«Դիրիժաբլ»–ի խմբագրումների տարբերություն
Content deleted Content added
չ →Կառուցվածքը: վերջակետների ուղղում, փոխարինվեց: ր: → ր։ oգտվելով ԱՎԲ |
չ կետադրություն և բացատներ, փոխարինվեց: վ,օ → վ, օ (13) oգտվելով ԱՎԲ |
||
Տող 1.
[[Պատկեր:Spirit of Europe2.jpg|մինի|Ստաբիլ դիտման պլատֆորմի կերպով ավիագովազդի համար օգտագործվող «[[Goodyear]]» ընկերության ժամանակակից փափուկ դիրիժաբլ, [[ավիագովազդ]]ի համար օգտագործվող]]
'''Դիրիժաբլ''' ({{lang-fr|dirigeable}} բառից, որը նշանակում է "կառավարվող"), [[օդ]]ից թեթև [[թռչող ապարատ]], որը մի կողմից իրենից ներկայացնում է [[օդապարիկ]]ի, շարժիչի (սովորաբար պտուտակավոր էլեկտրական կամ ներքին այրման շարժիչով) և [[կառավարման համակարգ]]ի կողմնորոշման (կառավարման ղեկեր) համակցություն, ինչի շնորհիվ դիրիժաբլը կարողանում է շարժվել յուրաքանչյուր ուղղությամբ անկախ օդային հոսքերի ուղղությունից։
Քնի որ դիրիժաբլը հանդիսանում է օդից թեթև թռչող սարք, ապա նա լողում է օդում շնորհիվ վեր հանող՝ [[Արքիմեդյան ուժ]]ի։ Հիմնականում նրա թաղանթը լցնում են օդից թեթև գազերով, օրինակ հելիումով, ջրածնով։
== Կառուցվածքը ==
Հիմնական մասը կազմում է մեծ թաղանթը, որը լցվում է օդից թեթև գազով։ Վաղ ժամանակներում թաղանթը կազմված էր լինում յուղաներկած մեջնապատից, իսկ այժմ թաղանթները պատրաստում են միաշար կամ բազմաշար սինթետիկ նյութերից, որպեսզի կանխվի գազի արտահոսքը և մեծանա ծառայելու ժամկետը։ Եղանակային պայմանների ազդեցությունը , սարքի զանգվածը փոքրացնելու, ինչպես նաև ուղղահայաց վայրէջքի համար, նրա կազմության մեջ մտնում է վարամբարձ ուժի մի ողջ կառավարման համակարգ, որում օգտագործվում է թաղանթի աերոդինամիկական ուժը, ինչպես նաև մթնոլորտայի
սեղման ճանապարհով, որը պահպանվում է [[բալոն]]ների մեջ։ Բացի դրանից թաղանթի կառուցվածքի մեջ մտնում են նաև գազի համար կանխարգելիչ կլապաններ։
Առաջին դիրիժաբլներում օգտակար բեռը, սարքավորումները և վառելիքը տեղավորում էին կաբինայի մեջ։ Բացի թաղանթից, շարժիչից և կաբինայից, դասական դիրիժաբլի կառուցվածքի մեջ մտնում են նաև [[գրավիտացիա|գրավիտաց]]իոն և աերոդինամիկական կառավարման համակարգ հավասարակշռության պահպանման համար։
[[Պատկեր:USS Macon F9C.jpg|250px|մինի|Կոշտ դիրիժաբլ ՝1933թ.]]
== Դիրիժաբլի տեսակները ==
*Ըստ թաղանթի տեսակի-կոշտ, կիսակոշտ, փափուկ
*Ըստ ուժային մեխանիզմի-գոլորշու մեքենայով, բենզինային շարժիչով, էլէկտրաշարժիչով, դիզելային և գազատուրբինային շարժիրներով
*Ըստ շարժիչի տեսակի-թևավոր, օդային վինտով և ռեակտիվ
*Ըստ նշանակության-մարդատար, բեռնատար, ռազմական
*Ըստ Արքիմեդյան ուժի ստեղծման-թեթև գազի օգտագործմամբ, տաք օդի օգտագործմամբ(թերմոդիրիժաբլ), կոմբինացված
Տող 30.
== Ըստ լիցքավորված գազի տեսակի ==
* Գազային դիրիժաբլներում, հավասար ճնշման և ջերմաստիճանի պայմաններում օգտագործվում է օդից ավելի թեթև գազ։
* Գոլորշային դիրիժաբլներում, որտեղ օգտագործվում է տաք օդ, խտությունը քիչ է շրջապատող օդի խտությունից
* Վակուումային դիրիժաբլներում օդը ամբողջովին հանված է։
Մեր օրերում հիմնականում որպես գազ օգտագործվում է իներտ գազ [[հելիում]]ը, չնայած նրա թանկարժեքությանը։ Անցյալում օգտագործում էին [[թթվածին]]
Տող 37.
== Առաջին թռիչքները ==
Գոլորշային շարժիչով դիրիժաբլը, որը նախագծել է [[Անրի Ժիֆֆար]]ը, իրականացրեց առաջին թռիչքը թ.1852թ. սեպտեմբերի 24-ին։ Հաջորդ՝ ամբողջովին ղեկավարվող առաջին թռիչքը տեղի ունեցավ ֆրանսիական ռազմական դիրիժաբլով, որն էլէկտրական շարժիչով էր<ref>
↑ Winter, Lumen & Degner, Glenn, Minute Epics of Flight, New York, Grosset & Dunlap, 1933, pgs. 49-50</ref>։ 1901թ. հոկտեմբերի 19-ին, ֆրանսիացի օդագնաց [[Ալբերտո Սանտոս-Դյումո]]ն, մի քանի փորձից հետո թռչեց շուրջ 20կմ/ժ արագությամբ [[Էյֆելյան աշտարակ]]ի բարձրությամբ։ Այդ ժամանակաշրջանում, երբ փափուկ դրիրժաբլները լայն տարածում էին ստանում, կոշտ դիրիժաբլների զարգացումը նույնպես կանգ չէր առնում։ Նրարնք կարողանում էին ավելի ծանր բեռ տանել, քան [[ինքնաթիրռներ]]ը, և այդ իրավիճակը պահպանվում էր երկար տարիներ։
| |||