«Ալիս (գետ)»–ի խմբագրումների տարբերություն
Content deleted Content added
Նոր էջ «{{Տեղեկաքարտ Բնակավայր | կարգավիճակ = | հայերեն անվանում = Ալիս | բնօրինակ անվանում = Alis | ենթարկու...»: |
No edit summary |
||
Տող 4.
| բնօրինակ անվանում = Alis
| ենթարկում =
| երկիր = Արևմտյան Հայաստան
| պատկեր =
| պատկերի նկարագրում =
Տող 21.
| շրջանի քարտեզի չափ =
| երկրամասի տեսակ =
| երկրամաս = Փոքր Ասիա
| երկրամասը աղյուսակում =
| շրջանի տեսակ =
Տող 50.
| կրոնական կազմ =
| տեղաբնականուն =
| ժամային գոտի = +4
| DST =
| հեռախոսային կոդ =
Տող 61.
| կայք =
}}
'''Ալիս (գետ )''' գետ [[Փոքր Ասիայ]ում: Սկիզբ է առնում [[Անտիպոնտական լեռներ]]ի արևմտյան հատվածներից: Ունի երկու ակունք: Մեկը սկիզբ է առնում Քկոսդեղաղի ստորոտից, իսկ մյուսը՝ մեծը՝ Անտիպոնտական և Անտիտավրոսյան լեռնահամակարգերի սահմանագլխից՝ Կըզըլդաղի ստորոտից: Այս գետը երկաթահանքերով և կարմիր հողերով հարուստ լեռներից բխելու պատճառով ունի կարմիր և պղտոր ջուր: Այն [[Փոքր Ասիա]]յի՜ Սև ծովը թափվող ամենամեծ և ջրառատ գետն է: Սկզբում հոսելով դեպի հարավ-արևմուտք, ոռոգում է [[Զարա]] և [[Սբաստիա]] քաղաքների շրջանները, ապա պր մեջ ներառելով շատ [[վտակ]]ներ հասնում է [[Անկարա]]յի մարզ: Առանց թեքվելու հասնում է մինչև [[Յարաբուզուն|Յարաբուզու]]ն և [[Կեսարիա]]յից ոչ հետու [[Յուրկյութ]] հովիտը: Այստեղ հանդիպելով [[Խաջադաղ]] լեռանը թեքվում է հյուսիս-արևմուտք, հետո հյուսիս, ապա հյուսիս-արևմուտք կազմելով մոտ 250 կիլոմետր ձգվող [[աղեղ]]: Բաֆրա գյուղաքաղաքը անցնելով [[Սինոպի ծոց]]ի արևելյան ծայրամասում թափվում է [[Սև ծով]]ը: Երկարությունը 1182 կիլոմետր է:
'''Ալիս (գետ )''' գետ [[Փոքր Ասիայ]ում: Հայտնի է նաև այլ անվանումներով՝ Ալիոս, Ալիսոս, Ալյուս, Գզըլըրմագ, Գզլիրմագ, Գըզըլրմագ, Կզըրմաք, Հալիս, Ղըզըլրմազ, Ղզըլըրմաղ, Մարասանիտա▼
== Այլ անվանումներ ==
▲
== Վտակները ==
Գոտըիր վերին, ստորին և միջին հոսանքներում միախառնվում է բազմաթիվ վտակների հետ: Այդպիսիք են [[Դուռա]]յի, [[Միսմիլսի|Միսմիլսու]] կամ [[Միսիլ գետ]]երը:
== Կամուրջներ ==
Գետի վրա կան մի շարք [[կամուրջ]]ներ, որոնք շատ նշանավոր են: Միակամարը՝ Կեսարիայից 14-15 կիլոմետր հեռավորության վրա է: Մեկ կամար ունի, այդտեղից էլ ծագում է անվանումը: Ունի մոտ 54 մետր [[երկարություն]], 33 մետր [[բարձրություն]] և 4 մետր [[լայնություն]]:
Երկրորդը՝ [[Ծուռ]] (Էյրի Քյրփու) կամուրջն է, ընկած է Սեբաստիայի մոտ: Ըստ ավանդության կամուրջը շինել է [[Սենեքերիմ]] [[արքա]]յի դուստրը՝ կոփախո քարերով: Իր ծանրության տակ գետնիը չխարխլելու համար ճարտարապետը հյուսիս-հարավ կամուրջը թեքել է արևմուտք, այսինքն ծուռ է շինել, որտեղից էլ խագել է անվանումը:
Հաջորդը Քեսքիկ կամ Գըզլ կամուրջն է՝ մեծ 6 կամարներով շինված կամուրջ է:
Բացի սրանցից նշանավոր է նշանավոր է [[Գրիգոր Կեսարացի|Գրիգոր Կեսարացու]] կողմից շինված 14 կամարներով կամուրջը, որը մոտ 200 տարվա պատմություն ունի: Այն նավարկելի չէ, սակայն [[ձուկ|ձկնառատ]] է: Տեղ-տեղ շփոթված է Իրիս, տեղ-տեղ Սարոսի վտակ, Ալեոա կամ Ալավս գետերին:
[[Խեթական պետություն|Խեթական]] ժամանակաշրջանում կոչվում էր [[Մարասանիտա]]: Ըստ [[Հերոդոտ]]ի [[Ալիս]]ը սկիզբ է առնում [[Արմենիա]]յի լեռներից, անցնում [[Կիլիկիա]]յով Մեդական և [[Լիդիական թագավորություն|Լիդիական]] թագավորությունների սահմանն է: Հավանաբար այստեղ խոսվում է [[Ալեուս]]ի մասին: [[Մ. Խորենացի]]ն հիշատակում է Ալիա, Ալիս, Ալիոս, Ալիսոս, Ալիաս ձևերով:<ref>{{Գիրք:ՏԲ|90}}</ref>
== Ծանոթագրություններ ==
{{ծանցանկ}}
| |||