«Նավթարդյունաբերություն»–ի խմբագրումների տարբերություն
Content deleted Content added
ավելացվեց Կատեգորիա:Արդյունաբերություն ՀոթՔաթ գործիքով |
չ կրճատումների բացում՝, փոխարինվեց: մլն → միլիոն (12) oգտվելով ԱՎԲ |
||
Տող 2.
'''Նավթարդյունաբերություն''', ծանր արդյունաբերության ճյուղ, ընդգրկում է [[նավթ]]ի և [[գազ]]ի հանքավայրերի հետախուզումը, հորատումը, նավթի և նավթագազերի (ուղեկցող) արդյունահանումը, նավթագազերի վերամշակումը, նավթի խողովակաշարային [[Տրանսպորտ|տրանսպորտ]]ը։ Նավթը մարդկությանը հայտնի է վաղ ժամանակներից (մ․ թ․ ա․ VI հազարամյակ)։ Այն տարբեր նպատակներով (լուսավորման, դեղանյութեր, ներկանյութեր, շինարարական շաղախ, դիազմռսման նյութ պատրաստելու և այլն) օգտագործել են [[Չինաստան]]ում (մ․ թ․ ա․ 220 թվականից), [[Բաբելոն]]ում, [[Եգիպտոս]]ում, [[Հյուսիսային Ամերիկա]]յում և այլուր։ Սկզբնական շրջանում նավթը հայթայթել են բաց եղանակով։ Հետախուզական, մեխանիկական հորատմամբ նավթի արդյունահանման գաղափարը պատկանում է ամերիկացի Զ․ Բիսելին, իսկ գործնականում այն իրականացրել է Է․ Լ․ Դրեյքը ([[1859]], [[ԱՄՆ]]-ի [[Պենսիլվանիա]] [[նահանգ]])։
[[Ռուսաստան]]ում առաջին նավթահորերը բացվել են [[1864]] թվականին, Կուրանում (Ա․ Ն․ Նովոսիլցև)։ [[1890]]-ական թվականներին շահագործվել են [[Գրոզնի]]ի, [[1900]]-ական թվականներին՝ [[Ֆերգանա]]յի նավթահանքերը։ [[XX-րդ դար|XX]] [[դար]]ի սկզբին նավթի հանույթով Ռուսաստանն աշխարհում առաջինն էր ([[1901]] թվականին արդյունահանվել է 11,9, [[1913]] թվականին՝ 10,3
[[Պատկեր:Oil platform in the North SeaPros.jpg|250px|մինի|աջից|Նավթային պլատֆորմ [[Հյուսիսային ծով]]ում]]
Բաքվի նավթարդյունաբերության զարգացումը սկսվել է [[1870]]-ական թվականների սկզբից՝ նավթաբեր հողերի օգտագործման կապալավարձային կարգի վերացումից հետո։ Մինչ այդ, նավթաբեր հողերի մեծ մասը տնօրինում էին տեղացիները, հետագայում դրանք ավելի ու ավելի կենտրոնացան [[հայ]] կապիտալիստների ([[Մանթաշյաններ]], Ղուկասով, Պիտոև, Արամյան, Մաիլով, Լիանոզով, Ավան-Ցուզբաշև, Ծատուրով, Աբյանց, Առաքելով, Միրզոև և ուրիշներ) ձեռքին։ [[XIX-րդ դար|XIX]] դարի վերջին Բաքվի նավթարդյունաբերություն ներթափանցեցին և տիրապետող դարձան օտարերկրյա (շվեդիացի, [[ֆրանսիացի]], անգլիացի) և [[ռուս]]ական կապիտալները։
1918 թվականից, Ռուսաստանի նավթարդյունաբերության ազգայնացումից հետո, սովետական կառավարությունն արտակարգ միջոցառումներ իրականացրեց [[պատերազմ]]ի տարիներին ավերված [[ձեռնարկություն]]ները վերականգնելու, հորատման [[տեխնիկա]]ն ու [[տեխնոլոգիա]]ն կատարելագործելու ուղղությամբ։ [[1928]] թվականին նավթի արդյունահանումը (հիմնականում կենտրոնացված էր հին նավթային շրջաններում՝ Բաքվում, Գրոզնիում, [[Մայկոպ]]ում) հասցվեց 11,6
Սոցիալիստական մյուս երկրներից նավթարդյունաբերությունը զարգացած է [[Չինաստան]]ում, [[Ռումինիա]]յում ([[1981]] թվականին արդյունահանվել է 11,0
{{ՀՍՀ}}
[[Կատեգորիա:Նավթ]]
|