«Լիտվական Խորհրդային Սոցիալիստական Հանրապետություն»–ի խմբագրումների տարբերություն

Content deleted Content added
No edit summary
չ կետադրական, ձևաչափ
Տող 47.
| Նշումներ =
}}
'''Լիտվական Խորհրդային Սոցիալիստական հանրապետություն''' (ԼԽՍՀ, Լիտվա) ({{lang-lt|Lietuvos Tarybų Socialistinė Respublika}}, {{lang-ru|Литовская ССР}}), գտնվում է [[ԽՍՀՄ]] եվրոպական մասի [[արևմուտք|արևմտքում]]։ Հարավարևմտքից սահմանակից է [[Լեհաստան|Լեհաստանին]]։ին։ Արևմտքում ողողվում է [[Բալթիկ ծով]]ի ջրերով։
 
Տարածքը՝ 65 2000 կմ քառակուսի, բնակչությունը 3 539 000 մարդ ([[1984]])։ Ազգային կազմը ([[1979]]-ի մարդահամարով), լիտվացիներ՝ 2 712 000, [[ռուսներ]]՝ 303 000, [[լեհեր]]՝ 247 000, [[բելոռուսներ]]՝ 58 000 և այլք։ Միջին խտությունը՝ 1 կմ քառակուսու վրա 53,8 մարդ (1983)։
 
Լիտվական ԽՍՀ մայրաքաղաքն է [[Վիլնյուս]]ը (535 000, 1984)։ Խոշոր քաղաքներն են [[Կաունաս]]ը (395 000), [[Կլայպեդա]]ն (188 000), [[Շյաուլյայ]]ը (130 000), [[Պանեվեժիս]]ը (112 000, բոլորը [[1983]] թվականին)։ Կառուցվել են նոր քաղաքներ՝ [[Բիրշտոնաս]], [[Ներինգա]], [[Նաույոյի-Ակմյանե]]։ Լիտվան ունի 44 [[Շրջան (վարչական միավոր)|շրջան]], 92 [[քաղաք]] և 22 քտա։
 
== Պատմություն ==
[[Պատկեր:Green Bridge in Vilnius3.jpg|մինի|ձախից|«Կանաչ կամուրջ», Վիլնյուս]]
[[1919]] թվականի ապրիլին բուրժուական [[Լեհաստան]]ը զավթել է Վիլնյուսը, նույն թվականի օգոստոսի վերջին Լիտվայում հաստատվել է բուրժուական իշխանություն, [[1926]] թվականին տեղի ունեցավ ֆաշիստական հեղաշրջում։ [[1940]] թվականի հունիսին Լիտվայի աշխատավորությունը տապալեց ֆաշիստական կառավարությանը և վերականգնեց խորհրդային իշխանությունը։ 1940 թվականի հուլիսի 21-ին կազմավորվեց Լիտվական ԽՍՀ-ն, օգոստոսի 3-ից մտել է ԽՍՀՄ կազմի մեջ։ [[Հայրենական մեծ պատերազմ]]ի ([[1941]]-[[1945]]) սկզբից Լիտվայի ամբողջ տարածքը օկուպացրին գերմանաֆաշիստական զորքերը։ Ազատագրվել է ւորհրդային բանակի կողմից ([[1944]]-ի հուլիսից [[1945]]-ի հունվար)։ [[Կոմունիստ|Կոմունիստական]]ական կուսակցության գլխավորությամբ իրականացված ինդուստրացման, գյուղատնտեսության կոլեկտիվացման և կուլտուրական հեղափոխության շնորհիվ Լիտվայում կառուցվեց սոցիալիստական հասարակարգ։ 1983-ին Լիտվայի կոմունիստական կուսակցության շարքերում եղել է 173911 անդամ և 7309 անդամության թեկնածու, Լիտվայի ԼԿԵՄ-ը՝ 484 849 կոմերիտական, արհմիությունները՝ 1 805 400 աշխատավոր։
 
Լիտվական ԽՍՀ-ն պարգևատրվել է [[Լենին]]ի ([[1965]]), ժողովուրդների բարեկամության ([[1972]]) և [[Հոկտեմբերյան հեղափոխություն|Հոկտեմբերյան հեղափոխության]] ([[1980]]) շքանշաններով։