«Մաթեմատիկայի պատմությունը Հայաստանում»–ի խմբագրումների տարբերություն
Content deleted Content added
Տող 189.
== Հավանականություններ տեսություն և մաթեմատիկական վիճակագրություն ==
Հետազոտություններն սկսվել են հետպատերազմյան տարիներին։ Ստացվել են մի շարք արդյունքներ պատահական շարժընթացների տեսության ([[Գոհար Համբարձումյան]]), իսկ ավելի ուշ՝ χ<sup>2</sup> հայտանիշի վերաբերյալ (Ս. Թումանյան)։ [[Ռուբեն Համբարձումյան]]ի աշխատանքներով ստեղծվել է նոր ուղղություն՝ կոմբինատորային ինտեգրալ երկրաչափությունը, որը կարևոր կիրառություններ է ստացել ստոխաստիկ երկրաչափության խնդիրների հետազոտություններում, մասնավորապես լուծվել են երկրաչափական պատահական շարժընթացների տարածաբանությանը (ստերեոլոգիա, շերտագրություն) վերաբերող խնդիրներ։ Ստացված արդյունքները շարադրված են Ռուբեն Համբարձումյանի «Combinatorial Integral Geometry With Applications to Mathematical Stereology», J.Wiley, 1982; «Factorization Calculus and Geometric Probability», Cambridge University Press, 1990; «Введение в стохастическую геометрию», М., Наука, 1989; «Geometrische Wahrscheinlichkeiten und Stochastische Geometrie, Teil I, Akademie-Verlag, Berlin», 1993, «Einfuhrung in Stochastik Geometrie, Akademie-Verlag, Berlin», 1995, մենագրություններում։ Լուծվել են նաև զանգվածային սպասարկման տեսության խնդիրներ ([[Էդուարդ Դանիելյան]]), որոշ արդյունքներ են ստացվել [[ստոխաստիկ դիֆերենցիալ հավասարումներ]]ի, [[վիճակագրական ֆիզիկա]]յի, [[ինֆորմացիաների տեսություն|ինֆորմացիաների տեսության]], [[պատահական շարժընթացների տեսություն|պատահական շարժընթացների տեսության]] ասպարեզներում։
== Մաթեմատիկական ֆիզիկա ==
Սկզբնավորվել է [[1960]]-ական թվականներին՝ [[Վիկտոր Համբարձումյան]]ի դասական աշխատանքներով, որոնցում առանձնահատուկ տեղ են գրավում [[ինվարիանտության սկզբունք]]ը և Շտուրմի-Լիուվիլի հակադարձ խնդրի ձևակերպումն ու լուծումը։ Հետագայում մաթեմատիկական ֆիզիկական հետազոտությունները զարգացել են Նորայր Ենգիբարյանի աշխատանքներում։ մաթեմատիկական ֆիզիկայի դիֆերենցիալ, ինտեգրալ, ինտեգրալ-դիֆերենցիալ ու հանրահաշվական հավասարումների հետազոտման ու լուծան բնագավառում՝ ներառյալ փաթեթի տիպի հավասարումների լայն դասերը, մշակվել են մի շարք նոր մեթոդներ, որոնք կիրառվել են [[Ճառագայթում|ճառագայթման]] տեղափոխման տեսության գծային և ոչ գծային ուղիղ և [[հակադարձ խնդիրներ]]ում, ֆիզիկական [[կինետիկա]]յի, կիսամարկոփան շարժընթացների բնագավառներում։ Ստեղծվել է գծային օպերատորների ֆակտորացման ոչ գծային հավասարումների տեսությունը՝ ներառյալ ոչ շրջելի օպերատորների ֆակտոիացումն ու Միլնի ընդհանրացված հիմնախնդրի լուծումը։ Ստեղծվել է Համբարձումյանի ընդհանրացված հավասարումների տեսությունը։ Զարգացվել են կրիտիկական դեպքում անշարժ կետի նոր սկզբունքներ։ Դրվել են ըստ չափի [[ածանցյալ]] պարունակող դիֆերենցիալ հավասարումների տեսության հիմքերը։ Ապացուցվել է Համմերշտեյնի և Ուրիսոնի տիպի ոչ կոմպակտ օպերատորներով հավասարումների որոշ դասերի լուծելիությունը կրիտիկական դեպքում (Նորայր Ենգիբարյան, Լ. Արաբաջյան, Ա. Խաչատրյան, Մ. Մուրադյան, Խ. Խաչատրյան, Ա. Բարսեղյան, Հ. Հարությունյան)։
== Ծանոթագրություններ ==
| |||