«Պաուլ Ցելան»–ի խմբագրումների տարբերություն

Content deleted Content added
չNo edit summary
No edit summary
Տող 1.
{{Տեղեկաքարտ Անձ
| ԱԱՀ = Պաուլ Ցելան
| բնագիր ԱԱՀ = Paul Celan
| ազգություն = Գերմանական հրեա
| պատկեր = Celan passphoto 1938.jpg|մինի|Paul Celan im Alter von 18 Jahren (Passfoto, 1938)
| չափ = 300px
| ստորագրություն =
| նկարագրում = Գերմանալեզու
| գործել է = [[1948]] - [[1970]]
| մուտք = Աճյունասափորների ավազը (1948)
| գլխավոր ստեղծագործություն = ''[[[Die Niemandsrose]], 1963, '', // [[Ոչ ոքի վարդը]], 1963:
| ազգություն = Գերմանական հրեա
}}
 
'''Պաուլ Ցելան''' ({{lang-de|Paul Celan}} [{{IPA|paʊl ˈtselan}}], (*  [[1920]] թ. [[նոյեմբերի 23]] [[Չերնովից]] (այն ժամանակ՝ [[Ռումինիա]], այժմ՝ [[Ուկրաինա]]), † հավանաբար [[1970]] թ. [[ապրիլի 20]], [[Փարիզ]])։ (Բուն անունը՝ Պաուլ Անցել, որը գրաշրջությամբ (անագրամա) դարձել է Ցելան) 20-րդ դարի գերմանալեզու նշանավոր բանաստեղծներից է, ում ստեղծագործությունը թարգմանված է աշխարհի բազմաթիվ լեզուներով։ Սկսելով հիմնականում ֆրանսիական սյուրռեալիզմի ավանդներով՝ Պ. Ցելանը վերջին ժողովածուներում մխրճվում է գերմաներենի հերմենևտիկական նրբությունների մեջ՝ հասնելով բառի էկզիստենցիալիստական արմատներին։ Ավելացրած նրա պոեզիայի գրաֆիկական նրբագիծը, արտակարգ երաժշտականությունը, հրեական և համաշխարհային մշակույթի հետ բազմաթիվ զոգորդությունները, աղերսները և առնչությունները, որոնք այդ բանաստեղծությունը 20-րդ դարի երկրորդ կեսի համաեվրոպական պոեզիայի մեջ եզակի, գրեթե անձեռակերտ մի ձեռագիր են դարձնում։ Մեծ է Ցելանի ավանդը նաև թարգմանության ասպարեզում։
 
==ԿՅԱՆՔԸ==
 
== Կենսագրություն==
Պաուլ Ցելանը ծնվել է Ռումինիայում, Բուկովինայի կենտրոն Չերնովիցում, գերմանախոս հրեական ընտանիքում։
 
Տող 36 ⟶ 27՝
Ցելանի մահվան հանգամանքները մինչև օրս քննարկումների առարկա են։ Հավանաբար 1970 թ.-ի ապրիլի 20-ին նա Փարիզում, Միրաբոյի կամրջից նետվում է Սենան։ Այսօր բանաստեղծի ժառանգությունը քննարկումների և մեկնաբանությունների կենտրոնում է։
 
«Ես տարբերություն չեմ տեսնում սեղմված բռունցքի և բանաստեղծության միջև» - այս սկզբունքը, չնայած ցելանյան բանաստեղծության հերմետիկ բնույթին, դրան միաժամանակ խորունկ ապրումայնություն է հաղորդում՝ մեջտեղ հանելով բանաստեղծման մյուս սկզբունքը, որը գոյաբանական ընդգրկման է. «Բանաստեղծությունը - զուտ մահկանացուության և մեռած տառի փոխակերպումն է անսահմանության»։ Հայդեգերյան «գոյության տան» իր անկյունում այն լուսավորում է հիշողությունն ու ցավը, վախն ու հուսացումը, սերն ու տագնապը։ Այդ լուսավորման ներքո, ինչպես նա ինքն է գրում իր մի բանաստեղծության մեջ, «Ամեն ինչ ավելի քիչ է, / քան կա, / ամեն ինչ ավելին է»։ «Բանաստեղծությունը - ժամանակակից բանաստեղծությունը - անկասկած ավելի ու ավելի է ձգտում համրության, և դա, ինձ թվում է, միայն անուղղակիորեն է կապված բառապաշարի ընտրության դժվարություններին, շարահյուսության կտրուկ անկումներին և էլլիպսիզմների հակմանը։ Բանաստեղծությունը...հաստատվում է ինքն իր եզրին, եզրին կանգնելու համար այն իրեն իր Արդեն-Ոչ-ից անդադար հետ է կանչում և մղում է իր Դեռ-Եվս-ի մեջ։ ... Դա ակտուալիզացված լեզու է, որը ազատված է ինչ-որ արմատական անհատականացման նշանով և ըստ այդմ հիշողության մեջ պահել է լեզվով հատկացված սահմանները և նրանով ներկայացված հնարավորությունները»։
«Բանաստեղծությունը - ժամանակակից բանաստեղծությունը - անկասկած ավելի ու ավելի է ձգտում համրության, և դա, ինձ թվում է, միայն անուղղակիորեն է կապված բառապաշարի ընտրության դժվարություններին, շարահյուսության կտրուկ անկումներին և էլլիպսիզմների հակմանը։ Բանաստեղծությունը...հաստատվում է ինքն իր եզրին, եզրին կանգնելու համար այն իրեն իր Արդեն-Ոչ-ից անդադար հետ է կանչում և մղում է իր Դեռ-Եվս-ի մեջ։ ... Դա ակտուալիզացված լեզու է, որը ազատված է ինչ-որ արմատական անհատականացման նշանով և ըստ այդմ հիշողության մեջ պահել է լեզվով հատկացված սահմանները և նրանով ներկայացված հնարավորությունները»։
 
==ԵՐԿԵՐԸ Երկեր ==
* [[Der Sand aus den Urnen]], Wien 1948 (enthält den deutschsprachigen Erstdruck der [[Todesfuge''), im Herbst 1948 auf Celans Wunsch wegen zahlreicher Druckfehler und der unpassenden Illustrationen von Edgar Jené makuliert // [[Աճյունասափորների ավազը]], 1948:
 
* [[Der Sand aus den Urnen]], Wien 1948 (enthält den deutschsprachigen Erstdruck der [[Todesfuge''), im Herbst 1948 auf Celans Wunsch wegen zahlreicher Druckfehler und der unpassenden Illustrationen von Edgar Jené makuliert // [[Աճյունասափորների ավազը]], 1948:
* [[Mohn und Gedächtnis]], Stuttgart 1952; 2000 mit einem Nachwort von Joachim Seng, ISBN 3-421-05223-9 // [[Կակաչ և հիշողություն]], 1952:
* [[Von Schwelle zu Schwelle]], 1955 // [[Շեմից շեմ]], 1955:
Տող 53 ⟶ 42՝
* [[Eingedunkelt und Gedichte aus dem Umkreis von Eingedunkelt]]. Hrsg. von Bertrand Badiou und Jean-Claude Rambach'' (Nachlass), Suhrkamp, Frankfurt am Main 1991, ISBN 3-51840374-5
 
== Երկերի ժողովածուներ ==
==ԵՐԿԵՐԻ ԺՈՂՈՎԱԾՈՒՆԵՐ==
 
* Werke in sieben Bänden, 2000
* Die Gedichte – Kommentierte Gesamtausgabe in einem Band, hrsg. und kommentiert von Barbara Wiedemann, Frankfurt am Main (Suhrkamp) 2003, ISBN 3-518-41390-2; TB-Ausg.։ 2005, ISBN 3-518-45665-2
* „Mikrolithen sinds, Steinchen“. Paul Celan, Die Prosa aus dem Nachlaß. Kritische Ausgabe, hrsg. und kommentiert von Barbara Wiedemann und Bertrand Batiou, Frankfurt/ Main 2005. ISBN 3-518-41706-1
 
== Գրականություն ==
== ԳՐԱԿԱՆՈւԹՅՈւՆ ==
 
<!--nach Erscheinungsjahr-->
* [[Peter Horst Neumann]]։ ''Zur Lyrik Paul Celans. Eine Einführung''. [[V&R]], Göttingen 1968; 2. Auflage 1990, ISBN 3-525-33567-9
* dsb.։ ''Wort-Konkordanz zur Lyrik Paul Celans bis 1967''. W. Fink, München 1969
Տող 109 ⟶ 95՝
* Werner Wögerbauer։ "Das Gesicht des Gerechten. Paul Celan besucht Friedrich Dürrenmatt", 'Kultur & Genspenster. Heft Nr. 10, 2010, ISBN 978-3-938801-73-4
 
== Հայերեն թարգմանություններ ==
== ՀԱՅԵՐԵՆ ԹԱՐԳՄԱՆՈՒԹՅՈՒՆՆԵՐ ==
* [http://my.mamul.am/am/post/33428/%D5%BA%D5%A1%D5%B8%D6%82%D5%AC-%D6%81%D5%A5%D5%AC%D5%A1%D5%B6-%D5%B4%D5%A1%D5%B0%D5%BE%D5%A1%D5%B6-%D6%86%D5%B8%D6%82%D5%A3%D5%A1-%D5%A9%D5%A1%D6%80%D5%A3%D5%B4-%D5%B0%D5%A1%D5%AF%D5%B8%D5%A2-%D5%B4%D5%B8%D5%BE%D5%BD%D5%A5%D5%BD%D5%AB Մահվան ֆուգա /թրգմ.՝ Հակոբ Մովսեսի]
* [https://msargsyan.wordpress.com/2012/10/01/%D5%BA%D5%A1%D5%B8%D6%82%D5%AC-%D6%81%D5%A5%D5%AC%D5%A1%D5%B6-paul-celan/ Բանաստեղծություններ/թրգմ.՝ Թոնդրակի]
*[http://andin.am/poezia/id/738 «Խոսքաճաղ» գրքից /թրգմ.՝ Պարույր Մեսրոպյանի]
 
== Ծանոթագրություններ ==
== ԿԱՅՔԷՋԵՐԸ ==
{{ծանցանկ}}
 
== Արտաքին հղումներ ==
{{Wikiquote|Paul Celan}}
{{Commonscat|Paul Celan}}
Տող 128 ⟶ 116՝
 
{{DEFAULTSORT:Ցելան, Պաուլ}}
 
[[Կատեգորիա:1920 ծնունդներ]]
[[Կատեգորիա:1970 մահեր]]
[[Կատեգորիա:Գերմանացիներ]]
[[Կատեգորիա:Ֆրանսիացի բանաստեղծներ]]
[[Կատեգորիա:Ռումինացի բանաստեղծներ]]