«Պրոստագլանդիններ»–ի խմբագրումների տարբերություն
Content deleted Content added
Նոր էջ «'''Պրոստագլանդիններ''', մարդու և կաթնասուն կենդանիների հորմոններ։ Չհագեցած ճարպային օքսիթթուներ ե...»: |
No edit summary |
||
Տող 1.
[[Պատկեր:Prostaglandin E1.svg|thumb|upright=1.5|Պրոստագլանդիններ E<sub>1</sub>]]
'''Պրոստագլանդիններ''', մարդու և [[կաթնասուն]] [[կենդանիներ]]ի [[հորմոն]]ներ։ Չհագեցած ճարպային օքսիթթուներ են, որոնց [[մոլեկուլ]]ների [[կմախք]]ը բաղկացած է [[Ածխածին|ածխածնի]] 20 ատոմից։
== Պատմություն ==
Հայտնաբերել է շվեդ գիտնական Ու․ Էյլերը ([[1936]]), մարդու ոերմնահեղուկում։ Պրոստագլանդիններ մաքուր վիճակում անջատել են [[Շվեդիա]]յի և [[ԱՄՆ]]-ի գիտնականները՝ [[1956]]-[[1965]] թվականներին։ Սկզբնական շրջանում պրոստագլանդիններ համարվում էին [[շագանակագեղ]]ձի արտազատուկ։ Փոքր կոնցենտրացիաներով պրոստագլանդինները գտնվում են բարձրակարգ կենդանիների համարյա բոլոր օրգաններում, [[հյուսվածք]]ներում և կենսահեղուկներում։
== Կենսաքիմիա ==
Հայտնի են մոտ 20 բնական պրոստագլանդիններ, որոնք թանձր [[հեղուկ]]ներ են կամ դյուրահալ [[բյուրեղ]]ներ։ Ըստ քիմիական կառուցվածքի տարբերում են А, В, E և F պրոստագլանդիններ որոնցից առավել կարևոր են վերջին երկուսը։ Պրոստագլանդիններ օրգանիզմում առաջացնում են հարթ մկանների՝ հատկապես [[արգանդ]]ի և ֆալոպյան փողերի կծկում։
Ծննդաբերության պահին և [[դաշտան]]ի ընթացքում պրոստագլանդինների պարունակությունն արգանդային [[հյուսվածք]]ներում խիստ աճում է։ պրոստագլանդիններ ունեն նաև կարդիատոնիկ և բրոնխալայնիչ հատկություն։ A և E խմբի պրոստագլանդինները իջեցնում են, իսկ F խմբինը՝ բարձրացնում արյան զարկերակային ճնշումը, բարելավում արյան պսակային և երիկամային շրջանառությունը, ընկճում [[ստամոքս]]ի հյութազատիչ ֆունկցիան, ազդում ներզատիչ [[գեղձ]]երի գործունեության, ջրաաղային փոխանակության վրա։
Օրգանիզմում պրոստագլանդիններ սինթեզվում են հյուսվածքային տարբեր [[բջիջներ]]ում։ Պրոստագլանդինների կենսական ֆունկցիաների բազմազանության և օրգանիզմում պրոստագլանդիններ սինթեզող հատուկ օրգանի բացակայության պատճառով, դրանց դասում են «տեղային» կամ բջջային հորմոնների շարքը։
== Ազդեցության մեխանիզմ ==
Պրոստագլանդինների ազդեցության մեխանիզմը պարզված չէ։ Հայտնի է, որ նրանք ազդում են ադենիլցիկլազ [[ֆերմենտ]]ի ակտիվության վրա: Պրոստագլանդիններ օգտագործվում են մանկաբարձության մեջ և գինեկոլոգիայում ծննդաբերությունը հեշտացնելու և հղիությունը վաղ շրջանում արհեստականորեն ընդհատելու նպատակով։
== Կիրառում ==
Հեռանկարային է պրոստագլանդինների օգտագործումը քիթմպանի բորբոքումների, ստամոքսի խոցի, [[կրծքահեղձուկ]]ի, [[հիպերտոնիա]]յի, թրոմբոզների և հոդաբորբերի բուժման համար։ Պրոստագլանդինները ստանում են ֆերմենտային [[սինթեզ]]ով բնական բարձրմոլեկուլային չհագեցած [[ճարպաթթու]]ներից, զուտ քիմիական սինթեզով՝ ցիկլապենտադիենից:
{{ՀՍՀ}}
| |||