«Կենդանական յուղ»–ի խմբագրումների տարբերություն
Content deleted Content added
չ ամսաթվերի ձևաչափի ուղղում, փոխարինվեց: accessdate=2012-03-16 → accessdate=2012 թ․ մարտի 16 oգտվելով ԱՎԲ |
No edit summary |
||
Տող 1.
'''Կենդանական յուղեր''' կամ '''Կենդանական ճարպեր''', [[կենդանիներ]]ից ստացվող [[լիպիդ]]ային նյութեր։ Կախված հումքի տեսակից և որակից արտադրվում են [[Խոշոր եղջերավոր կենդանիներ|տավար]]ի, [[ոչխար]]ի, [[խոզ]]ի, [[ոսկոր]]ի, խառը և [[թռչուններ]]ի ([[հավեր|հավ]]ի, [[Սագեր|սագ]]ի, [[Բադեր|բադ]]ի) յուղերը։
== Տեսակներ ==
'''Կենդանական յուղեր''', կենդանիներից ստացվող [[լիպիդ]]ային նյութեր։ Կախված հումքի տեսակից և որակից արտադրվում են [[Խոշոր եղջերավոր կենդանիներ|տավար]]ի, [[ոչխար]]ի, [[խոզ]]ի, [[ոսկոր]]ի, խառը և [[թռչուններ]]ի ([[հավեր|հավ]]ի, [[Սագեր|սագ]]ի, [[Բադեր|բադ]]ի) յուղերը։ Կենդանական յուղը լայնորեն օգտագործվում է սննդի, մարգարինի, [[Պահածոյացում|պահածոների]], [[երշիկ]]ների, հրուշակեղենի արտադրությունում, [[օճառ]]ների, քսուկների արտադրությունում, ինչպես նաև այլ բնագավառներում։ Կենդանական սննդի [[յուղ]]երը գնահատվում են առաջին և բարձր տեսակի, թռչունների յուղը՝ առաջին և երկրորդ տեսակի։▼
Լինում են՝
* պինդ
*հեղուկ։
Պինդ ճարպերը պարունակվում են ցամաքային կենդանիների, հեղուկները՝ [[Ձուկ|ձկ]]ների, ծովային [[կաթնասուն]]ների հյուսվածքներում, ինչպես նաև ցամաքային կենդանիների ոսկորներում և կճղակներում։ Պինդ կենդանական ճարպերին բնորոշ է հագեցած, հեղուկներին՝ չհագեցած [[ճարպաթթու]]ների (մինչև 4,5 և 6 կրկնակի կապ) բարձր պարունակությունը։ Առանձնահատուկ նշանակություն ունի [[կաթնաճարպ]]ը ([[կաթնայուղ]]), որը կազմում է կովի կաթի 2,7-6,0%-ը, կարագի 81-82,5%-ը, յուղի 98% -ը։ Բնական ճարպերը [[եռգլիցերիդ]]ներից բացի պարունակում են նաև ազատ [[ճարպաթթու]]ներ ([[կաթնաճարպ]]ը՝ մինչև 20, կենդանական ճարպեր՝ 5-7, ձեթերը՝ 5-8 տեսակ), [[խոլեսթերին]], [[լեցիտին]], [[լիպոքրոմ]]ներ ([[կարոտին]], [[քսանտոֆիլ]]), վիտամիններ և այլն։
== Կիրառում ==
▲
[[Տավար]]ի, [[ոչխար]]ի, [[խոզ]]ի ճարպերը հիմնականում օգտագործվում են որպես սննդամթերք։ Վիտամիններով (մասնավորապես [[Վիտամին A|A]]-ով) հարուստ ճարպերը գործածվում են որոշ հիվանդությունների բուժման և կանխարգելման նպատակով։ Տեխնիկական ճարպերը (ձկների, ծովային կաթնասունների և այլն) կիրառվում են թեթև և քիմիական արդյունաբերության մեջ (կաշվի մշակման, օծանելիքի, [[լվացող միջոցներ]]ի, քսուքների և այլնի ստացման համար)։ Որպես սննդամթերք օգտագործվող հեղուկ ճարպերը նախապես մշակվում և հոտազրկվում են։ Բեղավոր կետերի ճարպերից ստացվում է [[մարգարին]] (տես [[ճարպերի հիդրում]])։
Սննդային յուղերի արտադրության համար որպես հումք ծառայում են կենդանիների սպանդից ստացված փափուկ և ոսկորային հումքը, ինչպես նաև ենթամթերքների, երշիկների, պահածոների արտադրամասների համապատասխան թափոնները։
| |||