«Գևորգ Ջահուկյան»–ի խմբագրումների տարբերություն
Content deleted Content added
չ կետադրություն, փոխարինվեց: : → ։ (22) |
No edit summary |
||
Տող 1.
{{Տեղեկաքարտ Գիտնական
| անուն = Գևորգ Ջահուկյան
'''Գևորգ Բեգլարի Ջահուկյան''' ([[Ապրիլի 1]], [[1920]] - [[Հուլիսի 6]], [[2005]]), հայ ականավոր բանասեր, լեզվաբան, [[1962]] թվականից Հր. Աճառյանի անվան լեզվաբանության ինստիտուտի տնօրեն, [[Երևանի պետական համալսարան]]ի և Վ. Բրյուսովի անվան ռուսաց և օտար լեզուների ինստիտուտի դասախոս, բանասիրական գիտությունների դոկտոր, պրոֆեսոր, [[Հայաստանի Գիտությունների Ազգային Ակադեմիա]]յի ակադեմիկոս։<ref>[http://www.sci.am/members.php?mid=137&langid=2 ՀՀ ԳԱԱ իսկական անդամներ՝ Գևորգ Բեգլարի Ջահուկյան]</ref>▼
| բնագիր անուն =
| պատկեր =Ջահուկյան.jpg
| image_size =
| alt =
| caption =
| birth_date = {{Ծննդյան ամսաթիվ|1920|4|1}}
| birth_place = [[Մեծավան|Շահնազար]]
| death_date = {{ՄԱՏ|2005|07|06|1920|4|1}}
| death_place =[[Երևան]]
| residence =
| citizenship =
| nationality = [[Հայեր|Հայ]]
| ethnicity =
| religion =
| fields = [[լեզվաբանություն]]
| workplaces =
| alma_mater = [[Երևանի պետական համալսարան]]
| doctoral_advisor =
| academic_advisors =
| doctoral_students =
| notable_students =
| known_for =
| author_abbrev_bot =
| author_abbrev_zoo =
| influences =
| influenced =
| awards =
| signature =
| signature_alt =
| ծանոթ =
| Commons =
| Վիքիդարան=
}}
'''Գևորգ Բեգլարի Ջահուկյան''' ([[1920]], [[ապրիլի 1]], [[Մեծավան|Շահնազար]] - [[2005]], [[հուլիսի 6]], [[Երևան]]), հայ ականավոր բանասեր, լեզվաբան, հայագետ:
Բանասիրական գիտությունների դոկտոր ([[1955]]), [[պրոֆեսոր]] ([[1958]]), [[ՀՀ ԳԱԱ]] [[ակադեմիկոս]] (1974, թղթակից անդամ՝ 1968-ից): ՀՀ գիտությունների վաստակավոր գործիչ (1965):
== Կենսագրություն ==
1941 թվականին ավարտել է [[Երևանի պետական համալսարան]]ը: 1945 թվականից դասախոսել է ԵՊՀ ռոմանո-գերմանական բանասիրության ֆակուլտետում,
1948-1957 թթ. [[Երևանի պետական լեզվահասարակագիտական համալսարան|Երևանի Վալերի Բրյուսովի անվան ռուսաց և օտար լեզուների ինստիտուտ]]ի դասախոս, բանասիրական գիտությունների դոկտոր, պրոֆեսոր, 1957-1970 թթ.՝ ռոմանա-գերմանական բանասիրության ամբիոնների վարիչ,
▲
Գևորգ Ջահուկյանի հիմնարար հետազոտություններից են՝ «Լեզվաբանության պատմություն» (հ. 1, 2, 1960, 1962), «Հայ բարբառագիտության ներածություն» (1972), «ժամանակակից հայերենի տեսության հիմունքները » (1974), «Ընդհանուր և հայ լեզվաբանություն» (ռուս., 1978), «Հայերենի համեմատական քերականություն» ([[ռուսերեն]], 1982), «Հայոց լեզվի պատմություն, նախագրային շրջան» (1987, ՀԽՍՀ Պետական մրցանակ՝ 1988):
Հայերենի համեմատական ուսումնասիրության բնագավառում ներկայացրել է հայերենի առաչնությունները հնդեվրոպական և այլ ընտանիքների պատկանող պատկանող բազմաթիվ հին և հնագույն լեզուների հետ, ճշգրտել հայերենի տարածքային դիրքը հնդեվրոպական լեզուների շրջանում, հայերենի հնդեվրոպական և խուռա-ուրարտական ենթաշերտերը, հայտնաբերել հայերենից ուրարտերենին, խեթերենին և այլ լեզուներին անցած փոխառություններ, տվել նոր ստուգաբանություններ:
[[Հայոց լեզվի պատմություն|Հայոց լեզվի պատմության]]ը նվիրված ուսումնասիրություններում մշակել է հայերենի պատմության զարգացման շրջանաբաժանումը, առաջին անգամ հայերենի նկատմամբ կիրառել է լեզվաժամանակագրական մեթոդը, բնութագրել է հայերենի պատմության նախագրային, հին, միջին և նոր շրջանների հիմնական առանձնահատկություններն ու հայոց լեզվի կառուցվածքի և բառապաշարի պատմական զարգացումը:
Հայ բարբառագիտության բնագավառում ստեղծել է նոր գիտակարգ՝ վիճակագրական բարբառագիտություն:
Պատմահամեմատական լեզվաբանության մեջ առաջ է քաշել նախալեզվի տարբերակայնության գաղափարը, առաջարկել նախալեզվի վերականգնման նոր վարկած:
Ժամանակակից հայերենի տեսության բնագավառում կիրառել է լեզվի կառուցվածքի նկարագրության նոր մեթոդներ, առանձնացրել ու հիմնավորել քերական նոր կարգեր, համընդհանուր Ջամալի լեզվաբանության կաղապարի հիման վրա ուսումնասիրել է հայերենի իմաստաբանությունն ու բառակազմությունը:
Ստեղծել է լեզվաբանության համընդհանուր տեսություն և կաղապար՝ սուբստանցիոնալ լեզվաբանություն, որն ապահովում է իմացաբանական ու լեզվաբանական կարգերի քննությունը, միասնական սկզբունքներով լեզվական և արտալեզվական օբյեկտների նկարագրությունը:
Հատուկ ուշադրություն է դարձրել հայ լեզվաբանության, մասնավորապես հայ քերականության պատմության հարցերին<ref>[http://www.anunner.com/name/biography/%D4%B3%D4%B5%D5%8E%D5%88%D5%90%D4%B3_%D5%8B%D4%B1%D5%80%D5%88%D5%92%D4%BF%D5%85%D4%B1%D5%86_%D4%B2%D4%B5%D4%B3%D4%BC%D4%B1%D5%90%D4%BB Գևորգ Ջահուկյանի մասին anunner.com կայքում]</ref>:
== Երկեր ==
*Քերականական և ուղղագրական աշխատությունները հին և միջնադարյան Հայաստանում, Երևան, 1954։
Տող 23 ⟶ 79՝
*Լեզվի համընդհանուր տեսություն (ռուսերեն, Մոսկվա, 1999, անգլերեն, 2003)։
*Հայերեն ստուգաբանական բառարան, Երևան, 2010։
== Աղբյուրներ ==
*Գառնիկ Ստեփանյան, Կենսագրական բառարան, հատոր Գ, գիրք I, էջ 301:
*Հրանտ Պետրոսյան, Հայերենագիտական բառարան, Ե., «Հայաստան», 1987, էջ 530-531:
== Ծանոթագրություններ ==
{{ծանցանկ}}
==Արտաքին հղումներ==
[http://www.ysu.am/site/index.php?lang=1&page=10&id=89&p_num=4 Այցելություն լեզվաբան Գևորգ Ջահուկյանին]
| |||