Վիքիպեդիա

«Ռուբիդիում»–ի խմբագրումների տարբերություն

Դիտել պատմությունը
← Նախորդ տարբՀաջորդ տարբ →
Content deleted Content added
ՎիզուալԵլատեքստ
No edit summary
չ վերջակետների ուղղում, փոխարինվեց: ր: → ր։ (26) oգտվելով ԱՎԲ
Տող 119.
}}
{{Պարբերական համակարգի տարր|align=center|fontsize=100%|number=37}}
'''Ռուբիդիում''' ({{lang-lat|Rubidium}}), Rb, տարրերի պարբերական համակարգի 5-րդ պարբերության 1-ին խմբի տարր:տարր։ Կարգահամարը՝ 37, ատոմական զանգվածը՝ 85,4678: Ալկալիական մետաղ է, s-տարր:տարր։ Ատոմի էլեկտրոնային թաղանթների կառուցվածքն է 4s<sup>2</sup>4p<sup>6</sup> 5s<sup>1</sup>: К, L, М թաղանթները լրացված են:են։ Ռուբիդիումը սպիտակ, արծաթափայլ, փափուկ մետաղ է, կտրվում է դանակով:դանակով։
 
== Պատմություն ==
Տող 126.
== Բնության մեջ ==
[[File:Rb9O2 cluster.png|thumb|left|150px|{{chem|Rb|9|O|2}} բյուրեղացանցը|alt= The ball-and-stick diagram shows two regular octahedra which are connected to each other by one face. All nine vertices of the structure are purple spheres representing rubidium, and at the centre of each octahedron is a small red sphere representing oxygen.]]
Ռուբիդիումը չափազանց ցրված տարր է, պարունակությունը [[երկրակեղև]]ում՝ 1,5•10<sup>-2</sup> % (ըստ [[զանգված]]ի): Նշանակալի քանակներով պարունակվում է թթու հրաբխային [[ապարներ]]ում և հատկապես պեգմատիտներում (1-3%) փոքր քանակներով՝ ուլտրահիմքային (2• 10<sup>-4</sup> %) և հիմքային (4,5•10<sup>-3</sup> %) ապարներում:ապարներում։
 
Սեփական [[միներալ]]ներ չի առաջացնում:առաջացնում։ Ուղեկցում է [[կալիում]]ին, [[լիթիում]]ին, [[ցեզիում]]ին:ին։ Ռուբիդիումի միացությունները իզոմորֆ խառնուրդի ձևով մտնում են լեպիդոլիթ, ցինվալդիթ, պոլլուցիտ, սիլվինիտ, կառնալիտ և այլ միներալների բաղադրության մեջ:մեջ։
 
Ռուբիդիումի աղեր են պարունակում հանքային, նաև ծովերի և օվկիանոսների (1•10<sup>-5</sup>-2,1•10<sup>-5</sup> %) ջրերը:ջրերը։ Ռուբիդիումը մշտապես պարանակվում է բուսական (3,2-6,4•10<sup>-4</sup> %) և կենդանական [[հյուսվածքներ]]ում (չոր մնացորդում մինչև 0,014 %): Մարդու արյան մեջ ռուբիդիումի պարունակությունը 3,2•10<sup>-4</sup> (տղամարդկանց մոտ) և 2,8•10<sup>-4</sup> % (կանանց մոտ) է:է։
 
Ռուբիդիումի փոխանակությունն [[օրգանիզմ]]ում վատ է ուսումնասիրված:ուսումնասիրված։
 
=== Հանքավայրեր ===
Տող 138.
 
== Ստացում ==
Մետաղական ռուբիդիումը ստանում են նրա քլորիդից՝ վերականգնում են վակուումում [[կալցիում]]ով կամ [[մագնեզիում]]ով (700-800 °C), երբեմն՝ հալույթը [[էլեկտրոլիզ]]ի ենթարկելով:ենթարկելով։
 
== Ֆիզիկական հատկություններ ==
Ռուբիդիումը սպիտակ, արծաթափայլ, փափուկ մետաղ է, կտրվում է դանակով:դանակով։ Հալման ջերմաստիճանը՝ 38,9 °C, եռմանը՝ 703 °C, [[խտություն]]ը՝ 1525 կգ/մ<sup>3</sup>: Պարամագնիսական է, էլեկտրահաղորդականությունը՝ 8,85•10<sup>-4</sup> օհմ<sup>-1</sup>• սմ<sup>-1</sup>: Ռուբիդիումի միացությունները բոցը դարձնում են մանուշակագույն կարմիր:կարմիր։ Ռուբիդիումը քիմիապես չափազանց ակտիվ է, ուժեղ վերականգնիչ, տալիս է ալկալիական մետաղներին հատուկ ռեակցիաներ (ավելի բուռն, քան Li, Na, К):
 
Ռուբիդիումի իոնացման պոտենցիալը 4,176 Էվ է, էլեկտրաբացասականությունը՝ 0,89: Միացություններում միարժեք է ([[օքսիդացման աստիճան]]ը՝ + 1), առաջացնում է գերազանցապես իոնական քիմիական կապեր:կապեր։
 
== Քիմիական հատկություններ ==
[[Պատկեր:Die Flammenfärbung des Rubidium.jpg|մինի]]
[[Պատկեր:Rubidium amp.jpg|մինի]]
Ռուբիդիում միանում է [[Ջրածին|ջրածնի]] հետ (300-350 °С, 50-100 մթն, կատալիզատոր), առաջացնելով սպիտակ բյուրեղական հիդրիդը՝ RbH, որն ակտիվ վերականգնիչ է:է։
 
[[Թթվածին|Թթվածնի]] հետ ռուբիդիումը միանում է չափազանց բուռն՝ անգամ օդում անմիջապես ինքնաբոցավառվում է:է։ Առաջանում է ռուբիդիումի վերգերօքսիդը՝ RbO<sup>2</sup>, և մասամբ՝ գերօքսիդը՝ Rb<sub>2</sub>O<sub>2</sub>: Հայտնի են նաև ռուբիդիումի օզոնիդը՝ RbO<sub>3</sub>, օքսիդը՝ Rb<sub>2</sub>O, և Rb<sub>2</sub>O<sub>3</sub> բաղադրության գերօքսիդը:գերօքսիդը։
 
Rուբիդիումի օքսիդները ակտիվորեն փոխազդում են ջրի հետ՝ առաջացնելով ռուբիդիումի հիդրօքսիդ (RbOH): [[Լուծույթներ]]ից անջատվում են ռուբիդիումի հիդրօքսիդի բյուրեղահիդրատները՝ RbOH•H<sub>2</sub>O, RbOH•2H<sub>2</sub>O:
 
Ռուբիդիում ինքնաբոցավառվում է նաև [[հալոգեններ]]ի միջավայրում:միջավայրում։ Առաջանում են ռուբիդիումի հալոգենիդները (RbF, RbCl և այլն), որոնք ջրում և բազմաթիվ օրգանական լուծիչներում լավ լուծվող, անգույն, բյուրեղական նյութեր են:են։ Ռուբիդիումի նիտրիդը Rb<sub>3</sub>N, ֆոսֆիդը Rb<sub>3</sub>P, կարբիդը Rb<sub>2</sub>C<sub>2</sub> և սիլիցիդը RbSi խոնավության առկայությամբ քայքայվում են:են։
 
Ռուբիդիում չափազանց բուռն փոխազդում է ջրի և [[թթուներ]]ի հետ, անջատելով ջրածին՝ Rb-ի [[աղեր]]ը մեծ մասամբ անգույն, ջրում լուծելի նյութեր են, որոնց լուծույթներից անջատվում են բյուրեղահիդրատները:բյուրեղահիդրատները։ Ռուբիդիումի որոշ աղեր ջրում վատ են լուծվում՝ RbClO<sub>4</sub>Rb<sub>2</sub>(PtCl<sub>6</sub>), RbIO<sub>4</sub>, RbMnO<sub>4</sub>, Rb<sub>2</sub>C<sub>2</sub>O<sub>7</sub> և այլն:այլն։ Տաքացնելիս (>300°C) ռուբիդիումը քայքայում է ապակին (վերականգնում է [[սիլիցիում]]ը): Մետաղների հետ առաջացնում է [[համաձուլվածքներ]] և ներմետաղական միացություններ:միացություններ։
 
== Կիրառություն ==
Տող 162.
 
== Իզոտոպներ ==
Բնական ռուբիդիում բաղկացած է <sup>85</sup>Rb կայուն (72,15%) և <sup>87</sup>Rb թույլ ռադիոակտիվ (27,85 % T<sub>1/2</sub> = 4․8•10<sup>10</sup> տարի) [[իզոտոպներ]]ից<ref name="Audi">{{Cite journal| author = G. Audi et al. |title = The NUBASE Evaluation of Nuclear and Decay Properties |journal = Nuclear Physics A |volume = 729| issue = 1 |pages = 3–128| publisher = Atomic Mass Data Center |year = 2003| doi=10.1016/j.nuclphysa.2003.11.001| bibcode=2003NuPhA.729....3A}}</ref>: <sup>87</sup>Rb-ռադիոակտիվ է, փոխարկվում է <sup>87</sup>Sr կայուն իզոտոպի:իզոտոպի։ <sup>87</sup>Rb և <sup>87</sup>Sr իզոտոպների հարաբերական պարունակությունը միներալներում և ապարներում թույլ է տալիս հաշվել նրանց երկրաբանական տարիքը (ստրոնցիումային եղանակ):
 
Ստացվել են ռուբիդիումի թվով 20 ռադիոակտիվ իզոտոպներ, որոնցից ամենաերկարակյացը <sup>83</sup>Rb (T<sub>1/2</sub>= = 18,66 տարի) է:է։
 
== Տես նաև ==
Ստացված է «https://hy.wikipedia.org/wiki/Ռուբիդիում» էջից