«Հորոսկոպ»–ի խմբագրումների տարբերություն
Content deleted Content added
չ վերջակետների ուղղում, փոխարինվեց: կ: → կ։ (25) oգտվելով ԱՎԲ |
|||
Տող 1.
[[Պատկեր:Horoscop.jpg|մինի|400px|աջից| Ժամանակակից հորոսկոպի
'''Հորոսկոպ''' ([[հունարեն]]՝ ώρα՝ ժամ, ժամանակահատված, ժամկետ և σκοπός՝ հսկիչ, դիտող, բառացիորեն՝ "իր ժամը հսկող", [[հայերեն]]՝ '''ժամադիտակ''', նաև '''ռադիքս''' [[լատիներեն]] radix՝ արմատ)՝ [[աստղագուշակություն|աստղագուշակության]] մեջ [[մոլորակ]]ների, լուսատուների և այլ երկնային մարմինների դիրքերի արտապատկերումը [[խավարածիր|խավարածրի]] վրա ժամանակի տվյալ պահի և աշխարհագրական տվյալ վայրի
== Հորոսկոպի կառուցումը ==
[[Պատկեր:Astro signs hy.svg|մինի|180px|աջից| Կենդանակերպի նշանների
Տեսականորեն հնարավոր է հորոսկոպ ստեղծել ցանկացած իրադարձության համար, եթե հայտնի է երբ և որտեղ է այն տեղի ունեցել։ Հորոսկոպի կառուցումը սկսվում է ''կոսմոգրամմայի'' լրացումով, որն իրենից ներկայացնում է մոլորակների և լուսատուների արտապատկերումը էկլիպտիկայի վրա, որոնց կորդինատները իրենց էկլիպտիկ երկայնություններն են՝ անկյունային աստիճաններով արտահայտված։ Ժամանակակից աստղագուշակության մեջ էկլիպտիկան գերազանցապես պատկերվում է 12 հավասար մասերի բաժանված շրջանագծի տեսքով, որը կազմում է այսպես կոչված արևադարձային կենդանակերպը։ [[Արևմտյան աստղագուշակություն|Արևմտյան աստղագուշակության]] մեջ էկլիպտիկայի սկիզբն է համարվում ''գարնանային գիշերահավասարի կետը'', որից սկսվում է կենդանակերպի առաջին նշանը՝ Խոյը։ Կենդանակերպի նշանները հավասարապես բաժանվում են 30 աստիճանի՝ Խոյ /0°-30°/, Ցուլ /30°-60°/, Երկվորյակներ /60°-90°/ և այլն։ Այդպիսով երկնակամարի բոլոր մարմինները հայտնվում են էկլիպտիկայի որոշակի հատվածում՝ զբաղեցնելով որոշակի կենդանակերպի նշան։ Մոլորակների դիրքերը կենդանակերպի նշաններում և նրանց փոխհարաբերությունները՝ հայեցողությունները կամ [[ասպեկտ]]ները կազմում են կոսմոգրամմայի պատկերը։ Միևնույն ժամի և տարբեր աշխարհագրական վայրերի համար կազմված կոսմոգրամաները տարբերվում են գերազանցապես [[Լուսին|Լուսնի]] դիրքով, քանի որ այն առավել արագաշարժ երկնային մարմին է։ Այս պատճառով կոսմոգրամման ընդհանրական է, այն հնարավորություն է տալիս որոշելու տվյալ անհատի խառնվածքն ու բնավորության գծերը, որը կարևոր, բայց ոչ բավարար պայման է նրա կյանքին ու զարգացմանը բնորոշ առանձնահատկությունները նկարագրելու համար։ Երկնակամարի դիրքը ժամանակի տվյալ պահի և տվյալ աշխարհագրական վայրի նկատմամբ բնութագրելու համար կոսմոգրամմայի վրա նշվում են էկլիպտիկայի և հորիզոնի ու երկնային միջօրեականի հատման կետերը։ Դրանք 4 են և կազմում են հորոսկոպի անկյունները՝ [[ASC]] ու [[DSC]]՝ ելնող և մայր մտնող երկնակամարի հատվածները և [[MC]] ու [[IC]]՝ երկնակամարի կենտրոնն ու "հատակը" կամ խորությունը։ Այս 4 հատվածները տարբեր եղանակներով բաժանվում են ևս 3 մասի՝ առաջացնելով 12 [[աստղագուշակական տուն]]: Աստղագուշակական տները չափազանց կարևոր դեր ունեն հորոսկոպի վերլուծության ժամանակ, քանի որ նրանք հնարավորություն են տալիս անհատականացնել կոսմոգրամման, ուսումնասիրելով անհատի ճակատագրական իրադարձությունների բնութագիրն ու ժամկետները։ Հին աստղագուշակները հորոսկոպ էին անվանում առաջին աստղագուշակական տունը, որը սկսվում էր ասցենդենտից՝ երկնակամարի ելնող հատվածից, դրանով իսկ կարևորելով ծննդյան պահի նշանակությունը, որից կախված էր անհատի կյանքի տևողությունն ու հաջողակությունը։ Այսպիսով նույն վայրում միևնույն օրվա տարբեր ժամանակահատվածներում ծնված անհատների հորոսկոպները էապես տարբեր են, մնանապես՝ իրարից տարբերվում են միևնույն ժամանակ բայց տարբեր աշխարհամասերում ծնված անհատների հորոսկոպները, որը և արտահայտվում է անհատականության ու ճակատագրերի բազմազանության մեջ։
== Հորոսկոպի տեսակները ==
* '''Նատալ կամ ռադիքս'''՝ մարդու ծննդյան հորոսկոպ, որը կազմվում է անհատի ծննդյան պահն ու աշխարհագրական վայրը հաշվի
* '''Լոկալ կամ տեղային հորոսկոպ''': Կազմվում է անհատի ծննդյան ժամը և օտար աշխարհագրական վայրի կորդինատները հաշվի առնելով և բնութագրում է նրա ճակատագրի փոփոխությունները հայրենիքից այլ երկրներ մեկնելու
* '''Թեմատիկ հորոսկոպ''': Այն գծագրվում է ասցենդենտի տեղափոխությամբ հետաքրքրող աստղաբանական օբեկտի աստիճանի մեջ, որը հնարավորություն է տալիս ուսումնասիրել անհատի կյանքի որոշակի ոլորտների իրադարձությունների
* '''Կարմիկական հորոսկոպ''': Թեմատիկ հորոսկոպի տարատեսակ է, որը հնարավորություն է տալիս որոշելու անհատի [[նախկին մարմնավորում]]ների ազդեցությունը ներկա կյանքի
* '''Հարմոնիկներ''': Հորոսկոպների այս տեսակը ստացվում է նատալի մոլորակների դիրքերը թվաբանական փոփոխությունների
Գոյություն ունեն նաև հորոսկոպների այլ
== Հորոսկոպի տարրերը ==
[[Պատկեր:Planets.jpg|մինի|150px|աջից| Արեգակնային համակարգի մոլորակների
Հին դարերում և միջնադարում աստղագուշակները հորոսկոպ կազմելիս օգտագործում էին աստղագուշակական հիմնական տարրեր հանդիսացող արեգակնային համակարգի 7 մոլորակները՝ [[Արև]]ը, [[Լուսին]]ը /որոնք կոչվում էին նաև լուսատուներ/, [[Մերկուրի (մոլորակ)|Մերկուրի]]ն, [[Վեներա (մոլորակ)|Վեներա]]ն, [[Մարս (մոլորակ)|Մարս]]ը, [[Յուպիտեր (մոլորակ)|Յուպիտեր]]ը և [[Սատուրն (մոլորակ)|Սատուրն]]
Նորագույն շրջանի աստղագուշակները հորոսկոպ կառուցելիս հաշվի են առնում նաև երեք նորահայտ մոլորակները՝ [[Ուրան]]ը, [[Նեպտուն]]ը և [[Պլուտոն]]ը, ինչպես նաև բազմաթիվ աստերոիդներ՝ [[Յունոնա]]ն, [[Վեսթա]]ն, [[Պալլաս]]ը, [[Խիրոն]]ը և այլ։ Աստղագուշակական յուրահատուկ օբեկտներից են [[Սև լուսին]]ը՝ Լիլիթը և [[Սպիտակ լուսին]]ը՝ Սելենան, առաջինը՝ լուսնային ուղեծրի Երկրագնդից ամենահեռավոր կետն է, որը խորհրդանշում է մարդու մութ, բացասական, ստվերային կաղմը և չար գործերը, երկրորդը՝ զուտ թվաբանական կետ է և աստղագիտական բովանդակություն չունի, սա մարդու բարի գործերի և արժանիքների համագումարն է։
== Մարդու կենդանակերպի նշանն ու հորոսկոպը ==
[[Պատկեր:Horoscope 2.jpg|մինի|180px|աջից| Հորոսկոպ 18-րդ դարի իսլանդական
[[Պատկեր:Millenium.gif|մինի|320px|ձախից| Նոր հազարամյակի
Դարեր շարունակ հորոսկոպի ստեղծումը երկարատև և դժվարին գործընթաց էր, որը կապված էր մաթեմատիկական բարդ հաշվարկների հետ։ Աստղագուշակության վարպետ դառնալու համար հաճախ անհրաժեշտ էր ամբողջ մի կյանք նվիրել այս արվեստին։ 16-րդ դարի հայտնի աստղագուշակ [[Ջ.Կարդանո]]ն իր առաջին աֆորիզմում գրում է՝
<blockquote>Կյանքը կարճատև է, Արվեստը հավերժ, Փորձը դժվարությամբ է ձեռք բերվում, Բատողությունը ծանր է նվաճվում, այդ պատճառով անհրաժեշտ է, որ Հետազատողը ոչ միայն հորոսկոպների որոշակի քանակության ուսումնասիրությամբ վարժվի, այլև որ նա ջանասիրաբար ուսումնասիրի նրանց ստեղծագործություններն, ովքեր խելամտորեն մեկնել են այս Գիտությունը, նա պիտի իր զբաղմունքը դարձնի իրերի բնական պատճառների ուսումնասիրությունը փորձարարական ճանապարհով, մոլորակների և անշարժ աստղերի շարժումն ու ճշգրիտ դիրքերի որոշումը, բայց առավելապես նա պետք է լինի ճշմարտության կրքոտ
Այսպիսով հորոսկոպի ստեղծումն ու ուսումնասիրությունը աստղագուշակի համար մշտապես եղել է մարդու և տիեզերքի ճանաչողության հավերժական գործընթաց, միստիկ արարողություն, որը նրան մոտեցրել է արարչության գաղտնիքների բացահայտմանը։ Հորոսկոպի ստեղուծմը պատահական պահի զբաղմունք չէր, անհատական հորոսկոպները կազմվում էին ժամանակի որոշակի պահին, երբ երկնային մարմինների դիրքերը բարենպաստ էին դրա համար։ Հին աստղագուշակության մեջ կոսմոգրամման երբեք հորոսկոպից անկախ չէր դիտարկվում։ Միջնադարյան հորոսկոպները ունեին բացված ծրարի տեսք, որի անկյուններում նշվում էին մոլորակների դիրքերը կենդանակերպի նշաններում և աստղագուշակական տներում։ Աստղագուշակական ավանդույթի համաձայն կարևորվում էր հատկապես ծննդյան պահին ելնող նշանը կամ առաջին տունը։ Այդ նշանն իշխող մոլորակը անվանվում էր մարդու '''ծննդյան տիրակալը''' և համարվում նրա հովանավորը։
20-րդ դարի սկզբի անվանի աստղագուշակ [[Ալան Լեո]]ն, որն ուներ չափազանց մեծ քանակության հորոսկոպների պատվերներ, ստիպված էր փոփոխություններ մտցնել այս ոլորտում։ Նա մշակեց հորոսկոպի վերլուծության էքսպրես մեթոդ, որը արագորեն հասանելի և հասկանալի կլիներ հասարակության լայն շրջանակի համար։
Ելնելով այն փաստից, որ [[Արև]]ը մեծ կշիռ ունի հորոսկոպի մեջ, Ալան Լեոն կրճատեց հորոսկոպի վերլուծությունը՝ հանգեցնելով այն կենդանակերպի նշաններում Արևի դիրքի վերլուծության։ Կենդանակերպի ամեն մի նշանում Արևը գտնվում է մոտ 30 օր ՝ նշանից նշան անցնելով յուրաքանչյուր ամսվա վերջին
== Հղունմեր ==
|