«Ալիքներ»–ի խմբագրումների տարբերություն
Content deleted Content added
չ →Սեյսմական ալիքներ: կետադրություն և բացատներ, փոխարինվեց: է,ի → է, ի oգտվելով ԱՎԲ |
Տեղափոխվել է «Հարթ էլեկտրամագնիսական ալիք» էջից |
||
Տող 28.
[[Ծով]]ի կամ [[գետ]]ի մակերևույթին առաջացող ալիքների համար ալիքի երկարությունը մի ալիքի փոսից մինչև հաջորդ ալիքի փոսը կամ մի ալիքիկատարից մինչև հաջորդ ալիքի երկարություն ունեն, քան գետի ալիքները։ Զսպանակում առաջացող ալիքների դեպքում դա երկու հարևան խտացումների կամ նոսրացումների միջև եղած հեռավորությունն է։
[[Պատկեր:Onde cisaillement impulsion 1d 30 petit.gif|250px|մինի|աջից]]
== Էլեկտրամագնիսական ալիքներ ==
=== Հարթ էլեկտրամագնիսական ալիքներ ===
<big>Ընդհանուր առմամբ, ալիքներ են կոչվում անընդհատ միջավայրերի տատանողական շարժումները։ Ձայնային ալիքները, որոնք ներկայացնում են տարածության մեջ գազի խտացումների և պարպվածությունների տեղափոխում, բնորոշվում են նրանով, որ գազի ամեն մի մասնիկ տատանվում է ալիքի տարածման ուղղությանը համընկնող ուղղությամբ։ Այդպիսի ալիքները կոչվում են երկայնակի ալիքներ։
Ջրի մակերեսային ալիքները բոլորովին ուրիշ բնույթ են կրում։ Այստեղ տատանվող մասնիկները տեղափոխվում են տարածման ուղղությանը ուղղահայաց։ Այդպիսի ալիքի համար բավական չէ նշել հավասարաչափության դիրքից տատանվող կետերի շեղման մեծությունը, պետք է նշել կոնկրետ նաև այն հարթությունը, ուր տատանումները տեղի ունեն։ Այդ հարթությունը կոչվում է ալիքի բևեռացման հարթություն, իսկ ալիքային գործընթացը՝ լայնակի ալիք։ Էլեկտրամագնիսական ալիքները լայնակի ալիքների տեսք ունեն։
Դիտարկենք անսահման եռաչափ տարածություն դեկարտյան կոորդինատային համակարգում՝x,y,z, որի ամեն կետում տրված է վեկտորային պոտենցիալը, որը փոփոխվում է հետևյալ օրենքով.<br />
<big>'''A(z,t)=A<sub>0</sub>cos(ωt±βz)'''</big><br />
Այդ դեպքում ասում են, որ տարածության մեջ կա մոնոքրոմատիկ հարթ ալիք։ Կոսինուսի արգումենտը` <br />
'''ωt±βz''',որը կոչվում է '''փուլ''',t ժամանակի և z կոորդինատի ֆունկցիան է։
Եթե ֆիքսված է z-ը ապա A մեծությունը'''T=2π/ω''' պարբերությանը կենտ ժամանակահատվածներում ընդունում է նույն արժեքները։ Եթե ֆիքսված է ժամանակը, ապա A մեծությունը z առանցքով պարբերաբար փոփոխվում է ʎ ալիքի երկարություն կոչվող պարբերությամբ։ Պարզ է, որ `<br />
<big>'''β=2π/ʎ'''</big> - ալիքային թիվ մեծության ֆիզիկական իմաստն այն է, որ ցույց է տալիս, թե քանի ռադիանով է փոխվում ալիքի փուլը, երբ ալիքն անցնում է 1մ ճանապարհահատված։<br /> '''ωt±βz=const'''հարթությունը, որը բավարարում է այս հավասարմանը, կկոչենք հարթ ալիքի ալիքային ճակատ։ Դիտարկվող դեպքում ալիքային ճակատներն անվերջ հարթություններ են, որոնք ուղղահայաց են z առանցքին, և տարածվում են` '''V<sub>ṏ</sub>=dz/dt=ω/β''' արագությամբ, որը կոչվում է փուլային արագություն։
Դիտարկենք հարթ ալիքների կոմպլեքս ամպլիտուդները։
Դրական ուղղությամբ տարածվող ալիքը.<br />
<big>'''A<sub>+</sub>=A<sub>0</sub>e<sup>-jβz</sup>'''</big><br />
Հակառակ ուղղությամբ.<br />
<big>'''A<sub>-</sub>=A<sub>0</sub>e<sup>+jβz</sup>'''</big><br />Ցանկացած իրական միջավայրում ալիքի տարածումը կապված է ջերմային կորուստներով պայմանավորված նրա ամպլիտուդի անկման հետ։<br />
<big>'''A<sub>o</sub>(z)~e<sup>-αz</sup>'''</big><br />
<big>α</big>-ալիքի մարման հաստատունն է։ <br />
<big>'''γ=β-jα'''</big>- տարածման հաստատուն, որի իրական մասը - փուլի փոփոխման օրենքն է որոշում, իսկ կեղծը բնորոշում է մարումը։
Երբ ինչ - որ կետային աղբյուր գրգռում է անվերջ համասեռ տարածությունը, ասում են, որ տեղի ունի գնդային ալիք։ Ալիքային ճակատները՝ գնդեր են։ <br />
<big>'''A(r,t)≈A<sup>0</sup>/r × cos(ωt-βr)'''</big><br />
r-ը շառավղային կոորդինատն է։
Աղբյուրներից բաղկացած z առանցքով տեղավորված անվերջ շղթայի գրգռված ալիքները կոչվում են գլանաձև ալիքներ։ Ալիքային ճակատները համակենտրոն գլաններ են։ <br />
<big>'''A(r,t)≈A<sup>0</sup>/√r × cos(ωt-βr)'''</big><br /></big>
== Սեյսմական ալիքներ ==
| |||