«Լիթիում»–ի խմբագրումների տարբերություն
Content deleted Content added
չ →Ֆիզիկական հատկություններ: ամսաթվերի ձևաչափի ուղղում, փոխարինվեց: մբերի 03 → մբերի 3 oգտվելով ԱՎԲ |
չ վերջակետների ուղղում, փոխարինվեց: մ: → մ։ (27) oգտվելով ԱՎԲ |
||
Տող 63.
{{Պարբերական համակարգի տարր|align=center|fontsize=100%|number=3}}
'''Լիթիում''' ({{lang-la|Lithium}}, քիմիական տարր է, որի նշանն է '''Li''' և ատոմային թիվը՝ 3։ Գտնվում է Մենդելեևի պարբերական համակարգի 1-ին խմբի գլխավոր
Ատոմական զանգվածը՝ 6,941, ատոմի արտաքին Էլեկտրոնային թաղանթի կառուցվածքը՝ 2s: Ունի երկու կայուն իզոտոպ՝ <sup>6</sup>Li (7,42 %) և <sup>7</sup>Li (92,58 %):
Լիթումը սպիտակ-արծաթափայլ [[մետաղ]]
== Պատմություն և անվան ծագում ==
Լիթիումը հայտնաբերել է շվեդ քինիկոսների կողմից [[1817]] թվականին (Li,Na)[Si<sub>4</sub>AlO<sub>10</sub>]: Հայտնաբերել է շվեդ քիմիկոս Ա. Արֆվեդսոնը ([[1817]]):
Մետաղական լիթիումը առաջին անգամ ստացել է Գեմֆրի Դևին [[1825]]
== Բնության մեջ ==
=== Լիթիումի երկրաքիմիա ===
Լիթիումը իր [[երկրաքիմիա]]կան կազմով պատկանում է լիտոֆիլ տարերի շարքին, որոնցից են [[կալիում]]ը, [[ռուբիդիում]]ը և [[ցեզիում]]
Պարունակությունը երկրակեղևում 3,2-10 3 % է (ըստ զանգվածի):
=== Հանքավայր ===
Լիթիումի հանքավայրերը գտնվում են [[Չիլի]]ում, [[Բոլիվիա]]յում (Ույնի աղալիճը ամենամեծն է աշխարհում<ref>[http://designmind.frogdesign.com/files/u10/Lithium_Article_Eric_Burns.pdf Lithium Article Eric Burns]</ref>) [[ԱՄՆ]]-ում [[Արգենտինա]]յում, Կոնգոյում, [[Չինաստան]]ում, [[Բրազիլիա]]յում, [[Սերբիա]]յում, [[Ավստրալիա]]
=== Լիթիումի իզոտոպներ ===
Ունի երկու կայուն իզոտոպ՝ <sup>6</sup>Li (7,42 %) և <sup>7</sup>Li (92,58 %): Հայտնի է լիթիումի 7 արհեստական ռադիոակտիվ իզոտոպներ և 2 երկու միջուկային իզոմեր (<sup>4</sup>Li - <sup>12</sup>Li և համապատասխանաբար <sup>10m1</sup>Li - <sup>10m2</sup>Li): Առավել կայուն է <sup>8</sup>Li
== Ստացում ==
Լիթիումի միացությունները ստացվում են նախօրոք հարստացած լիթիումի հանքերը սուլֆատային կամ ծծմբաթթվային եղանակներով մշակելիս, մետաղական վիճակում՝ LiCl-ի և KCl-ի 1:1 հարաբերությամբ հալույթը 400-460 °C-ում [[էլեկտրոլիզ]]ի
: <math>\mathsf{2LiCl \ \xrightarrow \ \ 2Li + Cl_2 \uparrow }</math>
Ներկայումս մեծ նշանակություն է ձեռք բերել լիթիումի ստացումը մետաղաջերմային
== Ֆիզիկական հատկություններ ==
Տող 105.
Լիթիումը սպիտակ-արծաթափայլ մետաղ Է, օդում արագ պատվում Է գորշ մոխրագույն բարակ շերտով, որը կազմված է նիտրիդից՝ Li<sub>3</sub>N, և օքսիդից՝ Li<sub>2</sub>0: Լիթիումը ամենաթեթև մետաղն Է, [[խտություն]]ը՝ 534 կգ/մ<sup>3</sup> (20 °C-ում), հալման ջերմաստիճանը՝ 180,5 °C, եռմանը՝ 1317 °C:
Առաձգական է, լավ մամլվում է ու գլանվում, հեշտությամբ կտրվում է
Շնորհիվ իր ցածր խտության լիթիումը լողում է ոչ միայն ջրում, այլ նաև [[կերոսին]]ում<ref>[http://www.chemister.ru/Chemie/records.htm Книга рекордов Гиннесса для хиմических веществ]</ref>:
Հիմնականում կիրառվում է միջուկային
== Քիմիական հատկություններ ==
Լիթիումը ալկանիկան մետաղ է, բայց համեմատաբար կայուն է
Քիմիապես ակտիվ տարր է, միացություններ է առաջացնում [[հալոգեններ]]ի, [[Ծծումբ|ծծմբի]], [[ազոտ]]ի, [[Ջրածին|ջրածնի]], [[Ածխածին|ածխածնի]] և այլ տարրերի
Ջրից և [[թթուներ]]ից դուրս է մղում [[ջրածին]]: Հիդրօքսիդը՝ LiOH, ալկալի
Բազմաթիվ համաձուլվածքների բաղադրիչ մասն է
[[Թթվածին|Թթվածնի]] հետ փոխազդելիս կամ օդում տաքացնելիս այրվում է կապույտ բոցով՝ առաջացնելով Li[[2]]0
== Կիրառություն ==
Հիմնականում կիրառվում է միջուկային
: <math>{}^{6}_{3}\textrm{Li} + {}^{1}_{0}\textrm{n} \rightarrow {}^{3}_{1}\textrm{H} + {}^{4}_{2}\textrm{He}</math>
=== Հրթիռային վառելիք ===
<div style="clear: both; width: 100%; margin-left: auto; margin-right: auto; padding: 1px; background: #FFFFFF; border:1px solid #A89588;" class="NavFrame">
<div align="center" style="background: #FFFFFF" class="NavHead">'''Հրթիռային վառելիքի տեսական բնութագրերը, ձևավորելով լիթիումը տարբեր
</div>
<div class="NavContent" align=left>
| |||