«Սև ծով»–ի խմբագրումների տարբերություն
Content deleted Content added
No edit summary |
No edit summary |
||
Տող 1.
{{Տեղեկաքարտ Ծով
|Անվանում = Սև ծով
Տող 50 ⟶ 49՝
Սև ծովը տրանսպորտային փոխադրումների համար կարևոր շրջան է։ Դրա հետ մեկտեղ Սև ծովը պահպանում է իր ստրատեգիական և ռազմական մեծ նշանակությունը։ [[Սևաստոպոլ]] և [[Նովոռոսիյսկ]] քաղաքներում են գտնվում Ռուսաստանի Սևծովյան նավատորմի հիմնական ռազմական բազաները, իսկ [[Սինոպ]]ում և [[Սամսուն]]ում են կենտրոնացված են Թուրքիայի ռազմածովային նավատորմի սևծովյան ստորաբաժանումները։ [[Վառնա]]յում տեղակայված են Բուլղարիայի, [[Փոթի]]ում և [[Բաթում]]ում՝ Վրաստանի ռազմածովային ուժերը ռազմական խմբավորումը (ներկայում՝ Վրաստանի սահմանապահ ոստիկանության ծովափնյա պահպանության դեպարտամենտի նավային անձնակազմը<ref>[http://www.modernarmy.ru/article/171 Вооруженные силы Грузии]</ref>), Կանստանցում և [[Մանգալ]]ում՝ Ռումինիայի ռազմածովային ուժերը։ Բացի այդ մինչև 2014 թվականի մարտը Սևաստոպլում և Նովոռոսիսկում տեղակայված էր Ուկրաինայի ռազմածովային ուժերի մի մասը։)
== Անվանում ==▼
=== Աշխարհագրություն ===▼
[[Մ. թ. ա. 6-րդ դար|Մ. թ. ա. 6]]-[[մ․ թ․ ա․ 5-րդ դար|5-րդ դար]]երի առաջին հույն ծովագնացները ծովն անվանել են ''Աքսենյոս'' (''Աքսինյան Պոնտոս'' «Անհյուրընկալ ծով») կամ ''Պոնտոս Մելաս'' («Սև ծով»)՝ նկատի ունենալով նրա փոթորկոտ ալիքների պատճառած վնասները և դժվարությունները։ Մեր թվարկության սկզբներին հույները, արդեն ծովը յուրացնելով, նրա ափերին գաղութներ հիմնելուց հետո, այն վերանվանեցին ''Եվքսենյոս'' (Եվքսինյան Պոնտոս «Հյուրընկալ ծով»)։▼
[[Անանիա Շիրակացի]]ն ([[7-րդ դար]]) այս ծովը հիշատակում է «Պոնտոս» և «Պոնտական ծով» անուններով։ [[9-րդ դար]]ում երևան է եկել «Ռուսական ծով» անվանումը (այս անվանումը հիշատակվել է ռուսական տարեգրություններում և նշվել քարտեզների վրա մինչև [[8-րդ դար|8]]-[[15-րդ դար]]երը)։▼
[[15-րդ դար|15]]-[[16-րդ դար]]երում [[թուրքեր]]ը, զավթելով Մերձսևծովյան շրջանը, ծովն անվանել են ''Կարա Դենիզ'' («Չար (սև) ծով»՝ ոչ միայն այն պատճառով, որ եղել է մրրկածուփ ու վտանգավոր, այլև, հնարավոր է, նաև թուրք նվաճողներին Մերձսևծովյան շրջանի ժողովուրդների ցույց տված դիմադրության պատճառով)։ Ծովի անվանման առաջացման մեկ այլ վարկած կապված է աշխարհի կողմերը գույներով նշելու հետ։ Ասիայի ժողովուրդների շատ լեզուներով սև գույնը նշանակում է հյուսիս։ Այսպիսով, Սև ծովը «Հյուսիսային ծով» է։<ref name="Գրգեարյան" />▼
[[Պատկեր:Заливы Черного моря.JPG|մինի|Սև ծովի հյուսիսային ծոցերը]]
Սև ծովի ափերը քիչ են կտրտված. մասնավորապես կտրտված են հյուսիսային հատվածում: Միակ մեծ թերակղզին [[Ղրիմ]]ն է: Մեծ ծոցերն են՝ Յագորլիկի, Թենդրայի, Ջարիլգաչիի ծոցերը [[Ուկրաինա]]յում, Կարկինիտայի (Ուկրաինա, [[Ռուսաստան]]), Կալամիտայի և Ֆեոդոսիայի ծոցերը Ռուսաստանում, Վառնայի և Բուրգասի ծոցերը [[Բուլղարիա]]յում, Սինոպի և Սամսունի ծոցերը՝ ծովի հարավային ափերին՝ Թուրքիայում: Հյուսիսում և հյուսիսարևմտյան մասում գետերի թափման վայրում առաջանում է գետաբերան, կան ջրատարածքներ և աղահամ տարածքներ<ref name="гои_2012"/>: Ափի գծի ընդհանուր երկարությունը 3400 կմ է:
Տող 59 ⟶ 65՝
Սև ծով են թափվում հետևյալ գետերը՝ [[Դանուբ]], [[Դնեպր]], [[Դնեստր]], ինչպես նաև ավելի փոքր գետեր՝ Մզիմտա, Պսոու, Բզիբ, Ռիոնի, Կոդոր, Ինգուրի (ծովի արևելքում), [[Ճորոխ]], Կիզիլիրմակ, Եշիլիրմակ, Սակարյա (հարավում), Հարավային Բուգ (հյուսիսում), Կամչիա, Վելեկա (արևմուտքում): Տարեկան Սև ծով թափվում է մոտավորապես 310 կմ³ ջուր, որի 80%-ը թափվում է հյուսիսարևմտյան մաս՝ հիմնականում Դանուբից և Դնեպրից<ref name="гои_2012"/>:
▲== Անվանում ==
▲[[Մ. թ. ա. 6-րդ դար|Մ. թ. ա. 6]]-[[մ․ թ․ ա․ 5-րդ դար|5-րդ դար]]երի առաջին հույն ծովագնացները ծովն անվանել են ''Աքսենյոս'' (''Աքսինյան Պոնտոս'' «Անհյուրընկալ ծով») կամ ''Պոնտոս Մելաս'' («Սև ծով»)՝ նկատի ունենալով նրա փոթորկոտ ալիքների պատճառած վնասները և դժվարությունները։ Մեր թվարկության սկզբներին հույները, արդեն ծովը յուրացնելով, նրա ափերին գաղութներ հիմնելուց հետո, այն վերանվանեցին ''Եվքսենյոս'' (Եվքսինյան Պոնտոս «Հյուրընկալ ծով»)։
▲[[Անանիա Շիրակացի]]ն ([[7-րդ դար]]) այս ծովը հիշատակում է «Պոնտոս» և «Պոնտական ծով» անուններով։ [[9-րդ դար]]ում երևան է եկել «Ռուսական ծով» անվանումը (այս անվանումը հիշատակվել է ռուսական տարեգրություններում և նշվել քարտեզների վրա մինչև [[8-րդ դար|8]]-[[15-րդ դար]]երը)։
▲[[15-րդ դար|15]]-[[16-րդ դար]]երում [[թուրքեր]]ը, զավթելով Մերձսևծովյան շրջանը, ծովն անվանել են ''Կարա Դենիզ'' («Չար (սև) ծով»՝ ոչ միայն այն պատճառով, որ եղել է մրրկածուփ ու վտանգավոր, այլև, հնարավոր է, նաև թուրք նվաճողներին Մերձսևծովյան շրջանի ժողովուրդների ցույց տված դիմադրության պատճառով)։ Ծովի անվանման առաջացման մեկ այլ վարկած կապված է աշխարհի կողմերը գույներով նշելու հետ։ Ասիայի ժողովուրդների շատ լեզուներով սև գույնը նշանակում է հյուսիս։ Այսպիսով, Սև ծովը «Հյուսիսային ծով» է։<ref name="Գրգեարյան" />
== Պատկերասրահ ==
| |||