Վիքիպեդիա

«Ալեքսանդր Դյումա (հայր)»–ի խմբագրումների տարբերություն

Դիտել պատմությունը
← Նախորդ տարբՀաջորդ տարբ →
Content deleted Content added
ՎիզուալԵլատեքստ
չ →‎Մահը և ժառանգությունը: ամսաթվերի ձևաչափի ուղղում, փոխարինվեց: accessdate=31 January 2012 → accessdate=2012 թ․ հունվարի 31 oգտվելով [[Վիքիպեդիա:ԱվտոՎիքիԲրաո...
չ վերջակետների ուղղում, փոխարինվեց: մ: → մ։ (22) oգտվելով ԱՎԲ
Տող 80.
 
Շիրակը խոստովանեց, որ Ֆրանսիայում եղել է ռասիզմ, և ասաց, որ Պանթեոնում վերահուղարկավորումը այն ճանապարհն է, որով շտկում են սխալները, քանի որ Ալեքսանդր Դյուման կանգնած է այնպիսի մեծ հեղինակների կողքին, ինչպիսիք են [[Վիկտոր Հյուգո]]ն և [[Էմիլ Զոլա]]ն։ <ref name="Շիրակ"/><ref>{{cite web | url=http://www.parisphotogallery.com/Paris/photos/monuments/Pantheon/Interior_crypt_Victor_Hugo_Alexandre_Dumas_Emile_Zola_10526.htm | title=Paris Monuments Panthéon-Close up picture of the interior of the crypt of Victor Hugo (left) Alexandre Dumas (middle) Émile Zola (right) | publisher=ParisPhotoGallery | accessdate=30 հունվարի 2012}}</ref> Շիրակը նշեց, որ Ֆրանսիան տվել է [[Ֆրանսիացի գրողների ցանկ|բազմաթիվ մեծ գրողներ]], բայց նրանցից ոչ մեկի գործերն այնքան չի ընթերցվում, որքան Դյումայինը։ Նրա վեպեը թարգմանվել են աշխարհի ավելի քան 100 լեզուներով։ Ի լրումն այս ամենի, այդ վեպերի հիման վրա նկարհանվել են ավելի քան 200 կինոնկարներ։
[[Պատկեր:Pantheon Grablege Dumas Zola Hugo.jpg|thumb|right|180px|Ալեքսանդր Դյումայի գերեզմանը Փարիզի [[Պանթեոն]]ում:ում։]]
 
2005 թվականի հունիսին Ֆրանսիայում լույս տեսավ Դյումայի վերջին վեպը՝ [[«Սուրբ Հերմինեի ասպետը»]]։ Ներկայացնելով [[Տրաֆալգարյան ճակատամարտ]]ը՝ Դյուման գեղարվեստական նկարագրությամբ ներկայացրել է [[Հորացիո Նելսոն|լորդ Նելսոն]]ի սպանությունը (նա սպանվել է անհայտ դիպուկահարի կողմից)։ Վեպը գրվել և մասերով հրատարակվել է 1869 թվականին, բայց վերջնականապես ավարտեց մահվանից քիչ առաջ։ Սա Սուրբ Հերմինեի եռագրություն երրորդ մասն էր։ Դումայագետ Քլոդ Շոփը 1990 թվականին պահոցում նկատեց մի նամակ, որը թույլ տվեց նրան բացահայտել անավարտ աշխատանքը։ Շոփը վերջապես գրեց վերջին երկուս ու կես մասերը՝ հիմնաված հեղինակի հուշագրությունների վրա։ <ref name="Քրեյս">{{cite web |url=http://www.guardian.co.uk/education/2008/may/06/highereducationprofile.academicexperts |title=Քլոդ Շոփ: The man who gave Dumas 40 mistresses |accessdate=19 օգոստոսի 2008 |last=Քրեյս |first=Ջոն |authorlink=Ջոն Քրեյս (գրող)|date=6 մայիսի 2008 |work=The Guardian |location=UK | archiveurl= http://web.archive.org/web/20080820091722/http://www.guardian.co.uk/education/2008/may/06/highereducationprofile.academicexperts| archivedate= 20 օգոստոսի 2008 <!--DASHBot-->| deadurl= no}}</ref> Հրատարակվել է Ֆեբուս հրատակչության (Editions Phébus) կողմից 60, 000 օրինակով և դարձել է լավագույն վաճառվող գիրքը։ 2006 թվականի թարգմանվել է անգլերեն [[«Վերջին ասպետը»]] վերնագրով և այնուհետև թարգմանվեց այլ լեզուներով<ref name="Քրեյս"/> Շոփն արդեն գտել է Սուրբ Հերմինեի սագայի հետ առնչվող լրացուցիչ նյութեր և դրանք 2008 թվականին միասնականորեն հրապարակել է «Le Salut de l'Empire»-ում։ <ref name="Քրեյս"/>
Տող 89.
1820-ական թվականների [[Ֆրանսիա]]յում տեղի էին ունենում եռուն քննարկումներ նորածին ռոմանտիկ (գաղափարապաշտ) գրականության ձևերի և բովանդակության շուրջ, որը համապատասխանում էր [[XIX դար]]ի հոգևոր պահանջներին։ Համեմատաբար ոչ մեծ բանաստեղծների և արձակագիրների մի խումբ՝ [[Վիկտոր Հյուգո]]յի գլխավորությամբ իրեն հայտարարեց ֆրանսիական գրականության մեջ նոր ուղղության հետևորդ։ [[Ռոմանտիզմ]]ի (գաղափարապաշտության) առաջատար հոսանքը իրենից ներկայացնում էր Բարեփոխումների ժամանակաշրջանի ֆեոդալ-պալատական առաջավոր հասարակության ընդդիմություն։ Ռոմանիկների (գաղափարապաշտների) շարքերում հայտնվեց նաև Ալեքսանդր Դյուման, որն առաջինը հասավ մեծ հաջողության և իր դրամատուրգիական տաղանդի ամբողջական գնահատման՝ որպես «Հենրիխ III և նրա արքունիքը» պատմական դրամայի հեղինակ։ «Հենրիխ III»-ը պատմական դրամա է, որում հեղինակը պսակել է միապետական իշխանության պաշտամունքը, բեմադրվել է [[1829]] թվականին [[Ֆրանսիական կոմեդիայի թատրոն]]ի բեմում։ Այս դրամայի նշանակության մասին [[Անդրե Մորուա]]ն գրել է.
<blockquote>
{{քաղվածք|| Արդյո՞ք նրա պիեսը պատմական էր:էր։ Ոչ ավել, ոչ պակաս, քան Վալտեր Սքոթի վեպերը:վեպերը։ Գաղտնիքներով լեցուն պատմություն:պատմություն։ Դյումայի մոտ ամեն ինչ պարզ էր ու որոշակի:որոշակի։ Եկատերինա Մեդիչին իր ձեռքում էր պահում բոլոր խարդավանքների թելերը:թելերը։ Հենրիխ III-ը փչացնում է դուքս դը Գիզայի պլանները:պլանները։ Ինչևէ, Դյուման ինքն էլ էր հրաշալի հասկանում, որ իրականում այդ բոլոր արկածներն ավելի խճճված էին:էին։ Բայց ի՞նչ նշանակություն ուներ այդ ամենը:ամենը։ Նա ուզում էր միայն բան՝ խելահեղ գործողություններ:գործողություններ։ Հենրիխ III-ի դարաշարջանն իր մենամարտերով, դավերով, քաղաքական կրքերի փոթորկումով նրան հիշեցնում էին նապոլեոնյան դարաշրջանը:դարաշրջանը։ Դյումայի մշակմամբ պատմությունն այնպիսին էր, ինչպես ուզում էին տեսնել ֆրանսիացիները՝ ուրախ, գունագեղ, կառուցված հակադրությունների վրա, որտեղ Բարին մի կողմում էր, Չարը՝ մեկ այլ կողմում:կողմում։ 1829 թվականի հանդիսատեսը, որը զբաղեցրել էր պարտերը, կազմված էր հենց այն մարդկանցից, որոնք իրագործեցին մեծ հեղափոխությունը և կռվեցին կայսրության զորքերում:զորքերում։ Նրանց դուր էր գալիս, որ արքաներին և նրանց գործերը ներկայացնում էին «հաղթական, դրամատիզմով լեցուն պատկերներով, որն էլ նրանց լավ ծանոթ էր»:<ref name="М84">А. Моруа. Три Дюма. — М.: Пресса, 1992, с. 84—85</ref>}}
</blockquote>
«Հենրիխ III»-ից հետո Դյուման գրում է մի շարք հայտնի [[պիես]]ներ և [[կատակերգություն]]ներ, որոնք իրենց ժամանակին բավականին մեջ փառքի արժանացան։ Դրանց շարքում էին «Քրիստինա», «Անտոնի», «Բարեկամությունը, հանճարը և զեխությունը», «[[Նելսյան աշտարակ]]ի գաղտնքիները»։
Տող 110.
Դյուման մասնակցեց նաև այս վերափոխմանը, և վերջնական տարբերակում վեպը ստացավ «Շևալյե դ՛Արմանտալ» անվանումը։ Վեպն ընդունվեց տպագրության «Լյա Պրեսս» թերթի կողմից, որը գնեց Դյումայի ապագա բոլոր ստեղծագործությունները։ Ընդդեմ «Շևալյե …»-ի երկու հեղինակների կողմից ստորագրման հանդես եկավ [[Էմիլ դը Ժերարդե]]ն. նրա աչքում Մակեի անունը նվազեցնում էր գրքի արժեքը. ընթերցողն ուզում էր տեսնել միայն Դյումայի վեպերը։ «Շևալյե …»-ն լույս տեսավ միայն Դյումայի ստորագրությամբ, Մակեն ստացավ մեծ փոխհատուցում ՝ ութ հազար ֆրանկ, և արդյունքում շարունակեց համագործակցությունը։ Դյումայի հետ Մակեն աշխատել է «Երեք հրացանակիրներ», «Կոմս Մոնտե-Քրիստո», «Մարգո թագուհին», «Կանացի պատերազմ» վեպերի վրա։ Դյումայի և Մակեի նամակագրությունը վկայում է, որ վերջինիս ավանդը նշանակալից է եղել։ Գրականության պատմաբան [[Ալբեր Թիբոդե]]ն առաջարկում էր նրանց կոչել Դյումա-Մակե՝ գտնելով, որ Էրկման-Շատրիանի օրինակով վեպերի հեղինակները պետք է նշվեն երկակի անունով։
 
Դյումայի գրչի բեղունությունը զարմացնում էր, իսկ նրա գրքերի շռնդալից հաջողությունը ծնում էր նախանձ և բազմաթիվ թշնամիներ։ [[1845 թվական]]ին լույս տեսավ Էժեն դը Մերիկուրի «Վեպերի գործարան «Ալեքսանդր Դյումա և ընկերներ առևտրի տուն» պամֆլետը, որտեղ հեղինակը ոչ միայն մեղադրում էր Դյումային նրանում, որ նա անխնա շահագործում էր [[գրականության նեգրեր]]ին, այլև մտավ նրա անձնական կյանք։ <ref name="М197">Մերիկուրն ինքն է առաջարկել Դյումային համագործակցություն՝ մերժում ստանալով՝ բողոք ներկայացրեց «Գրականագետների միություն», պահանջեց Էմիլ դը Ժերարդենից, որ «Լյա Պրեսսը» հրաժարվի Դյումայի գործերը հրատարակելուց:հրատարակելուց։ Ավելի ուշ հենց դը Մերիկուրին մեղադրեցին համահեղինակների անունները թաքցնելու մեջ. «գրականության նեգրերից» մեկի՝ Ռոշֆորի «Էժեն դը Մերիկուր և ընկերներ առևտրի տուն» պամֆլետը լույս տեսավ 1857 թվականին:թվականին։ Տե՛ս նաև А. Моруа. Три Дюма. — М.: Пресса, 1992, с. 196—197</ref> Դյուման Մերիկուրին դատի տվեց և շահեց գործը, բայց նրան չհաջողվեց կանխել իրեն վարկաբեկող շշուկների տարածումը։ Պամֆլետի լույս տեսնելու հետ կապված՝ նա խնդրեց Մակեին նամակ գրել, որտեղ նա հրաժարվում էր Դյումայի հետ ստեղծած գրքերի վերահրատարակման իր իրավունքներից։ Մակեն մասնավորապես գրում էր.
<blockquote>
{{քաղվածք|Մեր բարի ընկերությունն ու ազնիվ խոսքը մեզ միշտ բավարարել են. այնպես որ մենք, գրելով համարյա կես միլիոն տող ուրիշ մարդկանց գործերի մասին, երբեք չմտածեցինք այն մասին, որ գոնե մի տող գրենք մեր գործերի մասին:մասին։ Բայց մի անգամ Դուք խախտեցիք լռությունը:լռությունը։ Դուք այդպես վարվեցիք, որպեսզի մեզ պաշտպանեք ցածր ու անհեթեթ հերյուրանքներից… Դուք այդպես վարվեցիք, որպեսզի հրապարակայնորեն հայտարարեք, որ ես, Ձեզ հետ համագործակցելով, գրել եմ մի շարք ստեղծագործություններ:ստեղծագործություններ։ Դուք նույնիսկ չափազանց մեծահոգի էիք, թանկագի՛ն բարեկամ, Դուք կարող էիք երեք անգամ ուրանալ ինձ, բայց Դուք դա չարեցիք և հռչակեցիք իմ անունը:անունը։ Մի՞թե Դուք դեռ չեք փոխհատուցել այն գրքերի համար, որ մենք գրել ենք միասին:միասին։<ref name="М198">Մեջբերում ըստ А. Моруа. Три Дюма. — М.: Пресса, 1992, с. 198</ref>}}։
Հետագայում, երբ Դյումայի հետ հարաբերությունները փչացել էին, Մակեն պնդում էր, որ նամակը գրել է ճնշման տակ։ 1858 թվականին Մակեն Դյումային դատի տվեց՝ պահանջելով 18 վեպերի ստեղծման գործում իրեն ճանաչել համահեղինակ, բայց երեք դատավարությունն էլ մեկը մյուսի հետևից տանուլ տվեց։ Դյումայի կյանքի վերջին օրերին, երբ արդեն ծանր հիվանդ էր, որդուն ասում էր իր և Մակեի մեջ եղած «գաղտնի հաշիվների» մասին։ Մակեին հայտնելով հոր մահվան մասին՝ Դյումա-որդին հարցնում է, թե կար արդյոք համահեղինակների միջև հատուկ պայմանավորվածություն։ 1871 թվականի սեպտեմբերի 26-ի նամակում Մակեն հավաստիացնում էր, որ ոչ մի «գաղտնի հաշիվներ» չեն եղել.
{{քաղվածք|Իրականում, թանկագի՛ն Ալեքսանդր, Դուք բոլորից ավելի գիտեք, թե ինչքան աշխատանք, տաղանդ և նվիրվածություն ես ցուցաբերեցի Ձեր հոր տրամադրության տակ մեր երկարատև համագործակցության ընթացքում, որը կլանեց իմ ունեցվածքն ու իմ անունը:անունը։ Գիտեք նաև, որ ավելի շատ այս գործում ես ներդրեցի նրբանկատություն և մեծահոգություն:մեծահոգություն։ Գիտեք նաև, որ Ձեր հոր և իմ միջև երբեք դրամական անհարթություններ չեն եղել…<ref name="М56">Մեջբերում ըստ А. Моруа. Три Дюма. — М.: Пресса, 1992, т. 2. с. 55—56</ref></blockquote>}}
Մակեի (և այլ համահեղինակների) վեպերը՝ ստորագրված Դյումայի կողմից, մնում են բանավեճերի առարկա նաև մեր ժամանակներում։ Առաջին հերթին Մակեն հավակնում էր «Երեք հրացանակիրներ»-ի համահեղինակությանը։ Արդի գրականագետները այդ հավակնությունները մերժում են. հիմնական ապացույցը հանդիսանում է այն փաստը, որ Մակեն ինքնուրույն չէր կարող անգամ մոտենալ պատմական վիպասանքի գլուխգործոցի այս մակարդակին։ Բայց «գործարանի» առկայությունը երկբայությունների առիթ չի տալիս. Դյումայի ստեղծագործական ժառանգությունը կազմում է հարյուրավոր հատորներ, և այս ամենը միայնակ գրել (նույնիսկ թելադրել) նույնիսկ ամենաաշխատասեր ու աշխատունակ հեղինակի ուժերից վեր էր, առավել ևս համեմատաբար այն կարճ կյանքում, որ ապրեց Դյուման։ Եվ այսօր՝ XXI դարում, Դյուման առաջվա պես գլխավորում է աշխարհի ամենաբեղուն գրողների շարքը։
[[2010 թվական]]ին նկարահանվեց «[[Ուրիշ Դյումա]]» կինոնկարը նրա և [[Օգյուստ Մակե|Մակե]]ի համահեղինակության և նրանց մրցակցության սկզբի մասին։
Ստացված է «https://hy.wikipedia.org/wiki/Ալեքսանդր_Դյումա_(հայր)» էջից