«Տիեզերագնացություն»–ի խմբագրումների տարբերություն

Content deleted Content added
չ clean up, replaced: |thumb → |մինի oգտվելով ԱՎԲ
չ վերջակետների ուղղում, փոխարինվեց: է: → է։ (39) oգտվելով ԱՎԲ
Տող 1.
[[Պատկեր:Hubble Space Telescope over Earth (during the STS-109 mission).jpg|մինի|[[Հաբլ ուղեծիրային աստղադիտակ]] Երկրի ֆոնին ([[STS-109]] առաքելության ժամանակ)]]
'''Տիեզերագնացությունը''' և նրան հարակից '''տեխնիկական տիեզերագնացությունը ''' [[երկրի մթնոլորտ]]ից դուրս նավարկության տեսությունն ու պրակտիկան է:է։ Այլ կերպ ասած դեպի [[տիեզերք]] թռիչքի գիտությունն ու տեխնոլոգիան է:է։
 
== Պատմություն==
 
Տիեզերագնացության վաղ պատմությունը տեսական է՝ տիեզերքի տեղաշարժման հիմնարար մաթեմատիկան տվել է [[Իսահակ Նյուտոն]]ը իր 1687թ իր [[Բնության փիլիսոփայության մաթեմատիկական սկզբունքները]] հիմնարար աշխատությունում:աշխատությունում։ 18-րդ և 19-րդ դարերում այլ մաթեմատիկոսներ՝ շվեյցարացի [[Լեոնարդ Էյլեր]]ը և իտալացի [[Ժոզեֆ Լագրանժ]]ը նույնպես էական ներդրում ունեցան:ունեցան։ Սակայն տիեզերագնացություն տիեզերագնացությունը միայն 20-րդ դարի կեսերին դարձավ պրակտիկ բնագավառ:բնագավառ։
Ժամանակակից տեիեզերանացության հիմքերը դրվել են դեռ 13-րդ դարում երբ Չինաստանում տոնակատարությունների համար սկսեցին օգտագործել բոց արձակող հրթիռներ:հրթիռներ։ Դրանք փոքրիկ խողովակներ էին, որոնց մեջ վառոդ էին լցնում ու վառում:վառում։ Կրակի շիթը մեծ ճնշումով դուրս էր ալիս խողովակից ու առաջ տանում այն, ու այդպես խողովակը թռչում էր:էր։ 17-րդ դարում ավելի եղեցիկ տեսարան ստանալու համար գերմանացի վարպետները ստեղծեցին բազմաաստիճան հրթիռներ:հրթիռներ։ Հրթիռի մի մասը վառվելուց հետո, մեկ այլ գույնով վառվում էր մյուս մասը:մասը։
18-րդ դարում ռուս և գերմանացի գիտնականները կարողացան հրթիռի քաշը հասցնել 40 կիլոգրամի:կիլոգրամի։
Ապա, գիտության և տեխնիկայի զարգացման հետ գիտնականները սկսեցին մշակել նաև հրթիռային տեխնիկայի գիտական հիմունքները:հիմունքները։ Այստեղ մեծ դեր ունեցավ ռուս գիտնական [[Կոնստանտին Ցիոլկովսկի]]ն(1857-1935: Նա համարվում է տիեզերագնացության հիմնադիրը:հիմնադիրը։
16 տարեկանում, երբ նա կարդաց [[Ժյուլ Վեռն]]ի “Ճանապահորդություն դեպի լուսին” ֆանտաստիկ վեպը, որոշեց զբաղվել տիեզերանավ կառուցելու գործով:գործով։ 1883 թ. նա փորձարկեց ռեակտիվ տիեզերանավի աշխատանքի իր գաղափարըª բացելով բարձր ճնշման օդով լցված կաթսան և կաթսան տեղից շարժվեց:շարժվեց։ Այստեղից նա եզրակացրեց, որ դուրս եկող ազի ճնշումը փոխելով կարելի է մեծացնել կամ փոքրացնել կաթսայի արագությունը:արագությունը։ Այդ սկզբումքով կառուցված իր առաջին շարժիչը նա ստեղծեց 1898թ.: Ապա նա հրատարակեց մի հոդված, որտեղ մաթեմատիկորեն հիմնավորեց իր գաղափարը:գաղափարը։ Այդ բանաձևը գիտության մեջ մտավ որպես ՙՑիոլկովսկու բանաձև՚ և դարձավ տիեզերագնացության հիմքը:հիմքը։ Նրանք մտածում էին, որ կարելի հրթիռով հաղթահարել երկրի ձգողական դաշտն տիեզերանավ դուրս բերել ու դուրս գալ տեզերք:տեզերք։ Սկզբում այդ տիեզերանավը պետք է պտտվեր երկրի ձգողական դաշտում, ինչպես լուսինը ապա լքեր այն:այն։
Իր մահից մեկ տարի առաջª ի մի բերելով բոլոր աշխատանքները նա սահմանեց այն հիմունքները, որոնց վրա հետագայում կառուցվեցին երկրի ձողական դաշտը հաղթահարող տիեզերանավերի շարժիչները:շարժիչները։
Սկսած 1920-ական թվականներից, նրա հետ զուգահեռաբար տիեզերական տեխնիկայի հիմունքների մշակման մեջ մեծ ավանդ ունեցան ամերկացի [[Ռոբերտ Գոդարդ]]ը և գերմանացի [[Վեռներ Ֆոն Բրաուն]]ը:ը։
Առաջին անգամ հրթիռը հաղթահարեց երկրի ձգողական դաշտը 1957 թ.: [[ԽՍՀՄ|Խորհրդային Միությունը]] կարողացավ երկրի շուրջ ուղեծիր դուրս բերել [[ՙՍպուտնիկ-1՚]] մի փոքրիկ մետաղյա թիթեղից պատրաստված գունդ, որը ռադոալիքներով կապվում էր երկրի հետ:հետ։ Այն պտտվում էր երկրի մակերևույթից մոտավորապես 300 կմ բարձրության վրա:վրա։
Ապա, հաջորդ տարի ամերիկացիները լուսին ուղարկեցին հետազոտական մի մեքենա, որը 45 վայրկյան շարժվեց լուսնի մակերևույթով:մակերևույթով։
Բայց մարդիկ միշտ ձգտել են իրենք թռչել և 1957 թ.-ից այդ նպատակով սկսեցին փորձարկել տարբեր կենդանիներ:կենդանիներ։ Այդ տարի Լայկա անունով շունը դարձավ առաջին կենդանին, որ թռավ տիեզերք:տիեզերք։
Առաջին մարդը, որ տիեզերանավով թռավ ռուս [[Յուրի Գագարին]]ն էր:էր։ Նա երկրի ձգողական դաշտը հաղթահարեց 1961 թ. ապրիլի 12-ին:ին։ Նրա տիեզերանավը 108 րոպեում մեկ պտույտ գործեց երկրի շուրջն ու վայրէջք կատարեց:կատարեց։ Այդ օրը նշվում է որպես տիեզերագնացության օր:օր։
Հետագայում հարյուրավոր տիեզերագնացներ դարձան երկրի շուրջը պտտվող արհեստական արբանյակների բնակիչներ, իսկ այսօր երկրի շուրջը գործում է տիեզերակայանª մի հսկա շենքի չափեր ունեցող կոնստրուկցիա, որտեց հետազոտական աշխատանքներ են կատարում տարբեր երկրների տիեզերագնացներ և գիտնականներ:գիտնականներ։
1969 թ. ամերիկացիները կարողացան մարդ իջեցնել լուսնի մակերևույթի վրա:վրա։ Առա այսօր դեպի լուսին կատարվել է 11 արշավանք:արշավանք։
Տիեզերագնացությունը նաև մեծ դեր ունի գիտւության զարգացման համար:համար։ Տիեզերքում գործում են բազմաթիվ լաբորատորիաներ, որոնք ուսումնասիրում են ոչ միայն [[Երկիր]] մոլորակը, նրա շրջակայքը այլ նաև արեգակնային համակարգից դուրսª [[տիեզերք]]ի խորքերը:խորքերը։
Այժմ աշխատանք է կատարվում [[Մարս]] մոլորակ թռչելու ուղղությամբ:ուղղությամբ։ Նախատեսվում է այն իարկանցնել առաջիկա 20 տարվա ընթացքում:ընթացքում։ Այդ անելու համար անհրաժեշտ են բոլորովին նոր տիպի հրթիռային շարժիչներ և տիեզերանավեր:տիեզերանավեր։
== Տես նաև ==