«Խմորասնկեր»–ի խմբագրումների տարբերություն

Content deleted Content added
չ կետադրություն, փոխարինվեց: : → ։ (22)
Տող 1.
{{taxobox
| name = Խմորասնկեր
| image file = S cerevisiae under DIC microscopy.jpg
| image title = ''[[Fuligo septica]]''
| image descr = Խմորասնկի ''[[Saccharomyces cerevisiae]]'' բջիջները մանրադիտակի տակ
| superregnum =
| regnum = Սնկեր
| subregnum =Պայուսակավոր սնկեր
| phylum = Բազիդոմիցետներ
| subphylum =
| classis = '''Խմորասնկեր'''
| ordo =
| familia =
Տող 24.
| itis =
| ncbi =
| wikispecies = Yeast
| commons = Category:Yeast
| range map =
| range legend =
Տող 33.
 
== Բազմացում ==
[[Պատկեր:Yeast lifecycle.svg|մինի|ձախից|Խմորասնկերկ կյանքի բջջային ցիկլը]]
Խմորասնկերը բազմանում են բողբոջման եղանակով։ Մայրական բջջի վրա առաջանում է արտափքում։ Մայրական բջջի կորիզը կիսվում է, և դուստր կորիզներից մեկն անցնում է առաջացած արտափքման մեջ։ Արտափքումը մեծանում է և հասնելով մայրական բջջի չափերին, անջատվում նրանից, հանդես գալով որպես առանձին բջիջ։ Երբեմն մնում է մայրական բջջի հետ , առաջացնելով ճյուղավորված շղթաներ։ Վերջիններիս մոտ սեռական սպորատվությունը հայտնաբերված չէ, և դրանց անվանում են ''խմորասնկանման սնկեր'' կամ ''ասպորոգեն խմորիչներ'', օրինակ՝ [[կաևդիդա]] (''Candida'') ցեղը։ Հիմնականում խմորասնկերը ներկայացված են պայուսակավոր սնկերի [[էնդոմիցետայիններ]]ի (''Endomycetales'') կարգով, որոնց վեգետատիվ մարմինը օվալաձև է կամ ձվաձև։ Խմորասնկերը բազմանում են [[բողբոջում|բողբոջմամբ]], մասամբ՝ կիսմամբ։ Եթե բողբոջման ժամանակ բջիջները չեն անջատվում միմյանցից, ապա ձևավորում են կեղծ միցելիումներ։ Սեռական պրոցեսի ժամանակ տեղի է ունենում երկու բջիջների պարունակության միաձուլում, և զարգանում են պայուսակները՝ պայուսակասպորներով։
Վերջիններիս մոտ սեռական սպորատվությունը հայտնաբերված չէ, և դրանց անվանում են ''խմորասնկանման սնկեր'' կամ ''ասպորոգեն խմորիչներ'', օրինակ՝ [[կաևդիդա]] (''Candida'') ցեղը։ Հիմնականում խմորասնկերը ներկայացված են պայուսակավոր սնկերի [[էնդոմիցետայիններ]]ի (''Endomycetales'') կարգով, որոնց վեգետատիվ մարմինը օվալաձև է կամ ձվաձև։ Խմորասնկերը բազմանում են [[բողբոջում|բողբոջմամբ]], մասամբ՝ կիսմամբ։ Եթե բողբոջման ժամանակ բջիջները չեն անջատվում միմյանցից, ապա ձևավորում են կեղծ միցելիումներ։ Սեռական պրոցեսի ժամանակ տեղի է ունենում երկու բջիջների պարունակության միաձուլում, և զարգանում են պայուսակները՝ պայուսակասպորներով։
 
== Բնորոշ բաժանումներ ==
[[Պատկեր:Yeast CalcofluorWhite2.jpg|մինի|աջից|Հացաթխման խմորասնկերը լուսարձակող մանրադիտակի տակ:]]
'''[[Ասկոմիցետներ]]'''
* ''[[Saccharomycotina]]''
Տող 52 ⟶ 51՝
Խմորասնկերը բավականին պահանջկոտ են սնման պայմաններում։ Անարէոբ պայմաններում կարող են, որպես էներգիայի աղբյուր օգտագործել [[ածխաջրեր]]ը, այն էլ հեքսոզներ և նրանցից կազմված օլիգոսախարիդներ։ Որոշ տեսակներ (''Pichia stipitis'', ''Pachysolen tannophilus'', ''Phaffia rhodozyma'') վերցնում են պետնոզներից, օրինակ, կիսլոզ։.<ref>{{ռուսերեն հոդված|автор=Palágyi Zs., Ferenczy L., Vágvölgyi Cs.|заглавие=Carbon-source assimilation pattern of the astaxanthin-producing yeast Phaffia rhodozyma|ссылка=http://www.springerlink.com/content/lk1pu782078r7650/|язык=en|издание=World Journal of Microbiology and Biotechnology|тип=|год=2001|том=17|номер=1|страницы=95—97}}</ref> ''Schwanniomyces occidentalis'' և ''Saccharomycopsis fibuliger'' խմորասնկերը կարող են առաջացնել օսլայի խմորում<ref>{{ռուսերեն հոդված|автор=McCann A. K., Barnett J. A.|заглавие=Starch utilization by yeasts: mutants resistant of carbon catabolite repression|ссылка=http://www.springerlink.com/content/p10qpg3186122713/|язык=en|издание=Current Genetics|год=1984|том=8|номер=7|страницы=525—530}}</ref>, ''Kluyveromyces fragilis'' - [[ինուլին]]<ref>{{ռուսերեն հոդված|автор=GrootWassink J. W. D. , Fleming S. E.|заглавие=Non-specific β-fructofuranosidase (inulase) from Kluyveromyces fragilis: Batch and continous fermentation, simple recovery method and some industrial properties|ссылка=http://www.sciencedirect.com/science?_ob=ArticleURL&_udi=B6TG1-476TYS4-3M&_user=10&_coverDate=01%2F31%2F1980&_rdoc=1&_fmt=high&_orig=search&_sort=d&_docanchor=&view=c&_searchStrId=1390076129&_rerunOrigin=google&_acct=C000050221&_version=1&_urlVersion=0&_userid=10&md5=4f5a02a77e8187e8a8c7b91eadd5b458|язык=en|издание=Enzyme and Microbial Technology|год=1980|том=2|номер=1|страницы=45—53}}</ref>։ Աէրոբ պայմաններում մի շարք տեսակներ մարսվում են սուբստրատում. բացի դա ածխաջրածնում պարունակվում են նաև [[ճարպեր]], [[ածխաջրածիններ]], արոմատիկ և ածխածնային միացություններ, [[սպիրտներ]], օրգանական թթուներ։ <ref>{{ռուսերեն հոդված|автор=Jwanny E. W.|заглавие=Lipid components of the hydrocarbon assimilating yeast Candida lipolytica (strain 10)|ссылка=http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/1199134|язык=en|издание=Zeitschrift fur allgemeine Mikrobiologie|год=1975|том=15|номер=6|страницы=423—439}}</ref><ref>{{ռուսերեն հոդված|автор=Theodore J. B. Stier|заглавие=CARBOHYDRATE AND LIPID ASSIMILATION IN BAKERS' YEAST|ссылка=http://symposium.cshlp.org/content/7/385.extract|язык=en|издание=Cold Spring Harb. Symp. Quant. Biol|год=1939|номер=7|страницы=385—393}}</ref><ref>{{ռուսերեն հոդված|автор=E. SHIRLEY TAYLOR|заглавие=The Assimilation of Glutarnic Acid by Yeast|ссылка=http://mic.sgmjournals.org/cgi/reprint/3/2/211.pdf|язык=en|издание=J. Gen. Microbiol|год=1949|том=|номер=3|страницы=211—223}}</ref><ref>{{ռուսերեն հոդված|автор=Enomoto Kanehiko, Ueyama Hideo, Fukimbara Takashi|заглавие=Sec-Butyl Alcohol Assimilating Trichosporon Yeast: Studies on the Fermentation of Petrochemicals(VI)|ссылка=http://ci.nii.ac.jp/naid/110002856855/en|язык=ja|издание=Journal of fermentation technology|год=1975|том=53|номер=9|страницы=637—642}}</ref><ref>{{ռուսերեն հոդված|автор=WOUTER J. MIDDELHOVEN, FRANS SPAAIJ|заглавие=Rhodotomla cresolica sp. nov., a Cresol-Assimilating Yeast Species Isolated from Soil|ссылка=http://ijs.sgmjournals.org/cgi/reprint/47/2/324.pdf|язык=en|издание=INTERNATIONAL JOURNAOLF SYSTEMATIC BACTERIOLOGY|год=1997|том=47|номер=2|страницы=324—327}}</ref>
 
== Կիրառական նշանակություն ==
Գործնական նշանակություն ունեն [[սախարոմիցետայիններ]]ը (''Saccharomycetaceae''), որոնք տարածված են շաքարով հարուստ բազմազան հիմնանյութերի՝ մրգերի, ծաղիկների նեկտարի, ծառերի խեժի վրա։ Նրանք անջատվում են հողից, սննդամթերքից, նավթից։ Կան բույսերի, կենդանիների և մարդու համար ախտածին տեսակներ։ Հարուցում են բլաստոմիկոզներ, կանդիդոզներ։ Հաճախ ուղեկցում են առաջնային հիվանդություններին։ Խմորասնկերը առաջացնում են [[սպիրտային խմորում]]։ Գործնական կիրառություն ունեն [[հացաթխման խմորասնկեր]]ը (''Saccharomyces cerevisiae''), որոնց աճեցվող տարատեսակներն օգտագործում են հացաթխման, գինեգործության, գարեջրի արտադրության մեջ։ Խմորասնկերը պարունակում են [[սպիտակուց]], [[ածխաջրեր]], հարուստ են B խմբի [[վիտամին]]ներով։ Դրանք կերային սպիտակուցի, սպիտակուցա[[վիտամին]]ային խտանյութերի, [[ֆերմենտներ]]ի հիմնական սինթեզողներն են։
 
Տող 65 ⟶ 64՝
== Գրականություն ==
* ''Бабьева И. П., Чернов И. Ю.'' [http://yes.soil.msu.ru/soilyeast/index.htm Биология дрожжей.]։ Товарищество научных изданий КМК, 2004
* Téma Kvasinky v Polytematickém strukturovaném hesláři Národní technické knihovny
* BARNETT J. A., PAYNE R. W., YARRPW D.. Yeasts charakteristics and identification. Cambridge ։ Cambridge University Press, 2000. ISBN 0-521-57396-3. (anglicky)
* BURKE DAN, DAWSON DEAN, STEARNS TIM,. Methods in yeast genetics։ a Cold Spring Harbor Laboratory course manual. New York ։ Cold Spring Harbor Laboratory Press, 2000. ISBN 0-87969-588-9. (anglicky)
* JANDEROVÁ, B., BENDOVÁ, O.. Úvod do biologie kvasinek. Univerzita Karlova v Praze ։ Nakladatelství Karolinum, 1999.
* KOCKOVÁ–KRATOCHVÍLOVÁ A.. Kvasinky a kvasinkovité mikroorganizmy. Bratislava ։ Alfa, 1982.
* KOCKOVÁ–KRATOCHVÍLOVÁ A.. Kvasinky ve výzkumu a praxi. Praha ։ Academia. S. 1986.
* KURTZMAN CLETUS P., FELL JACK W.. The Yeast։ a taxonomic study. Amsterdam ։ Elsevier, 1998. ISBN 0-444-81312-8.
* RYCHTERA M., PÁCA J.. Bioinženýrství kvasných procesů. Praha ։ VŠCHT, 1987.
* ŠIPICKÝ, M., ŠUBÍK, J.. Genetika kvasinek. Bratislava ։ Veda, 1992.
* VODRÁŽKA Z.. Biotechnologie. Praha ։ [s.n.]. ISBN 80-7080-121-2. S. 1991.
 
== Արտաքին հղումներ ==
Տող 81 ⟶ 80՝
* [http://maltosefalcons.com/tech/MB_Raines_Guide_to_Yeast_Culturing.php Brewing Yeast Propagation and Maintenance: Principles and Practices]
* [http://ashipunov.info/shipunov/school/books/babjeva2004_biologija_drozhzhej.pdf Учебное пособие «Биология дрожжей»]
 
{{ՀԲ}}
 
[[Կատեգորիա:ՍնկերԽմորասնկեր]]
[[Կատեգորիա:Հաց]]