«Շիրվանշահերի պետություն»–ի խմբագրումների տարբերություն

[[9-րդ դարումդար]]ում եկվոր իսլամադավան ցեղերի հիմքի վրա առաջացան Շիրվանշահերի ([[Շամախի]]ում) և [[Շադդադյանների ամիրայություն|Շադդադյանների]] ([[Գանձակ]]ում) ամիրայությունները։ Ժողովրդական զանգվածները պայքար էին մղում նվաճողների դեմ, որոնք բռնությամբ տարածում էին [[իսլամ]]ը։ 780-790-ական թվականներին ապստամբություններ բռնկվեցին [[Շիրվան]]ում, [[Պարտավ]]ում, [[Բայլական]]ում։ [[Բաբեկի ապստամբություն|Խուրամիների շարժումը]] հարևան [[Ատրպատական]]ում (809-837), որ գլխավորում էր [[Բաբեկ]]ը, ընդգրկեց [[Արաքս]]ից հյուսիս ընկած շրջանները։

[[9-րդ դարիդար]]ի երկրորդ կեսին՝ [[Հակաարաբական ապստամբությունը Արմինիայում (850-855)|հակաարաբական հերթական ապստամբությունից]] հետո, խալիֆայությունը ճանաչեց [[Բագրատունիներ]]ի գերիշխանությունը [[Բագրատունիների թագավորություն|Հայաստանում]]։ [[Խաչենի իշխանություն|Խաչենի]], [[Փառիսոսի իշխանություն|Փառիսոսի]], [[Գարդմանի իշխանություն|Գարդմանի]], [[Բայլականի իշխանություն|Բայլականի]], [[Դիզակի իշխանություն|Դիզակի]] և այլ իշխանություններ մտան Բագրատունյաց թագավորության մեջ։ [[Կուր]] գետից հյուսիս հիմնվեց Աղվանից թագավորությունը՝ [[Նուխի|Շաքե]] կենտրոնով։

[[11-րդ դարումդար]]ում [[Սելջուկ-թյուրքերի արշավանքները Հայաստան|սելջուկյան արաշավանքեր]]ի արդյունքում նվաճողներն իրենց հպատակեցրին այժմյան [[Ադրբեջան]]ի տարածքում եղած իշխանությունները։ Սելջուկյան տիրապետության քայքայումից (12-րդ դար) հետո այդ իշխանությունները վերականգնեցին իրենց ինքնուրույնությունը և հզորացան։ Սակայն [[Թաթար-մոնղոլական տիրապետությունը Հայաստանում|թաթար-մոնղոլական նվաճումների]] հետևանքով խափանվեց նրանց զարգացումը։

ԹուրքականԹյուրքական քոչվոր ցեղերը (հայկական աղբյուրներում «թուրքմանք») Կուրի և Արաքսի ստորին ավագանում երևացին [[11-րդ դար]]ի կեսերին՝ սելջուկյան արշավանքների ժամանակ։ Նրանց հոսանքը դեպի [[Հարավային Կովկաս]] ուժեղացավ հատկապես թաթար-մոնղոլների տիրապետության և հետագա շրջանում ([[13–րդ դար|13]]-[[17-րդ դարերդար]]եր)։ Արևելյան Անդրկովկասում հետզհետե տիրապետող դարձան միջինասիական ծագմամբ օղուզա-թուրքմենական ցեղերը։