«Խորեն Ա Տփղիսեցի»–ի խմբագրումների տարբերություն

Content deleted Content added
No edit summary
Տող 1.
{{wikify}}
{{Տեղեկաքարտ Ամենայն Հայոց Կաթողիկոս
| Ի ծնե տրված անունը = Ալեքսանդր Հովհաննեսի Մուրադբեկյան
Տող 39 ⟶ 38՝
}}
'''Խորեն Ա Մուրադբեկյան''' (ավազանի անունը՝ ''Ալեքսանդր Հովհաննեսի Մուրադբեկյան''), ([[1873]], [[Թիֆլիս]] - [[Մարտի 6]], [[1938]], [[Էջմիածին]]), Տփղիսեցի - Ամենայն Հայոց Կաթողիկոս ([[1932]]-[[1938]])։ Հաջորդել է [[Գևորգ Ե Սուրենյանց (Տփղիսեցի)|Գևորգ Ե Սուրենյանց]]ին։
 
Թիֆլիսի Ներսիսյան դպրոցն ավարտելուց և ուսումը [[Շվեյցարիա]]յում շարունակելուց հետո Վրասաանի հայկական դպրոցներում զբաղվել է մանկավարժությամբ։ [[1901]] թ.-ին ձեռնադրվել է վարդապետ, [[1903]]—[[1910]] թթ.-ին եղել Նոր Բայազետի, [[1910]]—[[1923]] թթ.-ին՝ Երևանի թեմի առաջնորդական փոխանորդ։ [[1920]] թ.-ին ձեռնադրվել է եպիսկոպոս և, իբրև Հայրապետական պատվիրակ, մեկնել [[Հյուսիսային Ամերիկա]]՝ տեղի թեմական կազմակերպչական խնդիրները կարգավորելու նպատակով։
 
1923 թ.-ին նշանակվել է կաթողիկոսի տեղապահ և Էջմիածնի տաճարի լուսարարապետ։ Գևորգ և Տփղիսեցու մահից հետո՝ [[1930]]—[[1932]] թթ.-ին ղեկավարել է Հայոց եկեղեցու գործերը։ 1932 թ.-ի [[նոյեմբերի 12]]-ին ընտրվել և 13-ին օծվել է կաթողիկոս։ Զբաղվել է եկեղեցու սահմանադրական, ծիսական, կազմակերպչական համակողմանի քննության ու բարեկարգման, Մայր տաճարի վերանորոգման, Հայոց եկեղեցու նվիրապետական աթոռների միջև սերտ հարաբերությունների ստեղծման հարցերով։ Գլխավորել է Աստվածաշնչի հայերեն թարգմանության 1500-ամյակին նվիրված մի շարք միջոցառումներ։ Զգալի աշխատանք է կատարել սփյուռքահայության ազգային հայրենասիրական ոգին պահպանելու, սփյուռքահայությանը Հայոց եկեղեցու շուրջը համախմբելու և հայրենիքին Հայաստանի հետ սերտ կապ պահպանելու ուղղությամբ։ Թաղվել է [[Սուրբ Գայանե եկեղեցի|Սբ. Գայանե]] եկեղեցու գավթում։
 
== Կենսագրություն ==
Ծնվել է 1873 թվականին, Թիֆլիսում։ 1892 թվականին ավարտել է Թիֆլիսի Ներսիսյան դպրոցը, ապա ուսումը շարունակել Շվեյցարիայի համալսարաններում։ 1897 թվականին Ներսիսյան դպրոցում նշանակվել է երգի ուսուցիչ։ 1901 թվականին ձեռնադրվել է սարկավագ, նույն թվի դեկտեմբերին՝ աբեղա, և նշանակվել Նոր Բայազետի (այժմ՝ Գավառ) եկեղեցիների բարեկարգիչ։ 1902 թվականին ձեռնադրվել է վարդապետ։
Ծնվել է 1873 թ. դեկտեմբերի 8-ին, Թիֆլիսում։
1903 թվականի հունիսին, եկեղեցական կալվածքների և ունեցվածքի բռնագրավման ժամանակ ցարական իշխանություններին դիմադրություն ցույց տալու համար ձերբակալվել և աքսորվել է [[Ռուսաստան]]ի [[Օրյոլի մարզ|Օրյոլ]] քաղաք։ 1905 թվականին վերադարձել է աքսորից և նշանակվել Գորի-Իմերեթի-Բաթումի և [[Արդվին]]ի առաջնորդական փոխանորդ։ 1907 թվականի հունիսին Մկրտիչ Ա Վանեցի կաթողիկոսի կոնդակով նշանակվել է Նոր Բայազետի և Դարաչիչակի (այժմ՝ Ծաղկաձոր) եկեղեցիների բարեկարգիչ։
 
1909 թվականի դեկտռմբերին ձեռնադրվել է եպիսկոպոս։ [[Առաջին համաշխարհային պատերազմիպատերազմ]]ի տարիներին Երևանի թեմի Եղբայրական օգնության հանձնաժողովի նախագահն էր, կազմակերպել է վիրավոր հայ զինվորների և փախստականների օգնության գործը։
1892-ին ավարտել է Թիֆլիսի Ներսիսյան դպրոցը, ապա ուսումը շարունակել Շվեյցարիայի համալսարաններում։
 
1917 թվականին նրա նախաձեռնությամբ Երևանում հիմնադրվել է Հայոց Ազգային խորհուրդը։ 1919-ին թվականին Գևորգ Ե Սուրենյանցի կարգադրությամբ և Հայաստանի կառավարության հրահանգով որպես հայրապետական պատվիրակ մեկնել է Փարիզ՝ համերաշխություն հաստատելու Փարիզի խաղաղության կոնֆերանսին մասնակցող հայկական ազգային երկու պատվիրակությունների միջև։
1897-ին Ներսիսյան դպրոցում նշանակվել է երգի ուսուցիչ։
 
1920-ին Փարիզիցթվականին [[Փարիզ]]ից մեկնել է Ամերիկա՝[[Ամերիկա]]՝ կարգավորելու պառակտված թեմական կյանքը։ Այստեղ կազմակերպել է հանգանակություն Հայաստանի պաշտպանության և վերաշինության համար, ինչպես նաև կատարել [[Հյուսիսային ԱմերիկայիԱմերիկա]]յի հոգևոր առաջնորդի ընտրություն՝ հանձին Տիրայր արք. Տեր-Հովհաննիսյանի։
1901-ին ձեռնադրվել է սարկավագ, նույն թվի դեկտեմբերին՝ աբեղա, և նշանակվել Նոր Բայազետի (այժմ՝ Գավառ) եկեղեցիների բարեկարգիչ։
 
19231920 թվականի դեկտեմբեր 11-իին Գևորգ Ե Սուրենյանցի կոնդակով նրան շնորհվել է արքության տիտղոս և պատիվ։ 1923 թվականի մարտի 4-ին կարգվել է Ամենայն հայոց կաթողիկոսի տեղապահ և Գերագույն հոգևոր խորհրդի նախագահող։ Այս պաշտոնում նա պայքար է ծավալել «Ազատ եկեղեցական եղբայրության» խմբավորման դեմ։
1902-ին ձեռնադրվել է վարդապետ։
1903-ի հունիսին, եկեղեցական կալվածքների և ունեցվածքի բռնագրավման ժամանակ ցարական իշխանություններին դիմադրություն ցույց տալու համար ձերբակալվել և աքսորվել է Ռուսաստանի Օրյոլ քաղաք։
 
Գևորգ Ե Սուրենյանցի մահից հետո, 1930–1932 թթ. ղեկավարել է Հայ եկեղեցու գործերը։ 1932 թվականի նոյեմբերի 12-ին ընտրվել, իսկ 13-ին օծվել է Ամենայն հայոց կաթողիկոս։
1905-ին վերադարձել է աքսորից և նշանակվել Գորի-Իմերեթի-Բաթումի և Արդվինի առաջնորդական փոխանորդ։
1907-ի հունիսին Մկրտիչ Ա Վանեցի կաթողիկոսի կոնդակով նշանակվել է Նոր Բայազետի և Դարաչիչակի (այժմ՝ Ծաղկաձոր) եկեղեցիների բարեկարգիչ։
 
1909-ի դեկտ. ձեռնադրվել է եպիսկոպոս։
Առաջին համաշխարհային պատերազմի տարիներին Երևանի թեմի Եղբայրական օգնության հանձնաժողովի նախագահն էր, կազմակերպել է վիրավոր հայ զինվորների և փախստականների օգնության գործը։
 
1917-ին նրա նախաձեռնությամբ Երևանում հիմնադրվել է Հայոց Ազգային խորհուրդը։
1919-ին Գևորգ Ե Սուրենյանցի կարգադրությամբ և Հայաստանի կառավարության հրահանգով որպես հայրապետական պատվիրակ մեկնել է Փարիզ՝ համերաշխություն հաստատելու Փարիզի խաղաղության կոնֆերանսին մասնակցող հայկական ազգային երկու պատվիրակությունների միջև։
 
1920-ին Փարիզից մեկնել է Ամերիկա՝ կարգավորելու պառակտված թեմական կյանքը։ Այստեղ կազմակերպել է հանգանակություն Հայաստանի պաշտպանության և վերաշինության համար, ինչպես նաև կատարել Հյուսիսային Ամերիկայի հոգևոր առաջնորդի ընտրություն՝ հանձին Տիրայր արք. Տեր-Հովհաննիսյանի։
 
1920-ի դեկտեմբեր 11-ին Գևորգ Ե Սուրենյանցի կոնդակով նրան շնորհվել է արքության տիտղոս և պատիվ։
1923-ի մարտի 4-ին կարգվել է Ամենայն հայոց կաթողիկոսի տեղապահ և Գերագույն հոգևոր խորհրդի նախագահող։ Այս պաշտոնում նա պայքար է ծավալել «Ազատ եկեղեցական եղբայրության» խմբավորման դեմ։
 
Գևորգ Ե Սուրենյանցի մահից հետո, 1930–32-ին ղեկավարել է Հայ եկեղեցու գործերը։
1932-ի նոյեմբերի 12-ին ընտրվել, իսկ 13-ին օծվել է Ամենայն հայոց կաթողիկոս։
 
Նա պայքար է ծավալել փակված եկեղեցիները վերաբացելու օգտին, հանդես եկել եկեղեցիները քանդելու և ոչ իրենց նպատակին օգտագործելու, խորհրդային իշխանությունների՝ հայ հոգևորականներին բռնությունների ենթարկելու քաղաքականության դեմ։
 
Զբաղվել է եկեղեցու սահմանադրական, ծիսական, կազմակերպչական համակողմանի քննության ու բարեկարգման, Մայր տաճարի նորոգմանվերանորոգման, ՀայՀայոց եկեղեցու նվիրապետական աթոռների միջև սերտ հարաբերությունների ստեղծման հարցերով։ Գլխավորել է Աստվածաշնչի հայերեն թարգմանության 1500-ամյակին նվիրված մի շարք միջոցառումներ։ Զգալի աշխատանք է կատարել սփյուռքահայության ազգային հայրենասիրական ոգին պահպանելու, սփյուռքահայությանը Հայոց եկեղեցու շուրջը համախմբելու և հայրենիքին Հայաստանի հետ սերտ կապ պահպանելու ուղղությամբ։
 
Զգալի աշխատանք է կատարել սփյուռքահայությանը Հայ եկեղեցու շուրջ համախմբելու համար։ Սփյուռքում կազմակերպել է Աստվածաշնչի հայկական թարգմանության 1500-ամյակին նվիրված հանդիսություններ։
 
Պետանվտանգության ծպտյալ գործակալները 1938 թ.թվականի ապրիլի 6-ին Խորեն Ա Կաթողիկոսին խեղդամահ են արել Վեհարանի իր բնակարանում։ {{փաստ}} Նրա մարմինն ամփոփվել է նախ Սբ.[[Սուրբ Գայանե եկեղեցի|Սուրբ Գայանե եկեղեցու]] գավթում, ապա՝ 1996 թվականի սեպտեմբերին աճյունը տեղափոխվել է [[Էջմիածնի Մայր տաճարիՏաճար|Էջմիածնի Մայր տաճար]]ի բակը։
 
Կաթողիկոսական աթոռին նրան հաջորդել է [[Գևորգ Զ Չորեքչյան]]ը։