«Սահարա անապատ»–ի խմբագրումների տարբերություն

Content deleted Content added
չ կետադրական
չ կրճատումների բացում՝, փոխարինվեց: մլն → միլիոն (3) oգտվելով ԱՎԲ
Տող 2.
[[Պատկեր:Libya 4985 Tadrart Acacus Luca Galuzzi 2007.jpg|մինի|250px|աջից|Սահարա]]
 
'''Սահարան'''<ref name="ՏՈՒՏ">{{ՏՈՒՏ|section=II.A.3|page=53}}</ref> ([[արաբերեն]]՝ الصحراء الكبرى, ''աս-սահրա ալ-կուբրա'', «Մեծն անապատը», ({{Audio|ar-Sahara.ogg|صحراء}})) տարածքով աշխարհի երկրորդ ամենամեծ [[Անապատ (աշխարհագրություն)|անապատն]] է, [[Անտարկտիկա]]յից հետո։ Նա գտնվում է հյուսիսային [[Աֆրիկա]]յում, [[Կարմիր ծով]]ից մինչև [[Ատլանտյան օվկիանոս|Ատլանտյան]] [[օվկիանոս]] և Ատլասի լեռների հարավային լանջերից ու Միջերկրական ծովից մինչև Սուդան։ Արևմուտքից արևելք Սահարան տարածվում է մոտ 5500 կմ, իսկ հյուսիսից հարավ՝ 2000 կմ։ Սահարայի տարածքը 8,5 մլնմիլիոն կմ² է։ Սահարան համարյա [[Ամերիկայի Միացյալ Նահանգներ]]ի կամ Չինաստանի չափ է և [[Ավստրալիա]]յից ավելի լայն է։
 
Սահարան ամբողջապես ընդգրկված է աֆրիկյան պլատֆորմի մեջ։ Նրա կառուցվածքում տիրապետում են հնագույն բյուրեղային ապարները, որոնք մակերեսից ծածլված են հորիզոնական տեղակայված նստվածքային շերտով։ Տեղ-տեղ հնագույն ծալքավոր հիմքը մերկացվել և դուրս է եկել մակերևույթ՝ առաջացնելով բարձր սարահարթեր ու լեռներ։
Տող 8.
Սահարան աշխարհի ամենամեծ անապատն է ոչ բևեռային գոտում։ Արևմուտքում այն Ատլանտյան օվկիանոսից տարածվում է Հյուսիսային Աֆրիկայով դեպի արևելք՝ Կարմիր ծով՝ ընդգրկելով մոտավորապես 9,100,000 կմ²։ Դրանում կարելի է 70 անգամ տեղավորել Անգլիան կամ ամբողջ ԱՄՆ-ը՝ առանց Տեխաս նահանգի։
 
Սահարայի մակերեսի 25 տոկոսից ավելին պատված է ավազի սավաններով ու ավազաբլուրներով և դրաաներով։ Առավել մեծ տարածք են զբաղեցնում լեռնային ավազաթմբերը, որոնք կարող են հասնել մինչև 333 մետր բարձրության։ Հակառակ ընդունված պատկերացումների՝ ավազաբլուրները կազմում են անապատի մոտ քառորդ մասը միայն։ Այն մեծ մասամբ կազմված է քարքարոտ բարձրավանդակներից, չոր դաշտավայրերից և աղուտ ցածրավայրերից։ Առաջին հայացքից թվում է, թե շատ մարդկանց կամ կենդանիների կենսագործունեության համար պայմանները բավարար չեն՝ հատկապես ջերմաստիճանի տատանումները հաշվի առնելու դեպքում (գիշերային ջերմաստիճանը ըստ Ֆարենհայթի՝ 21°(-6&nbsp;°C), ցերեկները որոշ տեղերում հասնում է ըստ Ֆարենհայթի՝ 136°(58&nbsp;°C)։ Այնուամենայնիվ, մոտավորապես երկուսուկես մլնմիլիոն մարդ (ինչպես նաև մեծ թվով շնագայլեր, ճագարամկներ, եղջյուրավոր իժեր և այծքաղներ) այն հաճույքով համարում են իրենց տունը։
 
== Սահարայի կլիմայական պայմաններ ==
Սահարան աչքի է ընկնում արևադարձային օդի ծայրահեղ չորությամբ։ Սահարան աշխարհի ամենաշոգ վայրերից մեկն է։ Հուլիսին այստեղ տիրապետող է դառնում +30° իզոթերմը։ Այդ նույն ժամանակաշրջանում արևմուտքում անապատի զգալի մասը գտնվում է 35° իզորթերմի տակ։ Սահարան առանձնանում է նաև անձրևազուրկ եղանակով։ Տեղումները բացառիկ քիչ են, կենտրոնական մասում՝ մոտ 3 մլնմիլիոն քկմ տարածության վրա տարեկան թափվում են 25 մմ ոչ ավելի անձրևներ։
 
Սահարայի հյուսիսում տեղումները թափվում են գերազանցապես ձմռանը, իսկ հարավում՝ ամռանը։