'''Լյումինաֆորներ''' (< լատ. lumen-լույս և հուն. φορός-կրող), [[Լույս|լուսային]], ռենտգենյան, α. β. y-[[Ճառագայթում|ճառագայթների]], [[էլեկտրոններ|էլեկտրոնների]]ի փնջի կամ այլ ազդակների ներգործությամբ լուսարձակող արհեստական նյութեր:նյութեր։ Ըստ [[Քիմիա|քիմիականքիմիա]]կան բաղադրության լինում են օրգանական և անօրգանական:անօրգանական։ Օրգանական Լյումինաֆորները (լյումոգեններ) սովորաբար օրգանական բարդ միացություններ են, իսկ Լյումինաֆորները՝ բյուրեղային նյութեր, որոնց ավելացված են փոքր քանակությամբ խթանիչներ (ակտիվատորներ):։ Անօրգանական Լյումինաֆորներ հաճախ կոչվում են նաև բյուրեղաֆոսֆորներ կամ [[ֆոսֆոր|ֆոսֆորներ]]:ներ։ Լյումինաֆորները հիմնականում կարելի է բաժանել հետևյալ խմբերի. 1. լույսով (տեսանելի, ուլտրամանուշակագույն, ինֆրակարմիր) [[Գրգռականություն|գրգռվող]] Լյումինաֆորները՝ ֆոտոլյումինաֆորներ:ֆոտոլյումինաֆորներ։ Այս խմբին են դասվում օրգանական Լյումինաֆորների մեծ մասը, որոնք ուլտրամանուշակագույն ճառագայթների, ինչպես նաև տեսանելի լույսի կարճալիք մասի ազդեցությամբ պայծառ լյումինեսցենցում են առաջացնում:առաջացնում։ Օգտագործվում են դեկորատիվ [[Ներկեր|ներկերումներկեր]]ում, գործվածքեղենի լյումինեսցենտային սպիտակեցման համար, լյումինեսցենտային միկրոսկոպիայում, [[Բժշկություն|բժշկական]], [[Կենսաբանություն|կենսաբանական]] հետազոտություններում են:են։ Ուլտրամանուշակագույն ճառագայթները տեսանելի լույսի փոխակերպվող անօրգանական Լյումինաֆորներ [MgWO<sub>4</sub>, (Zn, Be)<sub>2</sub> SiO<sub>4</sub>-Mn են] օգտագրծվում են լյումինեսցենտային լամպերում:լամպերում։ Ինֆրակարմիր ճառագայթների համար օգտագործվող Լյումինաֆորները նախօրոք գրգռվում են ուլտրամանուշակագույն կամ y-ճառագայթներով:ճառագայթներով։ Երկարատև ետլուսարձակում ունեցող Լյումինաֆորներ (օրինակ՝ CaS-SrS, ZnS-Cu, Bi) օգտագործվում են վթարային լուսավորման համար, լուսատու ներկերում:ներկերում։ 2. էլեկտրոնային փնջով գրգռվող Լյումինաֆորներ՝ կաթոդլյումինաֆորներ (ZnS-Ag, ZnS*CdS-Ag):։ Օգտագործվում են օսցիլոգրաֆների, [[հեռուստացույց|հեռուստացույցների]]ների, [[ռադիո|ռադիոլոկատորների]]լոկատորների համար էլեկտրոնաճառագայթային խողովակներ և էլեկտրոնաօպտիկական փոխակերպիչներ պատրաստելիս:պատրաստելիս։ 3. Ռենտգենյան ճառագայթներով գրգռվող Լյումինաֆորները՝ ռենտգենալյումինաֆորներ (58%ZnS և 42%CdS-Ag):։ Օգտագործվում են ռենտգենյան ճառագայթների թիրախների պատրաստման համար:համար։ 4. [[Միջուկ|Միջուկային]]ային (α,β,y) ճառագայթներով և այլ մասնիկներով գրգռվող Լյումինաֆորներ՝ սցինտիլյատորներ (ZnS-Cu, ստիլբեն, անտրացեն):։ Լյումինեսցենցման երևույթն այս դեպքում կոչվում է սցինտիլյացիա:սցինտիլյացիա։ Օգտագործվում են սցինտիլյացիոն հաշվիչներում:հաշվիչներում։ Այս խմբին են դասվում նաև «մշտական գործող» Լյումինաֆորներ:Լյումինաֆորներ։ Սովորական Լյումինաֆորներին (օրինակ՝ ZnS-Cu) ավելացվում է ռադիոակտիվ նյութ (օրինակ՝ Ra կամ C<sup>14</sup>), որի հետևանքով ստացվում է թույլ «մշտական» լուսավորություն:լուսավորություն։
