]»-ի տվյալներով, 25 տարվա ընթացքում աշխարհում վաճառվել է ավելի քան 200 միլլիարդմիլիարդ CD։ՍՍ։ Չնայած նրան, որ մարդիկ ավելի շատ նախընտրում են երաժշտական ֆայլերնշոցներ ձեռք բերել [[ինտերնետիցհամացանց]]ի միջոցով, IFPI[[Ֆոնոգրամմա -արտադրողների միջազգային ֆեդերացիա|IFPI]]-ի տվյալների համաձայնկոմպակտհամաձայն դիսկերիսեղմասկավառակների վաճառքը կազմում է 70%ամբողջ շուրջերաժշտության ամբողջվաճառքից երաժշտականմոտավորապես վաճառքից։70%։
 
Կոմպակտ դիսկերիՍեղմասկավառակների արդիականացմանը զգալի ներդրում են ունեցել «[[Microsoft]]» և «[[Apple Computer]]» ընկերությունները։ Ջոն Սկալլին ՝Սկալլին՝ «Apple Computer»-ի նածկիննախկին [[գործադիր տնօրեն]]ը, 1987 թվականին ասաց, որ եղմասկավառակները [[անհատական համակարգիչ]]ների աշխարհում հեղաշրջում կկատարեն։ Սեղմասկավառակներ օգտագործող առաջին զանգվածային համակարգիչ/զվարճանքի կենտրոնը եղել է «[[Amiga CDTV]]»-ն (Commodore Dynamic Total Vision), հետագայում սեղմասկավառակները սկսեցին օգտագործվել «Panasonic 3DO» և «Amiga CD32»-ի [[խաղային բարձակ]]ներում։
 
[[գործադիր տնօրենը]], 1987 թվականին ասաց, որ կոմպակտ դիսկերը [[անձնական համակարգիչ]]ների աշխարհում հեղաշրջում կկատարեն։ CD սկավառակներ կիրառող առաջին մասսայական համակարգիչ / զվարճաքների կենտրոնը եղել է [[Amiga CDTV-ն]] (Commodore Dynamic Total Vision), հետագայում CD սկավառակները սկսեցին օգտագործվել Panasonic 3DO և Amiga CD32-ի խաղային կոնսուլներում։
=== Ջեյմս Ռասսելի վարկածը ===
Առկա է վարկած, որ սեղմասկավառակները ստեղծել են ոչ թե «Philips» և «Sony» ընկերությունները, այլ ամերիկացի ֆիզիկոս [[Ջեյմս Ռասսել]]ը<ref>[http://www.membrana.ru/articles/simply/2004/04/20/150100.html MEMBRANA | Սեղմասկավառակի ստեղծողը դրանից ոչ մի ցենտ չի վաստակել։ <!-- Վերնագիրը ավելացրել է բոտը -->]</ref>, աշխատելով «Optical Recording» ընկերությունում։ Արդեն [[1971 թվական]]ին նա ներկայացրեց տվյալների պահպանման համար նախատեսված իր գյուտը։ Ինքը դա արել էր իր «անձանական» նպատակների համար, ցանկանալով կանխել սեփական [[ձայնապնակ]]ները [[ձայնահան]]ի ասեղների կողմից արվող ճանկռոտումից։ Ութ տարի անց նրանից «անկախ» նման սարք ստեղծեցին «Philips» և «Sony» ընկերությունները։
 
=== Բեթհովենի իններորդ սիմֆոնիան և սեղմասկավառակը ===
Սեղմասկավառակի ձեւաչափի վերաբերյալ բանակցությունների մասնակիցները և ականատեսները փաստում են, որ «Philips» և «Sony» ընկերություններում մինչև [[1980 թվական]]ի մայիսը չի եղել միակարծություն սկավառակի արտաքին տրամագծի վերաբերյալ։ «Sony» ընկերության ճարտարագետների տեսակետից բավարար էր 100 մմ տրամագիծը, քանի որ այն թույլ է տալի նվազեցնել դյուրակիր նվագարկիչի չափերը։ «Philips»-ի բարձրագույն ղեկավարությունն այն կարծիքի էր, որից ելնելով սկավառակը չպետք է ստանդարտ [[ձայներիզ]]ի, որը շուկայում մեծ հաջողություններ ուներ, անկյունագծային չափերից (115 մմ) ավելի մեծ լինի։ Բացի այդ, այդ դեպքում սկավառակը համապատասխանում է [[DIN]] համակարգի նորմալ գծային չափերին։
 
«Sony» ընկերության փոխնախագահ [[Նորիո Օգա]]ն<ref>Առկա են բազմաթիվ առասպելներ, որտեղ որպես գործող անձինք հանդես են գալիս նվազագույնը 4 հոգի կամ նրանցից խումբ՝ Նորիո Օգան, նրա կինը, «Sony» ընկերության նախագահների խորհրդի ներկայացուցիչի կինը՝ Ակիո Մորիտան և [[Բեռլինի ֆիլհարմոնիկ նվագախումբ|Բեռլինի ֆիլհարմոնիկ նվագախմբի]] [[դիրիժոր]] [[Հերբերտ ֆոն Կարայան]]ը, որը գրում էր երաժշտությունը «Philips»-ի դուստր ձայնագրման ընկերության «Polygram»-ի հետ կնքած պայմանագրով։</ref>, լինելով երաժիշտ<ref>[http://www.sony.net/SonyInfo/News/Press_Archive/199906/99-054/index.html Sony Chairman Norio Ohga Receives Honorary Doctorate from McGill University in Canada]{{ref-en}}</ref>, իր հերթին ենթադրում էր, որ սկավառակը պետք է ներառեր [[Բեթհովենի իններորդ սիմֆոնիա]]ն։ Այդ դեպքում, նրա կարծիքով, սկավառակների միջոցով կարելի կլիներ տարածել դասական երածշտության 95%։<ref>[http://www.sony.net/Fun/SH/1-20/h1.html Sony History]{{ref-en}}</ref><ref>[http://web.archive.org/web/20080129201342/www.research.philips.com/newscenter/dossier/optrec/beethoven.html Optical Recording: Beethoven’s Ninth Symphony of greater importance than technology]{{ref-en}}</ref>
Հետագա ուսումնասիրությունները ցույց տվեցին, որ, օրինակ՝ իններորդ սիմֆոնիան [[Բեռլինի ֆիլհարմոնիկ նվագախումբ|Բեռլինի ֆիլհարմոնիկ նվագախումբի]] կատարմամբ՝ [[Հերբերտ ֆոն Կարայան]]ի ղեկավարմամբ ունեցել է 66 րոպե տևողություն։ Առավել երկարատեւ կատարումը դարձավ [[Վիլհելմ Ֆուրտվենգլեր]]ի ղեկավարմամբ սիֆոնիայի կատարումը [[Բայրոյթի փառատոն]]ի ժամանակ — 74 րոպե։ Հենց դա էլ հիմք հանդիսացավ սկավառակի տարողության որոշման հարցում։<ref>[https://archive.is/20130209073316/www.wired.com/science/discoveries/news/2008/12/dayintech_1216 Beethoven’s Birth in Bonn Leads to Longer CDs]{{ref-en}}</ref><ref>[http://www.marantzphilips.nl/The_cd_laser/ The CD story]{{ref-en}}</ref>
 
«Ինչպես դեպքերի մեծամասնությունում, գեղեցիկ պատմությունը ոչ մի առնչություն չունի իրական կյանքի հետ։ Այդ պատմությունը առաջացել է «Philips» ընկերության հանրային կապերի գործակալների գրչի տակից», — կարծում է «Philips»-ի գլխավոր ճարտարագետ [[Կեես Սխոուխամեր Իմմինկ]]ը։ Ըստ նրա, իրականությունն այլ է եղել։ [[Հաննովեր]]ի մոտ «Philips»-ն արդեն պատրաստել էր սեղմասկավառակների արտադական գիծը «[[PolyGram]]» գործարանում։ Նվազագույն ժամկետում հնարավոր էր արտադրել 115 մմ տրամագծով սկավառակներ։ 120 մմ չափերով սկավառակների արտադրությունը պահանջում էր ժամանակ և զգալի դրամական ծախսեր, քանի որ այն կապված էր հանդերձանքի փոխարինման հետ։ Իմմնիկի կարծիքով, «Sony»-ն չցանկացավ հարմարվել իրավիճակին, որ «Philips»-ը շուկա մուտք գործելու առավելություն կստանա։<ref>[http://www.exp-math.uni-essen.de/~immink/pdf/beethoven.htm Shannon, Beethoven, and the Compact Disc]{{ref-en}}</ref>
 
Այնուամենայնիվ, [[1980 թվական]]ի մայիսին ընկերությունների բարձրագույն ղեկավարությունների գրչով որոշվեց սկավառակի վերջնական չափը (120 մմ), տարողությունը (74 րոպե տեւող ձայնագրություն) և [[ընդհատավորման հաճախություն]]ը (44,1 ԿՀց)։ Մնացած բոլոր տեխնիկական չափանիշները հաշվարկվում էին՝ ելնելով համաձայնեցրած տվյալներից։
 
== Պահպանվող տվյալների ծավալը ==
Կոմպակտ սկավառակներըՍեղմասկավառակներն ունեն 1 սմ տրամագիծ և սկզբնապես կարող էին պարունակել մինչև 650 {{1inf[[տեղեկատվության չափման միավորներ|մեգաբայթ}}]] ինֆորմացիատեղեկատվություն (կամ 74 րոպերոպեանոց ձայնագրություն)։ Համաձայն մի լեգենդի՝ մշակողները այնպես են հաշվարկել ծավալը, որ մեկ սկավառակի վրա ամբողջությամբ տեղավորվեր [[Բեթհովենի 10-րդ սիմֆոիան]] (ամենահայտնի երաժշտական ստեղծագործությունը [[Ճապոնիա]]յում [[1979 թ.-ին]], համաձայն մասնագետների անցկացրած հարցումներին), որը տևում է (հայտնի ստեղծագործություններից ամենաերկարը) հենց 74 րոպե։ Սակայն, սկսած [[2000 թվական|2000 թ.-ից]], առավել լայն կիրառություն ստացան 700 ՄԲՄբայթ ծավալով սկավառակները, որոնք թույլ էին տալիս ձայնագրել 80 րոպերոպեանոց [[աուդիո]]։ձայնագրություն։ Հանդիպումեն նաև 800 ՄԲՄբայթ (90 րոպերոպեանոց) և նույնիսկ ավելի մեծ հիշողության ծավալի սակավառակներ, սակայն նրանքդրանք կարող են չկարդալչընթերցվել կոմպակտ սկավառակներիսեղմասկավառակների մի շարք կրիչները։սարքավարների կողմից։ Հանդիպում են նաև [[սինգլներսինգլ]]՝ներ՝ 8.9 սմ տրամագծով {{ոչ АИ|17|08|2010}} (պետք չէ շփոթել [[մինի-սկավառակներիմանրասկավառակ]]ների հետ ՝հետ՝ 8 սմ տրամագծով), որոնց վրա տեղավորվում էեն 140 կամ 210 ՄԲՄբայթ տվյալներ կամ 21 րոպերոպեանոց աուդիոձայնային տվյալներ, և CDսեղմասկավառակ, որը հիշեցնում է վարկային քարտ (այսպես կոչված սկավառակներ-այցեքարտեր)։
 
Պահպանվող ինֆորմացիայիտվյալների ծավալի մեծացումը հնարավոր եղավ շնորհիվ սկավառակներըսկավառակների պատրաստողթույլատրելի հումքիթերաչափսերի ամբողջական օգտագործման։ Այսպես, օրինակ՝ ըստ ECMA-130-ի ստանդարտիստանդարտի՝ սկավառակի շրջանագծերիհետագծերի միջև տարածությունը կազմում է 1,6 ± 0,1 [[միկրոմետրմանրաչափ]], սկավառակագծիսկավառակի փոխմանպտույտի գծային արագությունը կազմում է 1,2 կամ 1,4 մ/վ ± 0,01 մ/վ ՝ 4,3218 ՄԲիթՄբիթ/վ տակտային հաճախականությամբ։թողունակությամբ։ 650 մեգաբայթ ծավալը համապատասխանում է 1,41 մ/վ արագության, ևիսկ շրջանակներիհետագծերի միջև հեռավորությունը կազմում է 1,7 միկրոմետր, իսկմանրաչափ։ 800 մեգաբայթ ծավալում՝ծավալը համապատասխանում է  1,39 մ/վ արագություն։արագության և հետագծերի միջև 1,5 մանրաչափի հեռավորության։
 
:{| class="standard" style="text-align:rightwikitable"
|- class="hintergrundfarbe6"
!rowspan="2" align="center"|Տեսակ
! rowspan="3"| Տեսակը
!rowspan="2" align="center"|Տևողություն,<br />րոպեներ
! rowspan="3"| Տրամագիծը <br />([[Սանտիմետր|սմ]])
!rowspan="2" align="center"|Սեկտորներ
! rowspan="3"| Հատվածների թիվը
!colspan="2" align="center"|Առավել. չափ CD-DA
! colspan="5"| Տարողությունը
!colspan="2" align="center"|Տվյալների առավել. չափ
|- class="hintergrundfarbe6"
|-
! colspan="2"| տվյալների դեպքում<br />2048 բայթ/հատվածում
!align="center"|բայթեր ||align="center"| [[երկուական ներկայացում|ՄիԲ]] ||align="center"| բայթեր ||align="center"| ՄիԲ
! colspan="3"| ձայնային նյութերի դեպքում<br />2352 բայթ/հատվածում
|-
|- class="hintergrundfarbe6"
| ||21 ||94 500 ||222 264 000 ||212,0 ||193 536 000 ||184,6
! [[Մեգաբայթ|ՄԲ]]<ref>[[տասնորդական նախածանցներ|Տասնորդական նախածանց]] (1&nbsp;ԿԲ = 1.000&nbsp;Բայթ)</ref>
|-
! [[Մեբիբայթ|ՄիԲ]]<ref>[[տասնորդական նախածանցներ|Տասնորդական նախածանց]] (1&nbsp;ԿիԲ = 1.024&nbsp;Բայթ)</ref>
| ||63 ||283 500 ||666 792 000 ||635,9 ||580 608 000 ||553,7
! ՄԲ
|-
! ՄիԲ
|«650MB» ||74 ||333 000 ||783 216 000 ||746,9 ||681 984 000 ||650,3
! [[Րոպե]]
|-
|- align="right"
|«700MB» ||80 ||360 000 ||846 720 000 ||807,4 ||737 280 000 ||703,1
! Սկավառակ-այցեքարտ
|-
| ՞
| 800MB ||90 ||405 000 ||952 560 000 ||908,4 ||829 440 000 ||791,0
|- ՞
| ≈ 20–110 || ≈ 19–105
| 900MB ||99 ||445 500 ||1 047 816 000 ||999,3 ||912 384 000 ||870,1
| ՞ || ՞
| 5
|- align="right"
! Մանրասկավառակ
| 8
| 94.500
| ≈ 194 || ≈ 185
| ≈ 222 || ≈ 212
| 23
|- align="right"
! «540&nbsp;ՄԲ»
| ՞
| 283.500
| ≈ 581 || ≈ 554
| ≈ 667 || ≈ 636
| 63
|- align="right"
! Սովորական ՍՍ / «650&nbsp;ՄԲ»
| 12
| 333.000
| ≈ 682 || ≈ 650
| ≈ 783 || ≈ 747
| 74
|- align="right"
! «700&nbsp;MB»
| 12
| 360.000
| ≈ 737 || ≈ 703
| ≈ 847 || ≈ 807
| 80
|- align="right"
! «800&nbsp;ՄԲ»
| 12
| 405.000
| ≈ 829 || ≈ 791
| ≈ 953 || ≈ 908
| 90
|- align="right"
! «900&nbsp;ՄԲ»
| 12
| 445.500
| ≈ 912 || ≈ 870
| ≈ 1.048 || ≈ 999
| 99
|}
 
==Տեխնիկական տվյալներ ==
[[File:CD layers.svg|thumb|right|Սեղմասկավառակի շերտերը.<br />A. Պոլիկարբոնատային շերտ, որը կրում է տվյալները։<br />B. Փայլուն շերտն անդրադարձնում է լազերի ճարագայթը։<br />C. Լաքի շարտը պաշտպանում է փայլուն շերտը։<br />D. Artwork is screen printed on the top of the disc.<br />E. A laser beam reads the CD and is reflected back to a sensor, which converts it into electronic data]]
=== Սկավառակի երկրաչափությունը ===
[[Ֆայլ։AfmFile:Afm cd-rom.jpg|մինիthumb|CD-ROM էլեկտրոնային մանրադիտակի տակ]]
Կոմպակտ- սկավառակըՍեղմասկավառակն իրենից ներկայացնում է պոլիկարբոնատային[[պոլիկարբոնատ]]ային շերտհիմք 1.2 մմ հաստությամբ և 120 մմ տրամագծով՝ պատված մետաղի բարակ մետաղական շերտով ([[ալյումին]], [[ոսկի]], [[արծաթ]] և այլն) , պահպանվածպաշտպանված է լաքի շերտով, որը իրորի վրա սովորաբար կրումտեղադրվում է սկավառակի պարունակության գրաֆիկական ներկայացումը։ Շերտից ընտերցանությանընթերցելու սկզբունքը հնարավորություն է տալիս պարզ և արդյունավետ կերպով իրականացնել ինֆորմացիայիտեղեկատվության կառուցվածքի պաշտպանությունը և հեռացնել այն սկավառակի արտաքին մակերևույթից։ Սկավառակ արտաքին մակերևույթի լազերի տրամագիծը կազմում է 0,7 մմ, ինչը մեծացնում է համակարգի [[դիմադրողականությունը]] փոշուց և վնասվածքներից։ Բացի այդ, արտաքինԱրտաքին մակերևույթին առկա է 0,2 մմ բարձրությամբ շրջանաձև օձիքելուստ, ինչը թույլ է տալիս հարթ մակերևութին դրված սկավառակին չդիպչել այդ մակերևույթին։ Կենտրոնում գտնվում է 15 մմ տրամագծով անցք։ Սկավառակի քաշը առանց տուփի կազմում է ~15,7 գրամ. Սովորական տուփով սկավառակի քաշը («jewel», ոչ թե «slim») ~74 гգրամ է։գրամ։
 
=== ԻնֆորմացիայիՏվյալների կոդավորում ===
Սկավառակի վրա տվյալների պահպանման ձևաչափը, որը հայտնի է որպես [[Redձայնային Bookսեղմասկավառակ]] («Կարմիր գիրք»), մշակվել է «[[PhilipsՍոնի|Sony]]» ընկերության կողմից։ Դրան համապատասխան կոմպակտ սկավառակիսեղմասկավառակի վրա ձայնը կարելի է գրել 2 կանալներով՝ալիքներով՝ 16-բիթանիբիթային [[Իմպուլսաիմպուլսա-կոդային մոդուլյացիա]]յովմոդուլում|իմպուլսա-կոդային ([[PCMմոդուլմամբ]]) և 44,1 կՀց [[դիսկրետացմանընդհատավորման հաճախականությունհաճախություն|ընդհատավորման հաճախությամբ]]ով 44,1 Կհց.։ Շնորհիվ [[Ռիդ — Սոլոմոնի կոդծածկագիր|Ռիդ — Սոլոմոնի ծածկագրի]]ի միջոցով [[Միջամտությամբխանգարումակայուն կոդավորում|սխալների ուղղման]] միջոցով, թեթև ռադիկալշառավղային վնասվածքները չեն ազդում սկավառակի ընթեռնելիությանընթերցելիության վրա։ «Philips»-ը նաև հանդիսանում է «Compact disc digital audio» նշանիապրանքանիշի ևսեփականատերը աուդիո-կոմպակտ(ձայնային -սեղմասկավառակների սկավառակ լոգոտիպի օրինական սեփականատերը։ապրանքանիշ)։
 
=== Տվյալների կառուցվածքը ===
=== Ինֆորմացիոն կառուցվածք ===
ՍկավառակՍկավառակի վրա ինֆորմացիանտվյալները ձայնագրվումգրվում էեն պարույրայինպարուրաձեւ շրջանագծերիհետագծերի փոսերի տեսքով ({{lang-en|pit}}  - խորացում), որոնք առանձնացվածդրոշմված են պոլիկարբոնատային հիմքի վրա։ Յուրաքանչյուր փոս ունի մոտ 100 [[նմ]] խորություն և 500 նմ լայնություն։ Փոսի երկարությունը տատանվուտատանվում է 850 նմ-ից մինչև 3,5 [[նկմմանրաչափ]].։ Փոսերի միջև տարածությունըկա անվանումտարածություն։ ենՊարույրներում լենդհետագծերի ({{lang-en|land}} քայլերը -կազմում տարածությունեն 1,6 հիմք)։մանրաչափ։ ՊարույրներումՓոսերը ուղիներիցրում քայլերըկամ կազմումկլանում են իրենց վրա ընկնող լույսը, իսկ պոլիկարբոնատային հիմքը՝ անդրադարձնում։ Ուստի գրված սեղմասկավառակը անդրադարձիչ [[դիֆրակցիոն ցանց]]ի օրինակն է՝ 1,6 մկմ։մկմ պարբերությամբ։
 
Տարբերում են միայն կարդալուընթերցելու համար սկավառակներ («ալյումինային»), [[գրանցելի սեղմասկավառակ|CD-R]]  -` մեկանգամյա գրելու հնարավորությամբ ,և [[վերագրանցելի սեղմասկավառակ|CD-RW]]  -` բազմակի գրելու հնարավորությամբ։ Վերջին երկու տեսակի սկավառակները գրելու համար նախատեսված են հատուկ գրոգրող սարքավարների կրիչներ։վրա գրելու համար։ Մի շարք CDՍՍ- նվագարկիչներում և երաժշտական կենտրոններում այդպիսի սկավառակները կարող են չկարդացվելչընթերցվել ( վերջին ժամանակներս կենցաղային տեխնիկա արտադրող կազմակերպություններըկազմակերպություններն ապահովում են CD-R/RW կարդալու ապահովումըընթերցելու հնարավորությունը)։
 
=== Տվյալների ընթերցում ===
=== Ինֆորմացիայի կարդալը ===
Տվյալները սկավառակից կարդացվումընթերցվում են լազերային ճառագայթի միջոցով 780 նմ [[ալիքի երկարություն|ալիքի երկարությամբ]] լազերային ճառագայթի միջոցով, որը ճառագայթում է [[Կիսահաղորդիչայինկիսահաղորդչային լազեր|կիսահախորդիչայինկիսահախորդչային լազերով]]։ Ինֆորմացիան լազերով կարդալու սկզբունքըՏվյալները՝ բոլոր տեսակի կրիչների համարհամար՝ լազերով ընթերցելու սկզբունքը կայանում է [[լույսի արտացոլումանդրադարձում|արտացոլվողանդրադարձվող]] լույսի [[լույսի ինտենսիվություն|ինտենսիվության]] փոփոխությամբ։փոփոխության գրանցման մեջ։ Լազերային ճառագայթը [[ֆոկուս (ֆիզիկա)կիզակետ|ֆոկուսավորվումկիզակետվում է]] տվյալների շերտի վրա՝ ~1,2 մկմմանրաչափ տրամագծովտրամագիծ ինֆորմացիոնունեցող շերտի հետքի վրա։բծով։ Եթե լույսը ֆոկուսավորվելկիզակետվել է փոսերի միջև (լենդիտարածության վրա), ապա ընթացիկընդունիչ [[ֆոտոդիոդըֆոտոդիոդ|լուսադիոդը]] գրանցում է առավելագույն ազդանշան։ Եթե լույսը ընկնում է փոսի վրա, ֆոտոդիոդըլուսադիոդը գրանցում է լույսի նվազագույննվազ ինտեսիվություն։
 
«Միայն կարդալուընթերցելու համար »ՍՍ (CD)և մեկանգամյա/բազմակի գրառման հնարավորությամբգրանցելի (CD-R/) ու վերագրանցելի (CD-RW) սկավառակների միջև տարբերությունը կայանում է փոսերի ձևավորման հնարավորությանեղանակի մեջ։ ԵթեՄիայն սկավառակը «միայն կարդալուընթերցելու համար» է,սկավառակների փոսերըփոսերն իրենցից ներկայացնում են որոշակի ռելիեֆային կառուցվածք (ֆազային [[դիֆրակցիոն վանդակցանց]]ի կառուցվածք ), ընդ որում յուրաքանչյուր փոսի օպտիկական խորությունը միմեկ քարորդ փոքր է լազերայինլազերի լույսի ալիքի երկարությունից, ինչը բերումհանգեցնում է [[ֆազի|ֆազ]]փոսից տարբերությանըանդրադարձված լույսի միջևև ալիքիտարածությունից երկարությանանդրադարձված կեսինլույսի միջեւ ֆազերի տարբերությանը, որը արտացոլվումհավասար է փոսիցայդ ևլույսի լույսից,ալիքի ինչպես նաևերկարության լենդից։կեսին։ Արդյունքում ֆոտոընդունիչիլուսընդունիչի հարթությունում դիտարկվում է ապակառուցավորմանկազմալուծման [[լույսի ինտերֆերենցիա|ինտերֆերենցիայի]] արդյունքըէֆեկտ և գրանցվում է ազդանշանի մակարդակմակարդակի իջեցում։ CD-R/RW -ի դեպքում փոսըփոսնը իրենից ներկայացնում է [[Աբսորբացիա|լույսիավելի մարումով]]շատ մեծլույս տիրույթկլանող տարածք, քան փոսերի միջեւ եղած տարածությունը (ամպլիտուդային [[դիֆրակցիոն վանդակցանց]]) լենդ։։ Արդյունքում ֆոտոդիոդըլուսադիոդը նաև գրանցուգրանցում է սկավառակից արտապատկերվողանդրադարձվող լույսի ինտենսիվության իջեցում։ Փոսի երկարությունը փոխում է ոչ միայն ամպլիտուդը, այլ նաև գրանցվող ազդանշանի երկարությունը։
 
CDՍՍ-ի գրել-կարդալուգրանցման/ընթերցման արագությունը կարճ տրվումնշվում է 150 Կբ/վ-ին (այսինքն 153 600 բիթ/վ)։ բազմապատիկ։ Օրինակ՝ 48-արագությամբ կրիչըսարքավարն ապահովում է CDՍՍ կարդալուընթերցման կամ գրանցման առավելագույն արագությունը (կամ գրելու) , որը հավասար է 48 × 150 = 7200 Կբ/վ (7,03 Մբ/վ)։
 
== Պաշտպանությունը պատճենումից ==
Կոմպակտ-սկավառակներիՍեղմասկավառակների դասակարգումըմասնագիրը չի ուսումնասիրումնախատեսում [[Պատճենումիցպաշտպանություն պաշտպանումպատճենումից|պատճենումից պաշտպանության]] ոչ միորեւէ մեխանիզմ   -. սկավառակները կարելի է ազատորեն [[CD ripper|պատճենել]] և տարածել։ Սակայն, սկսած [[2002 թվականիցթվական]]ից, տարբեր արևմտյանարեւմտյան [[ձայնագրողձայնագրման կամակերպություներըլեյբլ|ձայնագրման կազմակերպությունները]] սկսեցին փորձեր ձեռնարկել ստեղծելու կոմպակտ-սկավառակներսեղմասկավառակներ, որոնք պաշտպանված կլինեն պատճենումից։ Գրեթե բոլոր եղանակների հիմքում դրված է սկավառակներում գրանցվող տվյալների մեջ դիտավորյալ կերպով սխալներ ներառելը, այնպես որ ՍՍ-նվագարկիչների կամ երաժշտական կենտրոնների վրա սկավառակն ընթերցվի, իսկ համակարգչում՝ ոչ։ Արդյունքում այդպիսի սկավառակներն ընթերցվում են ոչ բոլոր նվագարկիչներում, իսկ որոշ համակարգիչներում՝ ընթերցվում են։ Ստեղծվում են ծրագրեր, որոնք թույլ են տալիս պատճենել նույնիսկ պաշտպանված սկավառակները և այլն։ Ձայնագրող արդյունաբերությունը, սակայն, հույսը չի կորցնում և շարունակում է ձեռնարկել նորանոր եղանակներ։
Բոլոր մեթոդների հիմքում ընկած է ձայնագրվող սկավառակյներում տվյալների գրանցման այնպիսի կանխամտածված սխալների ներառումը, այնպես, որ CD- նվագարկիչների կամ երաժշտական կենտրոնների վրա սկավառակը կարդացվի, իսկ համակարգչում՝ ոչ։ Արդյունքում ստացվում է [[կատվի-մկան]] խաղը։ Նմանատիպ սկավառակները կարդացվում են ոչ բոլոր կենցաղային նվագարկիչներում, իսկ իսկ մի շարք համակարգիչներում կարդացվում են և դուրս է գալիս, որ ծրագրային ապահովումը թույլ է տալի պատճենել նույնիսկ պաշտպանված սկավառակները և այլն։ Ձայնագրող արդյունաբերությունը սակայն հույսը չի կորցնում և շարունակում է ձեռնարկել նորանոր մեթոդներ
 
«Philips »-ը հայտարարել է, որ նմանաիպայդպիսի սկավառակներըսկավառակների վրա, որոնք չեն համապատասխանում «Redձայնային book»մեղմասկավառակի դասակարգմանը ևմասնագրին, արգելումարգելվում է կրելնշել «Compact disc digital audio» տարբերանշանը։
 
ՏվյալներովՏվյալներ կրող սկավառակների համար գոյությունկան ունեն նաևպատճենումից այլպաշտպանող տարատեսակզանազան պաշտպանության մեթոդներեղանակներ, որոնքօրինակ՝ պաշտպանու[[տվյալների ենդիրքի պատճենումիցչափում]], օրնակ ՝ [[StarForce]], [[SecurDisc]] և այլ տեխնոլոգիաներ։այլն։
 
Ձայնային սեղմասկավառակների ձեւաչափը (մինչեւ cd-զավթիչ (grabber) ծրագրերի ստեղծումը) հանդիսանում էր [[հեղինակային իրավունք]]ների յուրահատուկ պաշտպանություն և չէր թույլատրում ձայնային նշոցների դուրս հանումը սկավառակից, օրինակ՝ «Windows Նիշքախույզ» ծրագրի միջոցով։
== Կոմպակտ- սկավառակների արտադրությունը ==
* Կոմպակտ - սկավառակների արտադրության առաջին փուլը հանդիսանում է տվյալների մշակման [[տիրապետման]] գործընթացը արտադրության կազմակերպման համար։
* Երկրորդ փուլ  - [[ֆոտոլիտոգրաֆիա]]  - սկավառակի շտամպի պատրաստման գործընթաց։ Ապակյա սկավառակը պատվում է [[ֆոտորեզիստի]] շերտով, որի վրա կատարվում է տվյալների գրանցումը։ Ֆոտորեզիստը [[պոլիմերային]] [[լուսազգային նյութ|լուսազգային նյութ է]], որը լույսի ազդեցության ներքո փոխում է իր ֆիզիկո-քիմիական հատկությունները։
* Երրորդ փուլ  - ինֆորմացիայի գրանցում։ Ձայնագրումը կատարվում է լազերային ճառագայթով, որի հզորությունը մոդուլացվում է գրանցվող տեղեկատվությամբ։ Փոսի ստեղծման համար լազերի հզորությունը մեծացվում է, ինչը բերում է ֆոտորեզիստի [[մոլեկուլի|մոլեկուլ]] [[քիմիական կապ]]երի խափանմանը։
* չորրորդ փուլ  - ֆոտորեղիստի ստուգում։ Ֆոտորեզիստի մակերևույթը ենթարկվում է փորագրման (թթվածնային, ալկալային, պլազմային), որի արդյունքում հեռացվում է ֆոտորեզիստի մակերևույթը, որը չի [[ենթարկվել]] լազերային ճառագայթման։
* Հինգերորդ փուլ  - [[գալվանոպլաստիկա]]։ Ստեղծված ապակյա մշակվող սկավառակը տեղակայվում է գալվանոլային վաննայի մեջ, որտեղ նրա մակերևույթը ենթարկվում է [[նիկել|նեկլի]] բարակ շերտի [[Էլեկտրոլիզ|էլետրոլիզային]] մշակման։
* Վեցերորդ փուլ  - սկավառկների շտամպավորում [[ճնշման տակպոլիմերների ձուլման|ձուլում ճնշման տակ]] մեթդով ստացված [[շտամպ (տեխնիկա)|շտամպի]] կիրառմամբ։
* Յոթերորդ փուլ  - ապակյա մետալիկ շերտի ([[ալյումին]], [[ոսկի]], [[արծաթ]] և այլն) տեղադրում ինֆորմացիոն շերտի վրա։
* Ութերորդ փուլ  - պաշտպանիչ լաքի շերտի տեղադրում։
* Իններորդ փուլ  - գրաֆիկական պատկերի տեղադրում՝ գրառում ({{lang-en|Label բառից}}).
 
== Սեղմասկավառակների արտադրության փուլերը ==
== Կոմպակտ-սկավառների ձայնագրությունը ==
# Մաստերինգ. տվյալների մշակման գործընթացը՝ արտադրությունը թողարկելու համար։
{{main|CD-R|CD-RW}}
# [[Լուսավիմագրություն]]. սկավառակի դրոշմոցի պատրաստման գործընթաց։ Ապակյա սկավառակը պատվում է [[լուսառեզիստ]]ի շերտով, որի վրա կատարվում է տվյալների գրանցումը։ Լուսառեզիստը [[պոլիմերներ|պոլիմերային]] [[լուսանկարչական լուսազգայուն նյութեր|լուսազգայուն նյութ]] է, որը լույսի ազդեցության տակ փոխում է իր ֆիզիկա-քիմիական հատկությունները։
Գոյություն ունեն նաև տնային պայմաններում ձայնագրելու հնարավորություն ունեցող սկավառակներ ՝ CD-R (Compact Disc Recordable) մեկանգամյա և CD-RW (Compact Disc ReWritable) բազմակի գրելու հնարավորությամբ։ Նմանատիպ սկավառակներում կիրառվում է հատուկ ակտիվ նյութ, որը թույլ է տալիս կատարել ինֆորմացիայի ձայնագրում/վերաձայնագրում։ Տարբերում են օրգանական (հիմնականում CD-R տեսակի սկավառակները)և ոչ օրգանական (հիմնականում CD-RW սկավառակներ) ակտիվ նյութով սկավառակներ։
# Տվյալների գրանցում։ Գրանցումը կատարվում է լազերի ճառագայթով, որի հզորությունը մոդուլացվում է գրանցվող տեղեկատվությամբ։ Փոսի ստեղծման համար լազերի հզորությունը ուժգնացվում է, ինչը հանգեցնում է լուսառեզիստի [[մոլեկուլ]]ների [[քիմիական կապ]]երի քայքայման։
# Լուսառեզիստի երեւակում։ Լուսառեզիստի մակերևույթը ենթարկվում է խածատման (թթվածնային, ալկալիական, պլազմային), ինչի արդյունքում հեռացվում են լուսառեզիստի այն հատվածները, որոնք չեն [[լուսակայում|լուսակայվել]] լազերային ճառագայթով։
# [[Գալվանապլաստիկա]]։ Բազմացման համար նախատեսված երեւակված ապակյա սկավառակը զետեղվում է [[գալվանական գուռ]]ի մեջ, որտեղ նրա մակերեւույթը ենթարկվում է [[նիկել|նիկելի]] բարակ շերտի [[Էլեկտրոլիզ|էլեկտրոլիտային]] նստեցման։
# Սկավառկների դրոշմում [[պոլիմերների ճնշաձուլում|ճնշաձուլման]] եղանակով՝ ստացված [[դրոշմոց (տեխնիկա)|դրոշմոցի]] կիրառմամբ։
# Հայելային մետաղյա ([[ալյումին]], [[ոսկի]], [[արծաթ]]) շերտի փոշեպատում տեղեկատվական շերտի վրա։
# Պատում պաշտպանիչ լաքի շերտով։
# Ապրանքանիշի պատկերի տեղադրում։
 
== Գրանցումը սեղմասկավառների վրա ==
Օրգանական ակտիվ նյութի օգտագործման դեքում ձայնագրությունը կատարվում է նյութի քիմիական կապերի խափանման ճանապարհով, ինչը բերում է նրա մգեցմանը (նյութի արտացոլման գործակցի փոփոխմանը)։ Ոչ օրգանական ակտիվ նյութի օգտագործման դեքում ձայնագրությունը կատարվում է նյութի արտացոլաման գործակցի փոփոխությամբ, ինչի արդյունքում տեղի է ունենում անցում [[ամորֆային մարմին|ամորֆային]] [[ագրեգատային վիճակ]]ից [[բյուրեղապակյա մարմին|բյուրեղապակյայի]] և ընդհակառակը։ և այս և մյուս դեպքերում ձայնագրությունը կատարվում է լազերի հզորության [[մոդուլյացիա]]յի միջոցով։
Գոյություն ունեն նաև տնային պայմաններում գրանցելու հնարավորություն ունեցող սկավառակներ՝ մեկ անգամ գրանցելի սեղմասկավառակներ (CD-R (Compact Disc Recordable)) և վերագրանցելի սեղմասկավառակներ (CD-RW (Compact Disc ReWritable))։ Այդպիսի սկավառակներում կիրառվում է հատուկ ակտիվ նյութ, որը թույլ է տալիս կատարել տվյալների գրանցում/վերագրանցում։ Տարբերում են օրգանական (հիմնականում CD-R տեսակի սկավառակներ) և ոչ օրգանական (հիմնականում CD-RW սկավառակներ) ակտիվ նյութով սկավառակներ։
 
Օրգանական ակտիվ նյութի օգտագործման դեպքում գրանցումը կատարվում է նյութի քիմիական կապերի քայքայման ճանապարհով, ինչը հանգեցնում է նրա մգեցման (նյութի [[անդրադարձման գործակից (օպտիկա)|անդրադարձման գործակցի]] փոփոխության)։ Ոչ օրգանական ակտիվ նյութի օգտագործման դեպքում գրանցումը կատարվում է նյութի անդրադարձման գործակցի փոփոխությամբ, ինչի արդյունքում տեղի է ունենում անցում [[ամորֆ նյութեր|ամորֆ]] [[ագրեգատային վիճակ]]ից [[բյուրեղ|բյուրեղային]], և ընդհակառակը։ Այս երկու դեպքերում գրանցումը կատարվում է լազերի հզորության [[մոդուլում|մոդուլման]] միջոցով։
Խոսակցականում նման ձայնագրվող սկավառակները կոչվում են «բոլվանկաներ» և ձայնագրվում են կոմպակտ-սկավառակներ գրող հատուկ կրիչների վրա (այսօր լայնորեն տարածված), որոնք խոսակցականում ընդունված է անվանել «գործիքներ». Ձայնագրության պրոցեսը կոչվում է «այրում» ( {{lang-en|to burn}} բառից) կամ սկավառակի «հատում» ։
 
=== Տեխնոլոգիա HD-BURN<ref>[http://www.dvd-r.ru/technology/article/hd_burn.htm HD-BURN. —գրանցելի սեղմասկավառակների CD-R ձայնագրությանգրանցման նոր տեխնոլոգիա]</ref> ===
{{main|HD-BURN}}
 
Բարձր խտությամբ ձայնագրությանգրանցման տեխնոլոգիայի հիքումհիմքում ընկած է երկու նոր սկզբունքների կիրառումը, ինչըորոնք թույլ էեն տալիս սովորական կրիչի — CD-R սկավառակի կրիչի վրա երկու անգամ ավելի շատ ինֆորմացիա ձայնագրել։տվյալներ գրել։
# Սկավառակի վրա փոսի երկարությունը նվազեցվում է մինչև 0,62 միկրոմետր։ {{ճշտել}}մանրաչափ։ Սովորական CD սկավառակիսեղմասկավառակի փոսի երկարությունը կազմուկազմում է 0,83 միկրոմետր։ {{ճշտել}}մանրաչափ։ Դա նշանակում է, որ HD-BURN-ը մեծացնում է սկավառակի հզորությունըտարողությունը 1,35 անգամ։ 0,62 մկմմանրաչափ փոսի երկարությունըերկարությունն ընտրվել է նրա համար, որ առկա DVD Video նվագարկիչներըտեսանվագարկիչները և DVD-ROM կրիչներըսարքավարները կարողոնան կարդալընթերցել HD-BURN սկավառակները աննշան նորացումիցարդիականացումից հետո։
# Կիրառվում է սխալների ուղղման այլ համակարգ . CIRC-ի (Cross Interleaved Reed Solomon Code  -— Ռիդ-Սոլոմոնի ընդհատող կոդմիջարկված ծածկագրի), ի փոխարեն կիրառվում է RS-PC-ն (RS-PRODUCT Code), ն՝ 8-16 մոդուլյացիայով։մոդուլմամբ։ Դա հնարավորություն տվեցէ տալիս մեցացնել տարողությունը հզորացնելուեւս 1,49 անգամ։ Ինչպես հայտնում է «Sanyo»-ն, սխալների ուղղման նոր RS-PC համակարգը ոչ միայն ավելի կոմպակտսեղմ է, այլ նաև ավելի արդյունավետ է, քան CIRC-ն։
Արդյունքում, մեկ CDսեղմասկավառակի սկավառակի հզորությունըտարողությունը, որը ձայնագրվումգրվում է HD-BURN ռեժիմումաշխատակերպում, երկու անգամ գերազանցում է սովորական ռեժիմում ձայնագրվողաշխատակերպում CDգրվող սկավառակիսեղմասկավառակի հզորությանը։տարողությանը։
 
== Ձեւավոր սեղմասկավառակ ==
== Shape CD ==
[[Ձևավոր սեղմասկավառակ]]ը ({{Չթարգմանված 3lang-en|Shaped CD|ShapeCompact CDDisc}} (ձևավոր կոմպակտ-սկավառակ) միայն -ընթերցելու համար մեղմասկավառակ է (CD-ROM սկավառակ), բայց ոչ թե խիստ կլոր ձևաչափի, այլ կամայական ձևաչափի,ձեւի. արտաքին ուրվագիժըեզրագծի պատկերը տարբեր օբյեկտներիառարկաների տեսքով,տեսք այնպիսիքունի, ինչպիսիք ենօրինակ՝ սիլուետներըստվերանկարների, մեքենաներըմեքենաների, ինքնաթիռներըինքնաթիռների, սրտիկներըսրտիկների, աստղիկներըաստղիկների, օվալները ձվածիրերի, [[վարկային քարտեր]]ի տեսքով և այլն։ Սովորաբար շոու-իզնեսին դրանք կիրառվումօգտագործվում են շոուբիզնեսում որպես աուդիոձայնային տվյալների և վիդեո ինֆորմացիայիտեսանյութերի կիչներ։ ԳերմանիայումԱրտոնագրված է [[Գերմանիա]]յում ձայնագրող պրոդյուսեր Մարիո Կոսսի կոմից սահմանվել է ռեկորդկողմից (1995)։
Սոբորաբար հատուկ ձևաչափի սկավառակները տարբերվում են շրջանաձև սովորական սկավառակներից և խորհուրդ չի տրվում կիրառել CD-ROM կրիչներում, քանի որ արագության տակ պտտման ժամանակ կարող են դուրս գալ ուղղուց և սարքը շարքից դուրս բերել։ Սյդ պատճառով Shape CD տեղադրելիս անհրաժեշտ է կրիչում սկավառակի պտտման արագությունը փոփոխել հատուկ ծրագրերի միջոցով։ Այնուամենայնիվ, այս մեթոդը ես երաշխիք չի տալիս CD կրիչի անվտանգության հարցում։
 
Սովորաբար կլորաձեւ սկավառակներից տարբերվող սկավառակները խորհուրդ չի տրվում օգտագործել CD-ROM սարքավարներում, քանի որ բարձ արագությամբ պտտվելիս սկավառակը կարող է տրաքվել և սարքավարը շարքից դուրս բերել։ Սյդ պատճառով ձեւավոր սեղմասկավառակ սարքավարի մեջ դնելիս անհրաժեշտ է հատուկ ծրագրերի միջոցով ստիպողաբար սահմանափակել սկավառակի պտտման արագությունը։ Այնուամենայնիվ, նույնիսկ այս եղանակը չի երաշխավորում սարքավարի ավտանգությունը։
== Հետաքրքիր փաստեր ==
Չնայած նրան, որ կոմպակտ-սկավառակների ստեղծումից անցել է ոչ շատ երկար ժամանակ, սակայն այդ իրադարձությունը հասցրել է մեծ լեգենդ առաջանալ։
 
«CD-սկավառակ» բառակապակցության օգտագործումը հանդիսանում է [[Նույնաբանություն (ռիտորիկա)|նույնաբանույթյուն]], քանի որ CD հապավումը ({{lang-en|Compact Disc}}) արդեն իր մեջ ներառում է «սկավառակ» բառը՝ ''Կոմպակտ-սկավառակ-սկավառակ''։ Նույնապես [[DVD]]-սկավառակ ({{lang-en|Digital Versatile Disc}})՝ ''Թվային ունիվերսալ սկավառակ''.
 
== Հետաքրքիր փաստեր ==
Կոմպակտ-սկավառակ ձևաչափով առաջին երաժշտական ձայներիզը [[Ջոել, Բիլլի|Բիլի Ջոելի]] «[[52nd Street]]» էր։<ref>[http://1001facts.info/tag/pervyj-telefonnyj-zvonok/ 1000 иև 1 փաստ]</ref>
«CD-սկավառակ» բառակապակցության օգտագործումը հանդիսանում է [[Նույնաբանություն (ճարտասանություն)|նույնաբանույթյուն]], քանի որ CD հապավումը ({{lang-en|Compact Disc}}) արդեն իր մեջ ներառում է «սկավառակ» բառը՝ արդյունքում ստացվում է «սեղմասկավառակ-սկավառակ»։ Նույնապես [[DVD]]-սկավառակ ({{lang-en|Digital Versatile Disc}})՝ «Թվային տեսասկավառակ»։
 
=== Ջեյմս Ռասսելի վարկածը ===
Առկա է վարկած, որ կոմպակտ սկավառակները ստեղծել են ոչ թե Philips և Sony ընկերությունները, այլ ամերիկացի ֆիզիկոս [[Ռասսել, Ջեյմս|Ջեյս Ռասսելը]]<ref>[http://www.membrana.ru/articles/simply/2004/04/20/150100.html MEMBRANA | Կոմպակտ-սկավառակի ստեղծողը դրանից ոչ մի ցնետ չի աշխատել : <!-- Վերնագիրը ավելացրել է բոտը -->]</ref>, աշխատելով Optical Recording ֆիրրմայում։ Արդեն [[1971 թվականին]] նա ներկայացրեց իր գյուտը տվյալների պահպանման համար։ Դա արել է իր «անձանական» նպատակների համար։ Ութ տարի անց նրանից անկախ նմանատիպ սարք ստեղծեցին Philips և Sony ընկերությունները։
 
=== Բեթհովենի իններորդ սիմֆոնիան և կոմպակտ-սկավառակը ===
Կոմպակտ-սկավառակ ֆորմատի վերաբերյալ բանակցությունների մասնակիցները և ականատեսները փաստում են, որ Philips և Sony ընկերություններում մինչև [[1980 թվականի]] մայիսը չի եղել միակարծություն սկավառակի արտաքին տեսքի վերաբերյալ։ Sony ընկերության ինժիներների տեսակետից բավարար էր 100 մմ տրամագիծը, քանի որ այն թույլ է տալի նվազեցնել շարժական նվագարկիչի չաձերը։ Philips-ի բարձրագույն ղեկավարությունը միտք էր տալիս, որց ելնելով սկավառակը չպետք է մեծ լինի ստանդարտ [[աուդիոկասետ]]ի անկյունագծային չափերից (115 մմ) , որը շուկայում մեծ հաջողություններ ունի։ Բացի այդ, սկավառակը համապատասխանում է [[DIN]] համակարգի նորմալ գծային չափերին։
 
Sony ընկերության վիցցե-նախագահ [[Օգա, Նորիո|Նորիո Օգան]]<ref>Առկա են բազմաթիվ լեգենդներ,որտեղ որպես գործող անձինք հանդես են գալիս նվազագույնը 4 հոգի կամ նրանցից խումբ ՝ Նորիո Օգա,նրա կինը, Sony ընկերության նախագահների խորհրդի ներկայացուցիչի կինը ՝ Ակիո Մորիտան և բեռլինական ֆիլհարմոնիայի [[դիրիժոր]] Գերբերտ ֆոն Կարայան , որը գրեց [[ձայնագրող ընկերություն|ձայնագրող ըկերության]] դստրերի պայմանագրով Polygram երաժշտությունը.</ref>, երաժիշտ <ref>[http://www.sony.net/SonyInfo/News/Press_Archive/199906/99-054/index.html Sony Chairman Norio Ohga Receives Honorary Doctorate from McGill University in Canada]{{ref-en}}</ref>, իր հերթին ենթադրում էր, որ սկավառակը պետք է ներառեր [[Բեթհովենի իններորդ սիմֆոնիա]]ն.Այդ դեպքում, նրա կարծիքով, սկավառակների միջոցով կտարածվեր 95% դասական երածշտություն։<ref>[http://www.sony.net/Fun/SH/1-20/h1.html Sony History]{{ref-en}}</ref><ref>[http://web.archive.org/web/20080129201342/www.research.philips.com/newscenter/dossier/optrec/beethoven.html Optical Recording: Beethoven’s Ninth Symphony of greater importance than technology]{{ref-en}}</ref>
Հետագա ուսումնասիրությունները ցույց տվեցին, որ, օրինակ՝ իններորդ սիմֆոնիան [[Բեռլինյան ֆիլհարմոնիայի նվագախումբ|Բեռլինյան ֆիլհարմոնիայի նվագախմբի]] կատարմամբ ՝ [[Կարյան, Ռոբերտ ֆոն|Ռոբերտ ֆոն Կարյանի]] ղեկավարմամբ ունեցել է 66 րոպե տևողություն։ Առավել երկարատև կատարում դարձավ [[Ֆուրտվենգլեր, Վիլհելմ|Վիլհելմ Ֆուրտվենգլերի]] ղեկավարմամբ սիֆոնիայի կատարումը , [[Բայրեթյան ներկայացում|բայրեթյան ներկայացման]] ժամանակ 74 րոպե տևողությամբ։ Դա էլ հենց հիմք հանդիսացավ սկավառակի հզորության որոշման հարցում <ref>[https://archive.is/20130209073316/www.wired.com/science/discoveries/news/2008/12/dayintech_1216 Beethoven’s Birth in Bonn Leads to Longer CDs]{{ref-en}}</ref><ref>[http://www.marantzphilips.nl/The_cd_laser/ The CD story]{{ref-en}}</ref>.
 
«Ինչպես դեպքերի մեծամասնությունում, գեղեցիկ պատմությունը ոչ մի առնչություն չունի իրական կյանքի հետ :Այդ պատմությունը առաջացել է Philips ընկերության մարկետոլոգների գրչից»,  - կարծում է Philips-ի լխավոր ինժիներ [[Իմմինկ, Կեես Սխոուխամեր|Կեես Սխոուխամեր Իմմինկը]]. Ըստ նրա, իրականությունը այլ է եղել։ [[Հանհովերի]] ներքո Philips -ը արդեն պատրաստել է արտադրողական գիծ [[PolyGram]] գործարանում՝ կոմպակտ -սկավառակների արտադրության համար։ Նվազագույն ժամկետում հնարավոր էր արտադրել 115 մմ տրամագծով սկավառակներ։ 120 մմ չափերով սկավառակների արտադրությունը պահանջեց զգալի դրամական ծախսեր, քանի որ այն կապված սարքավորումների փոփոխության հետ։ Իմմնիկի կարծիքով, Sony -ն չցանկացավ հարմարվել իրավիճակին, որ Philips-ը շուկա մուտք գործելու առավելություն կստանա։<ref>[http://www.exp-math.uni-essen.de/~immink/pdf/beethoven.htm Shannon, Beethoven, and the Compact Disc]{{ref-en}}</ref>
 
Այնուամենայնիվ, 1980 թվականի մայիսին ֆիրմաների բարձրագույն ղեկավարությունների գրչով որոշվեց սկավառակի վերջնական չափը 120 մմ, հզորությունը ՝ 74 րոպե աուդիո ձայնագրություն և [[դիսկրետացման հաճախականությունը]] 44,1 ԿՀց։ Մնացած բոլոր տեխնիկական պարամետրերը հաշվարկվում են՝ ելնելով համապատասխան տվյալներից։
 
Սեղմասկավառակ ձևաչափով առաջին երաժշտական ալբոմը [[Բիլի Ջոելի]]ի «[[52nd Street]]» էր։<ref>[http://1001facts.info/tag/pervyj-telefonnyj-zvonok/ 1000 և 1 փաստ]</ref>
== Տես նաև ==
* [[CD-MO]]
* [[Տեսասկավառակ]]
 
== Գրականություն ==
* {{գիրք
|հեղինակ = БоухьюзԲոուհյուզ ГԳ., БраатԲրաատ ДжՋ., ХейсерՀեյսեր АԱ. иև др.այլն։
|վերնագիր = ОптическиеՕպտիկական дисковыеսկավառակային системыհամակարգեր
|բնօրինակ = Principles of Optical Disc Systems
|վայր = М.Մոսկվա |издательствоհրատարակչություն = РадиоՌադիո иև связьկապ
|տարեթիվ = 1991
|էջ = 280
Տող 158 ⟶ 203՝
}}
* {{գիրք
|հեղինակ = МаркՄարկ ЛԼ. ЧемберсՉեմբերս.
|վերնագիր = Սեղմասկավառակների և տեսասկավառակների գրանցումը անտեղյակների համար
|վերնագիր = Запись компакт-дисков и DVD для «чайников»
|բնօրինակ = CD & DVD Recording For Dummies
|հրատարակություն = 2-еրդ издհրտ
|վայր = Մոսկվա |հրատարակչություն = [[Դիալեկտիկա (հրատարակչություն)|Դիալեկտիկա]]
|վայր = М. |издательство = [[Диалектика (издательство)|Диалектика]]
|տարեթիվ = 2005
|էջ = 304
Տող 168 ⟶ 213՝
}}
* {{գիրք
|հեղինակ = ЭԷ. Таненбаум.Տանենբաում
|վերնագիր = СовременныеԱրդի операционныеօպերացիոն системыհամակարգեր
|բնօրինակ = Modern operating systems
|հրատարակություն = 2-еրդ издհրտ
|հրատարակչություն = [[ПитерՊիտեր (издательствоհրատարակչություն)|ПитерՊիտեր]]
|տարեթիվ = 2006
|էջ = 1037
Տող 192 ⟶ 237՝
* [http://www.membrana.ru/articles/simply/2004/04/20/150100.htm Альтернативная версия разработки компакт-дисков]
 
[[Կատեգորիա:Ինֆորմացիոն կրիչներ]]
[[Կատեգորիա:Օպտիկական սկավառակներ]]
Ստացված է «https://hy.wikipedia.org/wiki/CD» էջից