«Նուկլեինաթթու»–ի խմբագրումների տարբերություն
Content deleted Content added
չ կետադրական, ձևաչափ, փոխարինվեց: : → ։ (2) |
No edit summary |
||
Տող 1.
{{միացնել|Նուկլեինաթթուներ}}'''Նուկլեինաթթուն''' ({{lang-la|nucleus}} — միջուկ) — բարձրամոլեկուլային օրգանական միացություն է, [[կենսապոլիմեր]] (պոլինուկլեոտիդ), որը կազմված է [[նուկլեոտիդ]]ներից։ Նուկլեինաթթուներ դեզօքսիռիբոնուկլեինաթթուն ([[ԴՆԹ]]) և ռիբոնուկլեինաթթուն ([[ՌՆԹ]]) առկա են բոլոր կենդանի օրգանիզմների բջիջներում։ Նրանք կարևորագույն դերն ունեն ժառանգական ինֆորմացիայի պահպանման, փոխանցման և իրականացման մեջ։
Պարունակվում են բոլոր [[օրգանիզմ]]ների [[բջիջ]]ներում։ Նուկլեինաթթուները հայտնաբերել է շվեյցարացի գիտնական Ֆրիդրիխ Միշերը (1868)։ Տարբերում են նուլեինաթթուների 2 գլխավոր տիպ՝ ռիբոնուկլեինաթթուներ (
== Հետազոտման
* 1847 թվականին ցլի մկաննեերի հանուկից անջատվել է մի նյութ<ref>{{cite journal| title = ???| author = J. Liebig| journal = Annalen| volume = 62| year = 1847| pages = 257}}</ref>, որը ստացել է «ինոզինային թթու» անվանումը։ Այն դարձավ առաջին հետազոտված [[նուկլեոտիդ]]ը։ Հետագա տասնամյակների ընթացքում որոշվեցին նրա քիմիական կառուցվածքի մանրամասները։▼
▲}}</ref>, որը ստացել է «ինոզինային թթու» անվանումը։ Այն դարձավ առաջին հետազոտված [[նուկլեոտիդ]]ը։ Հետագա տասնամյակների ընթացքում որոշվեցին նրա քիմիական կառուցվածքի մանրամասները։
* 1868 թվականին շվեյցարացի քիմիկոս Ֆրիդրիխ Միշերը որոշ կենսաբանական նյութերի ուսումնասիրության ժամանակ հայտնաբերել է մինչ այդ անհայտ մի նյութ։ Այն պարունակում էր ֆոսֆոր և ուներ վառ արտահայտված թթվային հատկություններ։ Այդ նյութը անվանվեց «նուկլեին»։ Նրան վերագրվեց C<sub>29</sub>H<sub>49</sub>N<sub>9</sub>O<sub>22</sub>P<sub>3</sub> քիմիական բանաձևը։
Տող 22 ⟶ 14՝
* Ուսումնասիրելով նուկլեինաթթուների հիմնային հիդրոլիզի ժամանակ առաջացած նյութերը` Լևինն ու Ժակոբը անջատեցին նրանց հիմնական բաղադրիչները` նուկլեոտիդներն ու նուկլեոզիդները, ինչպես նաև` առաջարկեցին նրանց հատկությունները նկարագրող կառուցվածքային խելամիտ բանաձևեր։
* 1921 թվականին Լևինը առաջ քաշեց «ԴՆԹ–ի տետրանուկլեոտիդային կառուցվածքի»<ref>{{cite journal| title = ???| author = P. A. Levene| journal = J. Biol. Chem.| volume = 48| year = 1921| pages = 119}}</ref> մի վարկած, որը հետագայում հերքվեց։ Քիմիկոսները քննադատորեն էին մոտենում մակրոմոլեկուլների գոյությանը, որի արդյունքում էլ ԴՆԹ–ին վերագրեցին ցածր մոլեկուլային զանգվածով կառուցվածք։
* 1935 թվականին ֆոսֆատազ ֆերմենտի օգնությամբ Կլեյն ու Տանհաուզերը կատարեցին ԴՆԹ–ի նուրբ ֆրագմենտավորում, որի արդյունքում ստացան բյուրեղային վիճակում գտնվող, ԴՆԹ–ի կառուցվածքի մեջ մտնող 4 նուկլեոտիդները<ref>{{cite journal| title = ???| author = W. Klein, S. J. Thannhauser| journal = Z. physiol. Chem.| volume = 231| year = 1935| pages = 96}}</ref>։ Այս բացահայտումը նոր հնարավորություններ ստեղծեց այդ միացությունների կառուցվածքների որոշման համար։
* 1940–ական թվականներին Ալեքսանդր Տոդի գլխավորությամբ Քեմբրիջում մի հետազոտական խումբ անցկացնում է նուկլեոտիդների և նուկլեոզիդների քիմիայի ոլորտում լայնածավալ սինթետիկ հետազոտություններ։ Այդ աշխատանքի արդյունքում որոշվեցին նուկլեոտիդների քիմիական կառուցվածքի բոլոր մանրամասները։ Այդ ոլորտում աշխատանքների համար 1957 թվականին Ալեքսանդր Տոդը ստացավ [[Նոբելյան մրցանակ]] քիմիայի բնագավառում։
Տող 44 ⟶ 22՝
* Ավստրիացի կենսաքիմիկոս [[Էրվին Չարգաֆ]]ը հայտնաբերեց նուկլեինաթթուներում տարբեր տեսակի նուկլեոտիդների պարունակման օրինաչափությունները, որոնք հետագայում անվանվեցին Չարգաֆի կանոններ։
* 1953 թվականին Վոթսոնի և Կրիկի ջանքերով որոշվեց ԴՆԹ–ի երկրորդային կառուցվածքը` երկշղթա պարույրը<ref>{{cite journal| title = Molecular Structure of Nucleic Acids: A Structure for Deoxyribose Nucleic Acid| author = J. D. Watson, F. H. C. Crick| journal = [[Nature]]| volume = 171| year = 1953| pages = 737—738| doi = 10.1038/171737a0}}</ref>։
== Անջատման
[[Պատկեր:Probable Nucleic Acid precipitated.jpg|thumb|Նուկլեինաթթվի գելանման նստվածքը]]
Բնական աղբյուրներից նուկլեինաթթուներ անջատելու բազմաթիվ մեթոդներ գոյություն ունեն։ Անջատման մեթոդներին առաջադրվող հիմնական նպատակներն են` նուկլեինաթթուներից [[սպիտակուց]]ների արդյունավետ անջատումը և ստացված նյութերի ֆրագմենտացիայի նվազագույն աստիճանը։ ԴՆԹ–ի անջատման դասական մեթոդը նկարագրվել է 1952 թվականին։ Այն առանց էական փոփոխությունների կիրառվում է մինչ այսօր<ref>{{cite journal | title = An Improved Preparation of Sodium Desoxyribonucleate | author = Ernest R. M. Kay, Norman S. Simmons, Alexander L. | journal = J. Am. Chem. Soc. | volume = 74 | issue = 7 | year = 1952 | pages = 1724–1726 | doi = 10.1021/ja01127a034}}</ref>։ Ուսումնասիրվող կենսաբանական նյութի բջջապատը քանդվում է տարբեր մեթոդներից որևէ մեկի օգնությամբ, իսկ հետո մշակվում են անիոնային դետերգենտի միջոցով։ Այդ դեպքում սպիտակուցները առանձնանում են որպես նստվածք, իսկ նուկլեինաթթուները մնում են ջրային լուծույթում։ ԴՆԹ–ն կարող նստվածք առաջացնել գելի տեսքով, եթե լուծույթին զգուշորեն [[Էթիլ սպիրտ|էթանոլ]] ավելացնենք։ Ստացված նուկլեինաթթվի կոնցենտրացիան և սպիտակուցների առկայությունը որոշելու համար հաճախ օգտվում են «սպեկտրոֆոտոմետր» կոչվող սարքից, որն ցույց է տալիս լույսի կլանումը նուկլեինաթթուների կողմից 260 նանոմետր ալիքի երկարության դեպքում։
== Ֆիզիկական
Նուկլեինաթթուները լավ լուծվում են [[Ջուր|ջրում]], բայց գրեթե անլուծելի են օրգանական լուծիչներում։ Շատ զգայուն են ջերմաստիճանի և թթվայնութայն փոփոխությունների նկատմամբ։ Բնական աղբյուրներից անջատված բարձր մոլեկուլային զանգվածով
==
[[Պատկեր:DNAn+1 T.svg|thumb|ԴՆԹ–ի պոլիմերային շղթայի հատված]]
Նուկլեինաթթուների պոլիմեր մոլեկուլները կոչվում են պոլինուկլեոտիդներ։ Նուկլեոտիդները միմյանց են միանում ֆոսֆոդիեթերային կապի միջոցով։ Քանի որ նուկլեոտիդներում գոյություն ունեն միայն 2 տեսակի շաքարային օղակներ` ռիբոզան ու դեզօքսիռիբոզան, ապա գոյություն ունեն միայն 2 տեսակի նուկլեինաթթուներ`
== ԴՆԹ և ՌՆԹ ==
*
*
== Ծանոթագրություններ ==
Տող 84 ⟶ 54՝
* [[Մեյոզ]]
{{div col end}}
{{Գենետիկա նավարկման աղյուսակ}}
{{Նուկլեինաթթուներ}}
| |||