«Ամինաթթու»–ի խմբագրումների տարբերություն

Content deleted Content added
No edit summary
No edit summary
Տող 25.
 
 
Ըստ կենսաբանական դերի ամինաթթուները բաժանվում են երկու խմբի՝ փոխարինելի և անփոխարինելի (ոչ էսենցիալ և էսենցիալ):Կենդանի օրգանիզմի ամինաթթվային պահանջը բավարարվում է երկու ճանապարհով.<ref name="Creighton" /> In chemical terms, proline is, therefore, an [[imino acid]], since it lacks a [[amine|primary amino group]],<ref>{{Cite journal | doi = 10.1021/ja01414a033 | volume = 48 | issue = 3 | pages = 751–753 | last = Jodidi | first = S. L. | title = The Formol Titration of Certain Amino Acids | journal = Journal of the American Chemical Society | date = 1 March 1926 }}</ref>
*1.օրգանիզմում որոշ ամինաթթուներ սինթեզվում են համապատասխան կետոթթուներից (այդ պրոցեսը կոչվում է սինթեզ de novo),
*2.ամինաթթուները առաջանում են սննդամթերքի սպիտակուցների հիդրոլիզից:Այն ամինաթթուները,որոնք կարող են սինթեզվել կենդանի օրգանիզմում,կոչվում են փոխարի նելի,մնացած ամինաթթուները կոչվում են անփոխարինելի և օրգանիզմում չեն սինթեզվում:Անփոխարինելի ամինաթթուների խմբին են պատկանում վալինը,լեյցինը,իզոլեյցինը,տրեոնինը,մեթիոնինը,ֆենիլալանինը,տրիպտոֆանը:Բնության մեջ հայտնաբերված մոտ 300 ամինաթթուներից միայն 20 (22) են մտնում սպիտակուցների կազմի մեջ:Պինդ վիճակում և ջրային լուծույթներում չեզոքին մոտ pH-ի պայմաններում α-ամինաթթուները գտնվում են ներքին աղերի ձևով:<ref>{{Cite book|first=Anthony D. |last=Smith |title=Oxford dictionary of biochemistry and molecular biology |publisher=Oxford University Press |location=Oxford |year=1997 |page=535 |isbn=978-0-19-854768-6 |oclc=37616711}}</ref>
 
[[Պատկեր:Alanin-Zwitterion.svg|thumb|Երկբևեռ (բիպոլյար) իոն]]
 
Սպիտակուցների կազմի մեջ մտնող α-ամինաթթուները ջրում լավ լուծվող,բարձր հալման ջերմաստիճան ունեցող բյուրեղային նյութեր են:Որոշ ներկայացուցիչները քաղցրահամ են (գլիցինը),մի մասը անհամ,իսկ,օրինակ L-գլուտամինաթթուն պայմանավորում է մսի յուրահատուկ համը:Կարևոր նշանակություն ունի այն փաստը,որ բավականին հաճախ սպիտակուցների սինթեզը ավարտելուց հետո սպիտակուցի կազմում որոշ ամինաթթուներ ենթարկվում են մոդիֆիկացիայի:Դրանով է պայմանավորված սպիտակուցների հիդրոլիզատներում քսանից ավելի ամինաթթուների առկայությունը:<ref>{{Cite book|author=Simmons, William J.; Gerhard Meisenberg |title=Principles of medical biochemistry |publisher=Mosby Elsevier |location= |year=2006 |isbn=0-323-02942-6 |oclc= |page=19}}</ref>
 
== Ամինաթթուների ստերեոիզոմերիա ==
Քանի որ α-[[ածխածին]]ը ասիմետրիկ է (խիրալ կենտրոն է),α-ամինաթթուները (գլիցինի բացառությամբ) գոյություն ունեն տարբեր կոնֆիգուրացիոն ստերեոիզոմերների ձևով՝ L և D α-ամինաթթուների ձևով:α-ամինաթթուների,ինչպես և օքսիթթուների կոնֆիգուրացիան,որոշվում է կոնֆիգուրացիոն ստանդարտների օգնությամբ:Ամինաթթուների բանաձը նույնպես ընդունված է գրել Ֆիշերի կառուցվածքային բանաձևերով:<ref>{{vcite2 journal | vauthors = Rodnina MV, Beringer M, Wintermeyer W | title = How ribosomes make peptide bonds | journal = Trends in Biochemical Sciences | volume = 32 | issue = 1 | pages = 20–6 | date = January 2007 | pmid = 17157507 | doi = 10.1016/j.tibs.2006.11.007 }}</ref>
 
[[Պատկեր:L-D-Alanin.jpg|thumb|L-D-Ալանին]]
Մի շարք ամինաթթուներ ունեն մեկից ավելի խիրալ կենտրոն.օրինակ իզոլեյցինը,տրեոնինը,4-հիդրօքսիպրոլինը նույնպես ունեն երկու խիրալ կենտրոն և համապատասխանաբար չորս դիաստերեոմերներ:<ref>{{vcite2 journal | vauthors = Kryukov GV, Castellano S, Novoselov SV, Lobanov AV, Zehtab O, Guigó R, Gladyshev VN | title = Characterization of mammalian selenoproteomes | journal = Science | volume = 300 | issue = 5624 | pages = 1439–1443 | year = 2003 | pmid = 12775843 | doi = 10.1126/science.1083516 | bibcode = 2003Sci...300.1439K }}</ref>
 
Կենդական օրգանիզմներում սպիտակուցների կազմի մեջ մտնում են միայն L-շարքի ամինաթթուներ,[[մանրէ]]ների մոտ հանդիպում են նաև D-շարքի ներկայացուցիչներ:<ref>{{vcite2 journal | vauthors = Young VR, Ajami AM | title = Glutamine: the emperor or his clothes? | journal = The Journal of Nutrition | volume = 131 | issue = 9 Suppl | pages = 2449S–59S; discussion 2486S–7S | date = September 2001 | pmid = 11533293 | url = http://jn.nutrition.org/cgi/pmidlookup?view=long&pmid=11533293 }}</ref>
 
== Ամինաթթուների անվանակարգը ==
Ամինաթթուները անվանվում են համաձայն սիստեմատիկ անվանակարգի կանոնների,սակայն սովորաբար օգտագործում են ամինաթթուների կիրառական,այսպես կոչված,տրիվիալ կամ գործածական անունները և հապավումները:<ref>{{vcite2 journal | vauthors = Savelieva KV, Zhao S, Pogorelov VM, Rajan I, Yang Q, Cullinan E, Lanthorn TH | title = Genetic disruption of both tryptophan hydroxylase genes dramatically reduces serotonin and affects behavior in models sensitive to antidepressants | journal = PloS ONE | volume = 3 | issue = 10 | pages = e3301 | year = 2008 | pmid = 18923670 | pmc = 2565062 | doi = 10.1371/journal.pone.0003301 | editor1-last = Bartolomucci | author-separator = , | bibcode = 2008PLoSO...3.3301S | editor1-first = Alessandro }}</ref>
 
[[Պատկեր:Asparaginsäure - Aspartic acid.svg|thumb|Ասպարագինաթթու (Ասպ),ամինասաթաթթու,2-ամինբութանդիթթու]]