Վիքիպեդիա

«Մասնակից:Suzanna(AYB)/Ավազարկղ»–ի խմբագրումների տարբերություն

Դիտել պատմությունը
← Նախորդ տարբՀաջորդ տարբ →
Content deleted Content added
ՎիզուալԵլատեքստ
No edit summary
No edit summary
Տող 13.
 
Ծառայության սկիզբը և երիթթուրքերը
 
В 1905—1907 годах вместе с Лютфи Мюфит-беем (Оздешем) служил в 5-й армии, дислоцированной в Дамаске. В 1907 году Мустафа Кемаль был повышен в звании и получил направление в 3-ю армию в город Монастири.
Уже во время учёбы в Салониках Кемаль участвовал в революционных обществах; по окончании Академии примкнул к младотуркам, участвовал в подготовке и проведении Младотурецкой революции 1908 года; впоследствии, ввиду разногласий с лидерами младотурецкого движения, временно отошёл от политической деятельности.
1905-1907 թվականներին Լյուտֆի Մուֆտ բեմ հետ ծառայում է Դամասկում տեղակայված 5-րդ բանակում: 1907 թվականին Մուստաֆա Քեմալի կոչումը բարձրանում է և ուղարկվում է Մոնաստիր քաղաքում գտվնվող 3-րդ բանակ:
Սալոնիկում սովորելու ընթացքում Քեմալը մասնակցում էր հեղափոխական շարժումների: Ակադեմիան ավարտելուց անմիջապես հետո միացել է երիտթուրքերին և մասնակցել 1098 թվականի Երիտթուրքական հեղափոխության կազմակերպմանն ու իրականացմանը:Ավելւ ուշ երիտթուրքերի առաջնորդների հետ տարաձայնությունների պատճառով հեռանում է քաղաքական գործունեությունից:
 
В 1910 году Мустафа Кемаль был направлен во Францию, где присутствовал на пикардийских военных манёврах. В 1911 году начал служить в Стамбуле, в Генштабе вооружённых сил. На войне, начавшейся в 1911 году со штурма Триполи итальянцами, Мустафа Кемаль вместе с группой своих товарищей сражался в районе Тобрука и Дерне. 22 декабря 1911 года Мустафа Кемаль одержал победу над итальянцами в сражении под Тобруком, а 6 марта 1912 года был н'''азначен на пост командующего османскими войсками в Дерне.''' В октябре 1912 года началась Балканская война, в которой Мустафа Кемаль принял участие вместе с военными подразделениями из Галлиполи и Болайыра. Он сыграл большую роль в деле отвоевания Дидимотихона (Диметоки) и Эдирне у болгар.
1910 թվականին Մուստաֆա Քեմալը ուղղոևդվում է Ֆրանսիա, որտեղը ականատես է լինում միջկովկասյան ռազմական զորաշարժերին:1991 թվականին ծառայության է անցնում Ստամբուլի զինված ուժերի գլխավոև շտաբում:1911 թվականին իտալացինեի հետ պատերազմի ժամանակ Քեմալը իր ընկերների մի խմբի հետ կռվում է Տոբրուկա և Դվերներ շրջաններում: Նույն թվականի դեկտեմբերի 22-ին Մուստաֆա Քեմալը հաղթանակ է տանում իտալացիների նկատմամբ , իսկ 1912 թվականի մարտի 6-ին '''.....''': 1912 թվականի հոկտեմբերին սկսվեց Բալկանյան պատերազմը, որին Մուստաֆա Քեմալը մասնակցում էր Գալիպոլիի և Բոլաիռայի ստորաբաժանումների հետ:Նա մեծ դեր խաղաց բուլղարնեից Դիդիմոտխայչ ու Էդիրների հետ նվաճաման հարցում:
 
В 1913 году Мустафа Кемаль был назначен на пост военного атташе в Софии, где в 1914 году он получил звание подполковника. Там Мустафа Кемаль прослужил до 1915 года, когда был направлен в Текирдаг для формирования 19-й дивизии.
1913 թվականին Մուստաֆային է հանձնվում Սոֆիի ռազմական կցորդը, որտեղ նա 1914 թվականին ստանում է փողգնդապետի կոչում: Այստեղ Մուստաֆա Քեմալը ծառայում է մինչև 1915 թվականը, երբ նրան ուղորդում են Տեկիրդագ 19-րդ դիվիզիան ստեղծելու համար:
 
 
В начале Первой мировой войны Мустафа Кемаль успешно командовал турецкими войсками в битве за Чанаккале (см. Дарданелльская операция).
18 марта 1915 года англо-французская эскадра попыталась пройти пролив Дарданеллы, однако понесла тяжёлые потери. После этого командование Антанты приняло решение высадить десант на полуострове Галлиполи. 25 апреля 1915 года англо-французы, высадившиеся на мысе Арыбурну, были остановлены 19-й дивизией под командованием Мустафы Кемаля. После этой победы Мустафа Кемаль был произведен в полковники. 6-7 августа 1915 года английские войска вновь перешли в наступление с полуострова Арыбурну.
Առաջին համաշխարհային պատերազմի ընթացքում , Մուստաֆա Քեմալն հաջողությամբ ղեկավարում էր Չանակկալեի համար մղված ճակատամարտը:
1915 թվականի մարտի 18-ին անգլո-ֆրանսիական նավատորմը ցանակնում էր Դարդանելի նեղուցը, սակայն մեծ կորուստներ ունեցավ:Դրանից հետո Անտատի հրամանատարությունը որոշում կայացրեց զորքեր իջեցնել Գալլիպոլի թերակղզոմ: 1915 թվականի ապրիլի 25-ին Արիբուրնու հրվանդանի մոտ Մուստաֆա Քեմալի ղեկաված 19-րդ դիվիզիան կանգնեցնում անգլո-ֆրանսիացիների առաջխաղացումը:Այդ հաղթանակից հտեո Մուստաֆա Քեմալը դառնում է գնդապետ:1915 թվականի հոկտեմբերի 5-7-ին անգլիական զորքերը կրկին անցան հարձակման Արիբուրնի թերակղզուց:
 
 
Во время высадки войск Австралийского и Новозеландского корпуса и иных британских частей на Галлипольском полуострове в ходе Дарданелльской операции, в наиболее отчаянный момент сражений, утром 25 апреля 1915 года, в приказе дня для своего 57-го полка Кемаль написал: «Я не приказываю вам наступать, я приказываю вам умереть. Пока мы будем умирать, другие войска и командиры смогут прийти и стать на наши места.»[10] Весь личный состав 57-го полка погиб к концу сражения.[11]
6 — 15 августа 1915 года группа войск под командованием германского офицера Отто Сандерса и Кемаля сумела воспрепятствовать успеху британских сил при высадке в заливе Сувла. Затем последовали победа при Киречтепе (17 августа) и вторая победа при Анафарталар (21 августа).
Դարդանելյան գործողույթան սկզբին, ավստրալիակն և նորզելանդական կորպուսների զորքերի Գալլիպոլլի թերակզի իջեցման ժամանակ, ճակատամարտի ամնեաթեժ պահին , 1915 թվականի ապրիլի 25-ին Մուստաֆա Քմելան իր 57-րդ գնդին ուղղված հարամանում գրել է << Ես ձեզ չեմ հրամայում հարձակվել, ես հրամայում եմ ձեզ մահանալ:Մինչև մենք կմահանանք , այլ զորքեր և հրամանատարներ կկարողանան գալ և կանգնել մեր փոխարեն>>: Ամբողջ 57-րդ գունդը մահանում է ճակատամարտի վերջում:1915 թվականի օգոստոսի 6-ից 15 գերմանացի սպա Օտտո Սանդերասայի և Քեմալի գլխավորած զորքերը կաորղանում են կանխել Բրիտանական ուժերի առաջխաղացումըՍուվլա ծովածոցում:Հետո հաջորդեցին հաղթանակաները Կիրեչտեպում (հոկտեմբերի 17) և Անաֆարտալարում (օգոստոսի 21)
 
После битв за Дарданеллы командовал войсками в Эдирне и Диярбакыре. 1 апреля 1916 года он был произведён в дивизионные генералы (генерал-лейтенант) и назначен командующим 2-й армии. Под его командованием 2-я армия в начале августа 1916 года сумела ненадолго занять Муш и Битлис, но вскоре была выбита оттуда русскими (см. Эрзинджанское сражение и Битлисское сражение)[12][13].
Դարդանելի համար մղված պայքարից հետո զորքերի հրամանատարուրությամբ զբաղվեց Էդիրնենում և Դիարբեքիրում:1916 թվականի ապրիլի 1-ին նա դառնում է դիվիզիայի հարամարնար և ստանձնում երկրորդ բանակի հրամանատարությունը:Իր հրամանատարութամբ 1916 թվականի ապրիլին երկրորդ բանակը որոշ ժամանակ կարողանում է պահել Մուշն ու Բիթլիսըմ բայց շուտով ռուսական զորքերը նրանց դուրս են մղում այդ տարածքներից:
 
После краткосрочной службы в Дамаске и Халебе вернулся в Константинополь. Отсюда вместе с наследным принцем Вахидеттином эфенди отправился в Германию на линию фронта для проведения инспекции. По возвращении из этой поездки серьёзно заболел и был отправлен на лечение в Вену и Баден-Баден.
Դամասկոսւոմ և Հալեպում կարճատև ծառայությունից հետո վերդառնում է Կոստանդինուպոլիս: Այստեղից թագաժառանգ արքայազնի՝ Վախիդետտոն Էֆֆենդիի հետ ուղևորվում է Գերմանիա՝ ճակատային գիծ տեսչական ստուգումներ իրականացնելու համար:Վերադառնելու հետո ունենում է առողջական խնդիրներ և ուղարկում է Վիեննա ր Բադեն-Բադեն բուժվելու համար:
 
15 августа 1918 года вернулся в Халеб в должности командующего 7-й армией. Под его командованием армия успешно оборонялась от атак английских войск.
После подписания Мудросского перемирия (капитуляции Османской империи) (30 октября 1918 года) был назначен на пост командующего группой армий «Йылдырым». После роспуска этого соединения Мустафа Кемаль 13 ноября 1918 года вернулся в Константинополь, где начал работать в Министерстве обороны.
1918 թվականի օգոստոսի 15-ին վերադառնում է Հալեպ և ստանձնում 7-րդ բանակի հրամանատարությունը: Նրո հրամանատարության ներքո իր բանակը արողանում է հաջողությամբ պաշտպանվել անգլիական զորքերի հարձակումներից:Մուդրոսկյան զիինադադարի ստորագրումից հետո նշանակվում է «Йылдырым» բանակի խմբի կոմղից ղեկավարվող դիրքերում:
 
Տող 43 ⟶ 36՝
Основная статья: Распад Османской империи
Արգորական իշխանության կազմավորումը
 
Подписание Портой заставило приступить к планомерному разоружению и расформированию Османской армии. 19 мая 1919 года Мустафа Кемаль в качестве инспектора 9-й армии прибыл в Самсун.?
 
Պորտի ռազմական գործերի դադարեցման պայմանագիրը ստորագրելը ստիպում է անցնել պլանաչափ զինաթափման և օսմանականա բանակի կազմալուծման: 1919 թվականի մայիսի 19-ին Մուստաֆա Քեալը, որպես 9-րդ բանակի տեսուչ լինում է Սամսունում:
 
22 июня 1919 года в Амасье он обнародовал циркуляр (Amasya Genelgesi), который гласил, что независимость страны находится под угрозой, а также объявлял созыв депутатов на Сивасский конгресс.
8 июля 1919 года Кемаль уволился из османской армии; султанское правительство выдало ордер на его арест; впоследствии он был заочно приговорён к смертной казни.
1919 թվականի հունիսի 22-ին Ամասում նա հրապարակում է պաշտոնական գրություն, որտեղ հայտնում էր, որ երկրի անվտագնությունը վտանգված է և հայտարրաեց պատգամվորների հավաք Սիասյան վեհաժողովում:
1919 թվականի հուլիսի 8-ին Քեմալը հեռացվում է օսմանական բանակից:Սուլթանական կառավարությւնը նրար ձերբակալելու հրաման է տալիս: Հետագայում նա հեռակա կերպով դատապարտվում է մահապատժի:
23 июля — 7 августа 1919 года в Эрзуруме состоялся съезд (Erzurum Kongresi) шести восточных вилайетов империи, за которым последовал Сивасский конгресс, проведённый с 4 по 11 сентября 1919 года. Мустафа Кемаль, обеспечивший созыв и работу этих конгрессов, таким образом определил пути спасения отчизны. 27 декабря 1919 года Мустафу Кемаля с ликованием встретили жители Ангоры (Анкара).
1919 թվականի հուլիսի 23-ից հոկտեմբերի 7-ը Էրզրումում տեղի ունեցավ համագումար, որին մասնակցում էին կայսուրթյան արևելյան 6 վիլայեթները:Այս համագումարին հաջորդում է Սիվասկայն համագումարը, որը տեղի ունեցավ 1919 թվականի սեպտեմբերի 4-ից 11-ը:Մուստաֆա Քեմալը կազմակերպելով այդ համագումարհերը և դրանց աշխատանքը, որոշեց հայրենիքի փրկության ճանապարհը:
После оккупации Константинополя (ноябрь 1918 года) войсками Антанты и роспуска оттоманского парламента (16 марта 1920 года) Кемаль созвал в Ангоре собственный парламент — Великое Национальное Собрание Турции (ВНСТ), первое заседание которого открылось 23 апреля 1920 года. Сам Кемаль был избран председателем парламента и главой правительства Великого Национального Собрания, которое тогда не признавалось ни одной из держав. Основной непосредственной задачей кемалистов была борьба с армянами на северо-востоке, с греками — на западе, а также — с окупацией Антантой «турецких» земель и сохранявшимся де-факто[14] режимом капитуляций.
Անտանտի զորքերի կողմից Կ. պոլսի գրավումից (1918 թվական, նոյեմբերի 18) և օսմանյան պառլամենտի լուծարումից հետո (1920, մարտի 16) Քեմալը Անգորիայում ստեղծում է սեփական պառլամենտը` Թուրքիայի մեծ ազգային հավաք: Վերջինիս առաջին նիստը գումարվել է 1920 թվականի ապրիլի 23-ին: Ինքը ` Քեմալը ընտրվում է պառլամենտի նախագահ և գլխավորում Մեծ ազային հավաքը, որը այն ժամանակ չէր ճանաչվել ոչ մի տերության կողմից: Քեմալականների հիմնական առաջադրանքը պայքարն էր հայերի դեմ հյուսիս-արևելքում, հույների հետ` արևմուտքում, ինչպես նաև Անտանտի կողմից թուրքական հողերի գրավման դեմ: Նրանք նաև ցանկանում էին պահապնել դե ֆակտո կապիտուլացիայի ռեժիմը:
7 июня 1920 года ангорское правительство объявило недействительными все прежние договоры Оттоманской империи; кроме того, правительство ВНСТ отвергло и в конечном итоге, путём военных действий, сорвало ратификацию подписанного 10 августа 1920 года между султанским правительством и странами Антанты Севрского договора, который они считали несправедливым в отношении турецкого населения империи.
1920 թվականի հունիսի 7-ին անգորական կառավարությոնը անվավեր է համարում Օսմանյան կայսրության բոլոր նախին պայմանագրերը: Բացի այդ ՎՆՍՏ-ի ղեկավարությունը մերժում է և ի վերջո ռազմական գործողությունների ճանապարհով խափանում է 1920 թվականի օգոստոսի 10-ին սուլթանական կառավարության և Անտանտի երկների միջև կնքված Սևրի պայամնագրի վավերացումը , քանի որ նրանք այդ պայմանագիրը համարում էին անարդար տերության թուրքական բնակչության հանդեպ:
 
Տող 62 ⟶ 48՝
Հայ -թուրքական պատերազմը
 
Основные этапы турецко-армянской войны: взятие Сарыкамыша (20 сентября 1920 года), Карса (30 октября 1920 года) и Гюмри (7 ноября 1920 года).
Решающее значение в военных успехах кемалистов против армян, а также впоследствии греков, имела значительная финансовая и военная помощь, оказанная большевистским правительством РСФСР начиная с осени 1920 года вплоть до 1922 года[16]. Уже в 1920 году, в ответ на письмо Кемаля Ленину от 26 апреля 1920 года, содержавшее просьбу о помощи[17], правительство РСФСР направило кемалистам 6 тысяч , свыше 5 млн винтовочных патронов, 17 600 снарядов и 200,6 кг золота в слитках[18].
Հայ թուրքական պատերազմի հիմնական փուլերը. Սարիղամիշի (1920, սեպտեմբերի 20), Կարսի (1920, հոկտեմբերի 30) և Գյումրու(1920, նոյեմբերի 7) գրավումները: Քեմալականների հայրերի և հետագայում նաև հույների հանդեպ ունեցած հաջողություններ հիմնականում կախված էր ՌՍՖՍՌԻ-ի բոլշևիկների կողմից 1920-1922 թվականներին ցուցաբերած ռազմական և ֆինանսական օգնությունը:
Արդեն 1920 թվականին, որպես Քեմալի Լենին ուղղված նամակի պատասխան, ՌՍՖՍՌ_ի կառավարությունը քեմալակններին ուղարկում է վեց հազար հրացան, 5 միլլիոնից ավել փամփուշտ, 17600 արկ և 200.6կգ ձուլված ոսկի:
Ստացված է «https://hy.wikipedia.org/wiki/Մասնակից:Suzanna(AYB)/Ավազարկղ» էջից