«Կառլ Լիննեյ»–ի խմբագրումների տարբերություն
Content deleted Content added
չ →Ծանոթագրություններ: Լավ/Ընտրյալ հոդվածի կամ ցանկի կաղապարների հեռացում: Այժմ Վիքիշտեմարանից է գալիս։, ջնջվեց: {{Link FA|de}} (6), {{Link GA|en}} (3) |
չNo edit summary |
||
Տող 1.
{{Տեղեկաքարտ Գիտնական
| անուն =
| բնագիր անուն = Carl von Linné
| պատկեր= Carl von Linné.jpg
| image_size = 240px
| alt =
| caption = ''
| birth_date = {{Ծննդյան ամսաթիվ|1707|5|23}}
| birth_place = {{դրոշավորում|Շվեդիա}}
Տող 30.
| signature = Linne autograph.png.svg
| signature_alt =
| ծանոթ= <br />[[Պատկեր:Linne CoA.jpg|կենտրոն|240px]]<center>
| Commons =Carl von Linné
| Վիքիդարան=Carl Linnaeus
}}
[[Պատկեր:LA2-Rashult-2.jpg|մինի|աջից|240px|
[[Պատկեր:Carl von Linné i Lund.jpg|մինի|աջից|240px|Լինեուսի արձանը Լունդում։ <br />
<small>2005թ. լուսանկար</small>]]
'''
== Անունը ==
Լինեյ ազգանունը [[Լորենի|լորենու]] շվեդերեն Lind անվան լատիներենացված ձևն է՝ երբ Նիլս Ինգեմարսոնը գնացել էր սովորելու Լունդի համալսարանում, նա այն ժամանակների սովորության համաձայն՝ իր իսկական ազգանունը փոխարինեց լատիներեն կեղծանունով, դրա համար ընտրելով Ինգեմարսոնների տոհմական խորհրդանիշ հանդիսացող լորենի ծառի հետ կապ ունեցող բառ։ Շվեդիայում Լինեյին սովորաբար անվանում են Carl von Linné
== Կարծիքներ Լինեուսի մասին ==
Տող 50.
== Երիտասարդ տարիներ ==
Կարլն ընտանիքի առաջնեկն էր, հետագայում Նիլս Ինգեմարսսոնը և Քրիստինան ունեցան ևս չորս երեխա՝ երեք աղջիկ և մեկ տղա։
1709 թ. ընտանիքը տեղափոխվեց Ստենբրուհուլտ, որը գտնվում էր Րոսհուլտից մի քանի կիլոմետրի վրա։ Այնտեղ Նիլս Լինեուսը իր տան մոտ հիմնեց մի ոչ մեծ այգի, որը սիրով խնամում էր, այստեղ նա աճեցնում էր բանջարեղեն, մրգեր ու բազմազան ծաղիկներ՝ իմանալով բոլորի անունները։ Վաղ մանկությունից Կարլն էլ էր հետաքրքրված [[բույսերով]], ութ տարեկանում նա գիտեր շատ բույսերի անուններ, որոնք հանդիպում էին Ստենբրուխուլտում, բացի այդ այգում նա ուներ իր ոչ մեծ բաժինը։
1716-1727 թթ.
Նրա ծնողները ցանկանում էին, որ նա վերապատրաստվի որպես քահանա և ապագայում ինչպես ավագ որդի զբաղեցնի հոր տեղը, բայց Կարլը շատ վատ էր սովորում, հատկապես հիմնական առարկաները՝ աստվածաբանությունը և հնագույն լեզուները։ Նրան հետաքրքրում էին միայն [[բուսաբանություն]]ն ու [[մաթեմատիկա]]ն, երբեմն նա նույնիսկ փախչում էր դասից և դպրոցի փոխարեն գնում էր ուսումնասիրելու բուսաբանություն։
Տող 68.
== Գիտական գործունեությունը ==
Լինեյը հանդիսանում է բույսերի և կենդանիների առավել հաջող արհեստական դասակարգման հեղինակը։ Նա բնության աշխարհը բաժանել է երեք «թագավորությունների»` հանքանյութերի, բուսական և կենդանական, օգտագործելով չորս մակարդակ` [[դաս]]եր, [[կարգ]]եր, [[սեռ (կատեգորիա)|ցեղեր]] և [[Կենսաբանական տեսակ|տեսակներ]]։
Տող 76.
Մասամբ, նաև Լինեյի շնորհիվ է մարդկությունն ստացել [[Ցելսիուսի սանդղակ|Ցելսիուսի ներկայիս սանդղակը]]։ Սկզբում Ուպսալայի համալսարանում Լինեյի գործընկեր պրոֆեսոր [[Անդերս Ցելսիուս]]ի (1701—1744) հայտնագործած [[ջերմաչափ]]ի սանդղակի վրայի զրոն համապատասխանում էր [[ջուր|ջրի]] եռման, իսկ 100° [[ջերմաստիճան]]ը` սառեցման կետին: [[Ջերմոց]]ներում պայմանները չափելու ժամանակ ջերմաչափեր օգտագործելիս Լինեյը համարելով դա անհարմար, 1745 թ.` արդեն Ցելսիուսի մահից հետո «շրջեց սանդղակը», նրան տալով ներկայիս՝ մեզ համար արդեն սովորական դարձած տեսքը։
== Ծանոթագրություններ ==
| |||