|
'''Էլեկտրոնային Բիզնեսը Հայաստանում'''
{{unreferenced}}
{{wikify}}
Էլեկտրոնային բիզնեսի հասկացությունը: էլեկտրոնային բիզնեսը դա շահույթ հետապնդող այն կայքերն են, որոնք գլոբալ ցանցով գովազդում են իրենց ապրանքները և վաճառում: Ամբողջ աշխարհում բիզնեսի այս տեսակը շատ տարածված է և շահավետ շահույթ հետապնդող կազմակերպությունների համար: Հայաստանում էլեկտրոնային բիզնեսի զարգացման նպատակով կատարվում են մի շարք քայլեր, սակայն դեռ բիզնեսի այս ճյուղը զարգացած չէ մեզ մոտ: Քանի դեռ կան մի շարք խնդիրներ մեր տրադիցիոն բիզնեսի հետ կապված էլեկտրոնային բիզնեսը չի կարող զարգանալ Հայաստանում: Հայաստանում ներկա պահին որպես այդպիսին e-business գոյություն չունի, այլ կան e-comers և e-shoping:
'''Ազատ բովանդակությունը''' կամ ազատ տեղեկությունները ցանկացած այն ֆունկցիոնալ աշխատանքներն են, արվեստի ստեղծագործությունները կամ այլ տիպի ստեղծագործական բովանդակության նյութերը, որոնք չունեն էական օրինական սահմանափակումներ մարդկանց կողմից դրանց ազատ օգտագործման, վերատարածման և այդ գործերի ձևափոխված կամ դրանցից բխող տարբերակների ստեղծման համար։ Սա տարբերվում է բաց բովանդակություն կոչված երևույթից այն առումով, որ, ի տարբերություն «բաց» բովանդակության, որի դեպքում հնարավոր է չունենաք այն ձևափոխելու ազատությունը, քանի որ այն պարզապես բաց է, «ազատ» բովանդակությունը կարող եք օգտագործել ազատ կերպով։
Էլեկտրոնային բիզնեսը բիզնես գործընկերների կողմից ստեղծված ապրանքային և էլեկտրոնային ճանապարհներով, տեխնիկական գործընթացներով միավորված հաճախորդների սպառողական պահանջմունքների բավարարումն է էլեկտրոնային կոմերցիայի միջոցով:
Ազատ բովանդակությունն ընդգրկում է հանրային սեփականություն հանդիսացող, ինչպես նաև հեղինակային իրավունքով պաշտպանված այն բոլոր աշխատանքները, որոնց հավաստագրերն ընդունում են և օժանդակում են վերը նշված ազատությունները։ Քանի որ օրենքն անխոս կերպով հեղինակային իրավունք ունեցողներին մոնոպոլիստական իշխանություն է տալիս իրենց ստեղծագործությունների հանդեպ, ապա հեղինակային իրավունքով պաշտպանված բովանդակությունը պետք է հստակ կերպով ազատ հայտարարվի, ինչը սովորաբար արվում է տվյալ աշխատանքի հավաստագրի դրույթներին կոնկրետ հղումներ կատարելով կամ դրանց ընտրված հատվածների բացառմամբ։
Հայաստանում էլեկտրոնային բիզնեսի զարգացման նպատակով «Ինտերնետ ընկերություն» հասարակական կազմակերպությունն օգոստոսի 1-ից «Եվրասիա» հիմնադրամի ֆինանսավորմամբ իրականացնում է ծրագիր, որի տևողությունը մեկ տարի է:
Չնայած այն փաստին, որ հեղինակային իրավունքի ժամկետի սպառման պատճառով հանրային սեփականություն դարձած ստեղծագործությունը համարվում է ազատ, այն կարող է կրկին դառնալ ոչ ազատ՝ իրենից բխած բոլոր օրինակների հետ միասին, որոնք նույնպես կդառնան ոչ ազատ կամ օրենքից դուրս, եթե փոխվի հեղինակային իրավունքի մասին օրենքը։
Ծրագրի իրականացմանը հատկացվել է 34 հազար 930 ԱՄՆ դոլարի շնորհ: Հատկացված միջոցներով կհիմնվի էլեկտրոնային բիզնեսի զարգացման կենտրոն, ինչպես նաև կպատրաստվեն էլեկտրոնային կոմերցիայի մասնագետներ:
'''1.1 Էլեկտրոնային բիզնեսի գործառույթներ'''
==Օրինականություն==
Էլեկտրոնային բիզնեսի առքի և վաճառքի օբյեկտը դա ինֆորմացիան է, որը վիրտուալ հասկացուրյուն է: Ինֆորմացիան դառնում է ապրանք երկու հիմնական գործառույթներով`
===Ավանդական հեղինակային իրավունք===
1. Եթե այն փոխարկվում է,այսինքն` կատարվել են ծախսեր
{{Main|Հեղինակային իրավունք}}
2. Եթե այն բավարարում է սպառողի պահանջմունքներին
[[Պատկեր:Copyright.svg|thumb|140px|[[Հեղինակային իրավունք]]ի (քոփիրայթի) [[Հեղինակային իրավունքների պահպանման նշան|խորհրդանիշը]]]]
Էլեկտրոնային բիզնեսը որպես այդպիսին հստակ սահմանում չունի, քանի որ նրա մեջ են մտնում և էլէկտրոնային գովազդը, և էլէկտրոնային առևտուրը, և էլէկտրոնային կոմերցիան:
Էլեկտրոնային բիզնեսն իր մեգ ներառում է`
• Դիստրիբյուտորների հետ համագործակցումը վաճառքի առաջխաղացման համար
• Հաճախորդների հետ համագործակցությունը և սպասարկումը
• Համատեղ հետազոտական աշխատանքների իրականացում բիզնես գործընկերների հետ
Առավել ընդունված էլեկտրոնային բիզնես մոդելների մեջ մտնում են `
• E-Խանութներ
• էլեկտրոնային առևտուր
• E-Գնումներ
• E-կենտրոններ
• E-աճուրդներ
• Վիրտուալ Համայնքներ
• պլատֆորմի համագործակցություն
• Երրորդ կողմի կայքեր, եւ այլն:
Էլեկտրոնային բիզնես ծրագրերը կարելի է բաժանել երեք ենթաբազմության`
'''Ներքին գործարար համակարգեր:'''
• Ձեռնարկություններում հաճախորդների հետ հարաբերությունների կառավարման
• Ռեսուրսների պլանավորում
• Փաստաթղթերի կառավարման համակարգեր
• մարդկային ռեսուրսներ
'''Ձեռնարկությունների կապը և համագործակցության:'''
• VoIP
• բովանդակության կառավարման համակարգ
• e-mail
• Voicemail
• Web Conferencing
• Թվային աշխատանքներ հոսքերը (կամ բիզնես գործընթացների կառավարման)
'''Էլեկտրոնային առևտուր'''
• Խանութներ
• մատակարարման կառավարում
• Ինտերնետ գովազդ
• Ցանցից դուրս գովազդ
Էլեկտրոնային բիզնեսի ստրատեգիաներն են Intranet-ը և Extranet-ը:
Extranet-ը դա մի քանի կազմակերպությունների ներքին ցանցն է, իսկ Intranet-ը մեկ կազմակերպության ներքին ցանցն է:
'''1.2 Էլեկտրոնային առևտրի սահմանումը և գործունեության ոլորտը'''
Ավանդաբար մեզ հայտնի է, որ հեղինակային իրավունքը օրինական հասկացություն է, որը տվյալ աշխատանքի/ստեղծագործության հեղինակին այդ աշխատանքի տարածման և ցուցադրման վերաբերյալ օրինական իրավունքներ է շնորհում։ Բազմաթիվ օրենսդրական մարմիններում սա սահմանափակվում է այն ժամանակային փուլով, որի ավարտից հետո տվյալ աշխատանքը հանրային սեփականության դաշտ է մտնում։ հեղինակային իրավունքով սահմանված ժամանակահատվածի ընթացքում տվյալ աշխատանքը կարող է տարածվել, ցուցադրվել կամ ձևափոխվել միայն վերջինիս տիրոջ համաձայնությամբ, ինչը սովորաբար արվում է հեղինակային իրավունքի հավաստագրի միջոցով։
Ինտերնետը գլոբալ հասկացություն է, և այդ հասկացության մեջ է մտնում նաև էլեկտրոնային առևտուրը, որը էլեկտրոնային բիզնեսի մի ճյուղ է հանդիսանում:
Ազատ բովանդակության տեսանկյունից, հեղինակային իրավունքի ավանդական ձևով օգտագործումը բավականին սահմանափակող երևույթ է մի քանի առումներով։ Այն սահմանափակում է հեղինակի կողմից աշխատանքի հասցնումը բոլոր նրանց, ովքեր կարող են կամ ցանկանում են հոնորար վճարել հեղինակին՝ տվյալ աշխատանքի օգտագործման համար։ Երկրորդ՝ սա հեղինակների միջև պատնեշի զգացողություն է ստեղծում, ինչը սահմանափակում է աշխատանքի ձևափոխումը, օրինակ՝ մեշափների (տարբեր ստեղծագործությունների միախառնում) կամ այլ նմանատիպ համագործակցային ակցիաների կոնտեքստում։
էլեկտրոնային առևտուրը դա գլոբալ ցանցի միջոցով կատարվող առք, վաճառքն է, ապրանքների կամ ծառայութնունների փոխանակումն է:
Էլեկտրոնային առևտուրը ունի մի շարք առանձնահատկությունները:
• Այն տեղեկատվության փոխանակում է թվային կողմերի միջև
• Այն տեխնոլոգիան լայն հնարավորություն է
• Այն իր մեջ ներառում է ներ -և միջկառավարական կազմակերպչական աշխատանքները
Էլեկտրոնային կոմերցիան կարելի է բնորոշել, որպես բորսաներում կողմերի միջև տեխնոլոգիաների փողանակում առցանց միջնորդի միջոցով (Անձանց, կազմակերպությունների, կամ երկուսը միասին), ինչպես նաեւ էլեկտրոնային եղանակով հիմնված ներ – եւ միջ - կազմակերպչական աշխատանքները, որոնք նպաստում նման փոխանակում:
Էլեկտրոնային կոմերցիա_ օգտագործվում է, որպես ինտերնետային և վեբ բիզնես անցկացում (թվային ակտիվացում առևտրային գործարքների միջև, երկրների միջև կազմակերպությունների եւ ֆիզիկական անձանց):
'''
===Հանրության սեփականություն===
1.3 Բիզնես մոդելները'''
{{Main|Հանրության սեփականություն}}
Բիզնես մոդելը համարվում է գործիքների և մեթոդների մկարագրություն, որն օգտագործվում է կազմակերպության եկամուտները կանխատեսելու նպատակով: Այն բիզնեսը համարում է որպես համակագ և պատասխանում է մեկ հարցի` «Ինչպես պետք է փող աշխատենք, որպեսզի գոյատեվենք և զարգանանք»:
[[Image:PD-icon.svg|thumb|140px|[[Հանրության սեփականություն|Հանրության սեփականության]] խորհրդանիշը]]
Բիզնես մոդելի մշակումը ցանցային տբտեսության մեջ պահանջում է 4առանցքային ընտրություն վերադաս մարմինների կողմից`
Հանրային սեփականությունը աբստրակտ նյութերի մի շարք է, որոնք ընդհանուր առմամբ համարվում են ինտելեկտուալ սեփականություն, և որոնք որևէ մեկի սեփականությունը չեն հանդիսանում կամ որևէ մեկի ենթակայության տակ չեն։ Հանրային սեփականություն հանդիսացող աշխատանքի հեղինակը կամ ինքնակամ լքել է տվյալ աշխատանքի տարածման և օգտագործման իր իրավունքները, կամ ինչ որ պատճառով այլևես իվիճակի չէ դրանցից օգտվել։ Այս դեպքում ցանկացած անձ կարող է այդ աշխատանքը մանիպուլիացիայի ենթարկել, տարածել, կամ որևէ այլ կերպ օգտագործել՝ առանց օրենքի առջև որևէ հետևանքներ կրելու։ Իր հեղինակի կողմից հանրային սեփականություն հայտարարված ցանկացած աշխատանք ազատ է օգտագործման համար և կրկնօրինակման առարկա է (copycenter)։
1. Արժեքի խմբավորում
2. Online առաջարկներ
3. Ռեսուրսների համակարգ
4. Եկամուտի մոդել
Արժեքի խմբավորման թեորեմի սահմանումը հաժախորդների ընտրության և խմբավորման արդյունքն է, որը եզակի հնարավորություններ և օգուտներ է ընձեռում կազմակերպությանը:
Սահմանելով Online առաջարկը եկավարներից պահանջվում է լուծել հետևյալ խնդիրները`
• Որոշել առաջարկի շրջանակը
• պարզել սպառողներն ովքեր են
• ստեղծել առաջարկների քարտեզ դեպի սպառողական որոշուման գործընթացը
'''1.4 Online Վաճառքի 7 մահացու մեղքերը'''
===Քոփիլեֆթ (հեղինակային չիրավունք կամ հեղինակային իրավունքից ազատ կարգավիճակ)===
Էլեկտրոնային առևտրի ոլորտում վերջին տարիներին մեծ հաջողությունների են հասել amazon.com-ը և նմանատիպ այլ dot, org, am և այլ կայքեր, որոնք հղի են բազմատիվ սխալներով. Այսպիսօվ հետազոտելով նմանտիպ կաըոեր եկել են եզրակացության, որ այս հարցում տեղի ունեն յոթ մահացու մեղքերի , որոնք կարող են կոտրել ընկերության էլեկտրոնային առևտրի ջանքերը:
{{Main|Copyleft}}
1. Դեպի ետ գերակայությունները
[[Պատկեր:Copyleft.svg|thumb|140px|Քոփիլեֆթի խորհրդանիշը]]
Բնական է, որ ծավալուն աշխատանոները հիմնականում կատարվում են կայքի արտաքին դիզայնի վրա,որպեսզի ավելի շատ հաճախորդ գրավվեն,սակայն եթե շատ չարաշահեն ապա կարող է վատ արդյունք էլ ստացվի:
2. Եզակի ուղությամբ մտածելը
Բազմաթիվ ընկերությունների մեկ այլ խնդիր էլ այն է, որ բոլոր կայոերը իրար շատ նման են և գրեթե իրարից չեն տարբերվում:
3. Ուրվագծից մեխանիզմների ուշացումը
Բյուջետավարման համար տեխնոլոգիաների բարելավումներն էլ են նաև խնդիր: Բոլորը գիտեն, որ ՏՏ բյուջեն կառավարելը շատ դժվար է, և ոչ ոք չի առաջարկում նոր տեղակայում Տեղեկատվական համակարգերի համար, բայց տեխնոլոգիաները շարունակում են զարգանալ, և հաճախորդները երբեք չեն դառնա ավելի քիչ պահանջկոտ: Իսկապես, ըստ ուսումնասիրության հրատարակվել է Forrester հետազոտում, ամենահաջողակ վաճառականները 2003 կլինեն նրանք, ովքեր լավագույնս կտնօրինեն իրենց տվյալների ու տեխնիկական համակարգեր:
4. Տարբերությունների բացակայությունը
<Ինչու են մարդիկ հաճախում ձեր քայքը> սա ամենա բարդ հարցն է web կայքեր ստեղծելիս,քանի որ ամեն կայք պետք է տարբերվի և հաճախերդը մութք գործելով ձեր կայք պետք է տեսնի տարբերություն մնացած նմանատիպ կայքերի հետ համեմատելով:
5. Վատ CRM
Հաճածորդի հոտ ոչ բավարար շփումը նույն պես շատ կարևոր հանգամանք է: Պահելով կապը ձեր հաճախորդի հետ և անընդհատ շփվելով նրա հետ դուք նրան չեք կորցնի և նա հավատարմորեն կօգտվի միայն ձեր կայքից:
6. Լճացում
7. Գոյություն ունեցող հաճաղորդներին անտեսելը
'''1.5 Էլեկտրոնային բիզնեսի հարկումը'''
Քոփիլեֆթը բառախաղի արդյունքում Քոփիրայթ (copyright) բառի ձևափոխումից ստացված բառ է<ref>Անգլերենում ''copy'' նշանակում է պատճե, պատճենել,''right'' բառը նշանակում է ''իրավունք'' և ''աջ'', left նշանակում է ''ձախ'' և ''թողնել''</ref> և նկարագրում է որևէ ստեղծագործության կամ դրա ձևափոխված տարբերակների տարածման սահմանափակումների վերացման պրակտիկան՝ հեղինակային իրավունքի օգտագործմամբ։ Քոփիլեֆթի նպատակն է՝ օգտագործել օրինական շրջանակն ու միջոցները, և իրավունքներ տալ հեղինակ չհանդիսացող կողմերին՝ օգտագործելու կամ, ինչպես շատ հավատարմագրման ծառայությունների դեպքում է լինում, իվիճակի լինելու դրա հետ որոշակի փոփոխություններ կատարել։ Քոփիլեֆթի հավաստագրերն ակնկալում են, որ ցանկացած երկրորդային աշխատություն պետք է տարածվի միևնույն նշված կանոնների հիման վրա, և որ սկզբնական հեղինակային իրավունքի կետերը պետք է պահպանվեն։
Էլեկտրոնային բիզնեսի հարկման միջոցը դա հեռահաղորդակցությունն է: Իսկ ի՞նչ է իրենից ներկայացնում հեռահաղորդակցությունը: Հեռահաղորդակցությունը ծառայություն է, որը բնորոշվում է վորպես տեխնիկիկան գործընթաց կապված իմպուլսների, տեքստերի, պատկերների կամ այլ ինֆորմացիան հոսքերի միջփոխանցման, ընդունման կամ դրամադրման հետ,որոնք էլ իրենց հերթին օգտագործում են ռադիոն, մալուխային կան օպտիկական լարերը կամ այլ էլեկտրոմագնետիկ միջոցներ:Հեռահաղորդակցության հարկման վառ օրինակներից է VivaCell MTS կազմակերպությունը, որը որպես հարկ վճարում է NDS:
Քոփիլեֆթի հետ սովորաբար ասոցիացվող խորհրդանիշը պարզապես Քոփիրայթի խորհրդանիշի հակադարձված, հակառակ կողմը նայող տարբերակն է։ Ի տարբերություն Քոփիրայթի խորհրդանիշի՝ Քոփիլեֆթինը ոչ մի հավելյալ օրինական նշում չի կրում։
Փոխանցվող գներ: Փոխանցվող գները իրենցից ներկայացնում են կազմակերպությունների միջև գործառույթների իրականցման, ապրանքների և ծառայությունների մատուցման, ինչպես նաև կազմակերպություններում դրանց մասնաբաժնի որոշման գործողությունների համախմբված գործընթաց: Օրինակ` համատեղ աշխատանքներ իրականացնելու միջոցով ալիանսը որոշում է, թե յուրաքանչյուր կազմակերպություն ինչքանով է մասնակզություն ունենում տվյալ աշխատանքում` օգտագործելով ինտեռնետի փոխադարձ մատուցվող ինֆորմացիան, որը հետագայում դառնում է ապրանք կամ ծառայություն, և այս ամբողջ համակարգը հնարավերություն է տալիս կարգավորել նաև ալիանսների փոխարինող գների հարաբերությունը հրկային մեխանիզմերի համատեքստում:
Էլեկտրոնային ինվոյսի (ապրանքագիր) հասկացությունը: Էլեկտրոնային ինվոյսիը ապրանքի կամ ծառայության ծագումնաբանությունն է էլեկտրոնային եղանակով կամ տեխնիկիկան գործընթացների ինտեգրման միջոցով:
'''1.6 ՀՀ. Էլեկտրոնային բիզնեսի խոչընդոտող հանգամանքները'''
==Կիրառություն==
Էլէկտրոնային բիզնեսի զարգացմանը հայաստանում խոչընդոտում են մի շարք գործոններ, որոնցից են`
Ազատ բովանդակություն տրամադրող նախագծեր կան հետաքրքրության առարկա հանդիսացող տարբեր ոլորտներում, ինչպես օրինակ՝ համակարգչային ծրագրերի, ակադեմիական գրականության, ընդհանուր գրականության, երաժշտության, պատկերների, տեսանյութերի և ճարտարագիտության։
• Իրացման և շուկայի ուսումնասիրման ոլորտում թույլ պատրաստվածություն
Տեխնոլոգիան նվազեցրել է հրատարակչության գինը և, դրա հետ մեկտեղ, զգալիորեն նվազեցրել է անհատների կամ փոքր խմբերի կողմից լայն տարածման համար նախատեսված արտադրանքի նվազագույն տպաքանակի շեմը։ Ազատ գրականություն և մուլտիմեդիա/բազմամեդիա բովանդակություն տրամադրող նախագծերն անհամեմատ ավելի նկատելի են դարձել, ինչով դրանք պարտական են համակարգչային տեխնոլոգիաների զարգացման հետ կապված՝ նյութերի տարածման հեշտացմանը։ Այսպիսի տարածումը չափազանց թանկարժեք կլիներ, եթե չլինեյին այդ տեխնոլոգիական զարգացումները։
• ԻՆՏԵՐՆԵՏ կապի ոչ բավարար որակի` ցածր արագությունը և տասնյակ անգամ ավելի բարձր bit/վրկ կապի գինը վերջնական սպառողի համար, քան համաշխարհային գները:
• Պետական աջակցության բացակայություն:
===Մեդիա===
• Հասարակության անտեղյակ լինելը, թե իրենից ինչ է ներկայացնում ինտեռնետով առևտուրը և վստահության բացակայուտյունը բիզնեսի այդ տեսակի հանդեպ:
Մեդիայում, որ ներառում է տեքստային, ձայնային և տեսա-բովանդակություն, ազատ արտոնագիր այնպիսի սխեմաները, ինչպիսիք են, օրինակ, Քրիեյթիվ Քոմմոնզ-ի (Creative Commons- Ստեղծագործ Ազատ Քաղաքացիներ) թողարկած որոշ սխեմաներ, թույլ տվեցին աշխատանքների իրականացումն իրականացնել օրինական թույլատվությունների հստակ ցանկի ներքո։
Երբ լուծվեն այս խնդիրները էլեկտրոնային բիզնեսը հնարավոր կլինի նաև մեր երկրում իրականացնել:
Քրիեյթիվ Քոմմոնզ-ի տրամադրած ոչ բոլոր հավաստագրերն են լիովին ազատ. դրանց թույլատվությունները կարող են տատանվել աշխատանքների չափազանց ազատական ընդհանուր վերատարածման ու ձևափոխման, և համեմատաբար ավելի սահմանափակող, միայն վերատարածման որոշ արտոնություններով հավաստագրերի միջև։ 2008 թվականի փետրվարից Քրիեյթիվ Քոմմոնզ-ի այն հավաստագրերը, որոնք լիովին ազատ են, սկսել են կրել «հաստատված է ազատ մշակութային աշխատանքների համար» անվանանիշը (badge - բեջ)։ Այն պահոցները (տեղեկությունների, աշխատանքների), որոնք բացառապես ազատ նյութեր են պարունակում, տրամադրում են այնպիսի բովանդակություն, ինչպիսիք են լուսանկարները, կլիպ-արտ-երը, երաժշտությունը և գրականությունը։
Չնայած Հայաստանի աշխարհագրական բոլոր դժվարություններին, այստեղ իսկապես հնարավոր է գլոբալ մակարդակի ներդրումներ կատարել, և, ինչո՞ւ չէ, գրավել համաշխարհային հանրության ուշադրությունը հաղորդակցության միջոցներով և ինտերնետը դիտել որպես համալիր հաղորդակցություն:
Իմ համոզմամբ էլեկտրոնային բիզնեսը կնպաստի Հայաստանի տնտեսության զարգացմանը:
===Ծրագրեր===
Բաց ելակետային կոդով համակարգչային ծրագրերի տարածմանը նվիրված գործունեությամբ զբաղվող Օփըն Սորս Ինիշիեյթիվ կազմակերպության (Open Source Initiative) լոգոն։
Ազատ համակարգչային ծրագրերը, որ հաճախ նաև ազատ աղբյուրով համակարգչային ծրագրեր անվամբ են հայտնի, այժմ դեռևս հասունացող տեխնոլոգիա է, որով խոշոր ձեռնարկությունները փորձում են օգտագործել ազատ ծրագրերը՝ ծառայություններ ու տեխնոլոգիա տրամադրելու համար, թե վերջնա-օգտագործողներին, թե տեխնիկական սպառողներին։ Տարածման հեշտացումը թույլ է տալիս անհամեմատ ավելի լավ մոդուլայնություն ապահովել, ինչի շնորհիվ նաև համեմատաբար փոքր խմբերը հնարավորություն են ստանում նախագծերին մասնակցել ու իրենց ներդրումներն անել։ Սա նաև պարզեցնում է համագործակցությունը։
Բաց աղբյուրի զարգացման մոդելները դասակարգվել են որպես «հավասարի ճանաչման» միանման համագործակցային խթանող առավելություններ ունեցող, որոնք տիպականացված են ավելի դասական դաշտերով, ինչպիսին է՝ գիտական հետազոտությունների դաշտը, որում սոցիալական կառուցվածքները այս խթանող մոդելի շնորհիվ ստանում են արտադրանքի նվազող ինքնարժեք։
Տրված ծրագրային բաղադրիչում կամայական հետաքրքրության առարկան, «հավասարը-հավասարին» տարածման մեթոդների օգտագործման դեպքում, ծրագրերի տարածման ծախսերը կարող են նվազագույնի հասցվել՝ դրանք զարգացողների ուսերից թոթափելով ինֆրակառուցվածքների մասին հոգալու բեռը։ Քանի որ տարածման ռեսուրսները միաժամանակ տրամադրվում են նաև սպառողների կողմից, ծրագրերի տարածման այս մոդելները մասշտաբայնորեն չափելի են, այսինքն՝ նշված մեթոդը կիրառելի է, անկախ սպառողների քանակից։ Որոշ դեպքերում, ազատ ծրագրերի մատակարարները կարող են դիմել «հավասարը-հավասարին» տեխնոլոգիայի օգտագործմանը, որպես տարածման մեթոդ։
===Ճարտարագիտություն և տեխնոլոգիա===
Ազատ բովանդակության սկզբունքները թարգմանվել են/փոխանցվել են այնպիսի դաշտեր, ինչպիսին է ինժեներական դաշտը, որտեղ ծրագրման և նախագծման գիտելիքները հեշտությամբ կարող են համակիրառվել և կրկնօրինակվել՝ նախագծերի զարգացման հետ կապված հավելյալ ծախսերը նվազեցնելու նպատակով։ Բաց ծրագրման սկզբունքները կարող են կիրառվել նախագծման և տեխնոլոգիական նշանակություններով՝ բջջային հեռախոսների, փոքրաչափ արտադրությունների, ավտոմատական արդյունաբերության և նույնիսկ գյուղատնտեսության ոլորտներում։
Այնպիսի տեխնոլոգիաները, ինչպիսին է առաքված արտադրությունը, կարող են հնարավորություն ստեղծալ համակարգիչներով աջակցվող արտադրության և համակարգիչներով աջակցվող ծրագրման տեխնիկաների համար՝ զարգացնել նոր սարքերի ստեղծման, կամ արդեն գոյություն ունեցողների նորոգման փոքրածավալ արտադրություններ։ Արագ արտադրության տեխնոլոգիաները հիմք են ստեղծում ասպիսի զարգացումների համար, որոնք տեխնոլոգիայի վերջնա-օգտագործողներին հնարավորություն են տալիս նախապես գույություն ունեցած կոնցեպտուալ մոդելներից ստեղծել սարքեր՝ տեղեկությունները ֆիզիկական օբյեկտների փոխակերպող ծրագրեր և արտադրող սարքավորումներ օգտագործելով։
===Ակադեմիկ ոլորտ===
Բաց հասանելիության լոգոն, որ նախապես ստեղծվել էր Գիտության հանրային Գրադարանի կողմից։
Ակադեմիական աշխատանքում ազատ աշխատանքները դեռևս փակ ֆենոմեն են, ինչով դրանք պարտական են գործակիցների ամբողջական և որակյալ քննման պրոցեսը սկսելու հետ կապված դժվարություններին։
Սակայն, ի հեճուկս վերը նշվածին, հեղինակները բաց հասանելիությամբ հրատարակչությունը տեսնում են՝ որպես իրենց լսարանը մեծացնելու մեթոդ, ինչով լսարանին հասանելի են դառնում իրենց աշխատանքները և հրատարակություններն ավելի մեծ ազդեցություն կարող են ունենալ։ Չնայած բոլոր դժվարություններին, այնպիսի խմբերը, օնչպիսին է, օրինակ, Փաբլիք Լայբրըրի Ըֆ Սայընս-ը (Public Library Of Science – Գիտության Հանրային Գրադարան), դեռ շարունակում են ազատ աշխատանքների քննման և հրատարակման համար հնարավորություններ տրամադրել, և որոշ համալսարաններ, ինչպես օրինակ Մասաչուսեթսի Տեխնոլոգիայի Ինստիտուտը (MIT -Էմ-Այ-Թի), որդեգրել են բաց հասանելիությամբ հրատարակումը որպես անխոս ռեժիմ։
Ավանդական պարբերականներում էլ երբեմն կիրառվել են այնպիսի այլընտրանքային հրատարակություններ, ինչպիսիք են ուշացած ազատ պարբերականները կամ ազատ հասանելիությամբ հրատարակվող վճարովի հետազոտական պարբերականները։ Որոշ ֆինանսավորող գործակալություններ իրենց դրամաշնորհների շրջանակներում պահանջում են, որպեսզի ակադեմիական աշխատանքը հրատարակվի որպես հանրային սեփականություն։ Բաց հասանելիությամբ հրատարակչությունն արդեն սկսել է դիտարկվել որպես հետազոտությունների ընթացքում տեղեկությունների վերադարձման հետ կապված ծախսերի նվազեցման մեթոդ, քանի որ համալսարանները, որպես կանոն, վճարում են ավանդական կերպով հրատարակված նյութերի հասանելիության համար։
Ուսուցողական նպատակներով որոշ համալսարաններ տրամադրում են ազատ հասանելի կուրսային նյութեր, ինչպես օրինակ՝ դասախոսությունների հակիրճ նշումներ, տեսանյութեր և ինքնուսույցներ։ Այս նյութերը լայն հասարակայնությանն են մատուցվում համացանցային ռեսուրսների միջոցով։ Այսօրինակ ռեսուրսների հրատարակումը կարող է լինել կամ որևէ համա-ինստիտուցիոնալ պաշտոնական ծրագրի միջոցով, կամ այլընտրանքային կերպով՝ անհատ ակադեմիկոսների կամ ակադեմիական բաժինների կողմից ոչ պաշտոնական այլընտրանքային նյութերի տրամադրման միջոցով։
==Ծանոթագրություններ==
{{Ծանցանկ}}
[[Կատեգորիա:Հեղինակային իրավունք]]
[[ar:محتوى حر]]
[[bg:Свободно съдържание]]
[[cy:Cynnwys rhydd]]
[[da:Frit indhold]]
[[de:Freie Inhalte]]
[[el:Ελεύθερο περιεχόμενο]]
[[en:Free content]]
[[eo:Libera verko]]
[[es:Contenido libre]]
[[fa:محتوای آزاد]]
[[fi:Vapaat sisällöt]]
[[fr:Œuvre libre]]
[[ga:Ábhar saor]]
[[gl:Contido libre]]
[[he:תוכן חופשי]]
[[hu:Szabad licenc]]
[[id:Isi bebas]]
[[ilo:Nawaya a linaon]]
[[is:Frjálst efni]]
[[it:Contenuto libero]]
[[ja:フリーコンテント]]
[[ko:자유 콘텐츠]]
[[krc:Эркин материалла]]
[[ml:സ്വതന്ത്ര ഉള്ളടക്കം]]
[[mn:Чөлөөт агуулга]]
[[ms:Kandungan bebas]]
[[nl:Vrije inhoud]]
[[pt:Licença livre]]
[[ru:Свободные материалы]]
[[simple:Free content]]
[[sv:Fritt innehåll]]
[[tl:Malayang nilalaman]]
[[ur:آزاد مواد]]
[[vi:Nội dung tự do]]
[[zh:自由內容]]
| 