281 469
edits
«Հեմոգլոբին»–ի խմբագրումների տարբերություն
չ
կետադրական, ձևաչափ, փոխարինվեց: : → ։ (11)
չ (կետադրական, ձևաչափ, փոխարինվեց: : → ։ (11)) |
|||
|
'''Հեմոգլոբինը''' մարդու և տարբեր [[կենդանի]]ների օրգանիզմներում հանդիպող, երկաթ պարունակող բարդ փոխադրիչ սպիտակուց է, որի հիմանկան ֆունկցիան գազերի փոխադրումն է։ Հեմոգլոբինը համարվում է ամենալավ ուսումնասիրված սպիտակուցներից մեկը։ Տասնյակ տարիների ընթացքում հեմոգլոբինի ուսումնասիրությունները աշխարհի տարբեր լաբորատորիաներում բերեցին նրա ֆիզիկոքիմիական, քիմիական և կենսաբանական հատկությունների զգալի բացահայտման։ Հեմոգլոբինը հանդիսանում է էրիթիոցիտների հիմնական բաղադրամասը։ Կենդանի օրգանիզմներում հեմոգլոբինի հիմնական ֆունկցիան դարձելի ձևով թթվածնի կապումն և փոխադրումն է թոքերից հյուսվածքներ, իսկ այնտեղից ածխաթթու գազը՝ հակառակ ուղղությամբ։
Հեմոգլոբինը համարվում է նաև օրգանիզմի ամենահզոր բուֆերային
Հեմոգլոբինը լայնորեն տարածված է բնության մեջ հանդիպող կենդանի օրգանիզմներում և մոլեկուլի չափսերը նրա տարբեր տեսակների մոտ տարբեր են։ Մարդու հեմոգլոբինի մոլեկուլային զանգվածը մոտավորապես 65կԴա է։
[[Image:Hemoglobin.gif|thumb|right|Հեմոգլոբինի կառուցվածքը]]
Հեմոգլոբինի դերը օրգանիզմում առաջին անգամ բացատրվել է ֆրանսիացի գիտնական Կլոդ Բերնարդի կողմից։ Հեմոգլոբին անունը ծագել է հեմ և գլոբին բառերից, մատնանշելով այն հանգամանքը, որ հեմոգլոբինի յուրաքանչյուր կառուցվածքային միավոր գնդաձև սպիտակուց է՝ միոգլոբին, որը պարունակում է հեմ խումբ։
==Հեմոգլոբինի կառուցվածքը==
Հեմոգլոբինը բաղկացած է 4 կառուցվածքային ենթամիավորներից, որոնցից յուրաքանչյուրը պարունակում է մեկական [[հեմ]] և գլոբին [[սպիտակուց]]
Հեմի և գլոբինի սինթեզը սկսվում է [[նախաէրիթրոբլաստ]]ներում և կատարվում է առանձին-
Հեմոգլոբինը պատկանում է քրոմոսպիտակուցների դասին, որտեղ որպես պրոստետիկ խումբ հանդիսանում է երկաթ պարունակող պիգմենտային խումբը՝ հեմը։ Հեմը իրենից ներկայացնում է պրոտոպորֆիրինի IX կոմպլեքս, որը պատկանում է պորֆիրինային մնացորդների երկաթ (II) հետ միացությունների դասին։
== Հեմոգլոբինի միացությունները ==
Հեմոգլոբինի և թթվածնի միացությունը կոչվում է [[օքսիհեմոգլոբին]]։ Այն բավականին անկայուն միացություն
Հեմոգլոբինը բականին լավ կապվում է նաև ածխածնի մոնօքսիդի հետ(CO)՝ առաջացնելով [[կարբօքսիհեմոգլոբին]]։ Ածխածնի մոնօքսիդի կապումը հեմոգլոբինի հետ մոտ 3000 անգամ ավելի ամուր է, քան թթվածնինը։ Բացի այդ, հեմոգլոբինի խնամակցությունը ազոտի մոնոօքսիդի հետ մոտ 250-300 անգամ ավելի մեծ
Հեմոգլոբինի և ածխաթթու գազի միացությունը կոչվում է [[կարբամինոհեմոգլոբին]] (կարբոհեմոգլոբին), որը նույնպես անկայուն միացություն
Բացի դեօքսի-,օքսի- և կարբօքսիհեմոգլոբինից, հայտնի է նաև մետհեմոգլոբինը, որտեղ հեմի խմբում երկաթի ատոմը օքսիդացած է մինչև +3 ՕԱ և այլևս չի կարող մասնակցել թթվածնի կապմանը, որը բերում է մետհեմոգլոբինեմիա հիվանդությանը։ Մետհեմոգլոբինի առաջացումը կատարվում է ուժեղ օքսիդիչների
==Հեմոգլոբինի պարունակությունը մարդու օրգանիզմում==
Մարդու արյան մեջ հեմոգլոբինի պարունակության համար սահմանված են հետևյալ նորմերը՝ տղամարդկանց մոտ 140-160 գ/լ, կանանց մոտ 120-150։ Հեմոգլոբինի իդեալական քանակը տղամարդկանց մոտ համարվում է 167 գ/լ-
==External links==
* [http://www.nobelprize.org/nobel_prizes/chemistry/laureates/1962/perspectives.html Cracking the Phase Problem]
* [http://haemoglobin.askdefine.com/]
| |||