«Մակբեթ (ողբերգություն)»–ի խմբագրումների տարբերություն

Content deleted Content added
չ clean up, փոխարինվեց: ` → ՝ oգտվելով ԱՎԲ
No edit summary
Տող 2.
'''«Մակբեթ»''' անգլիացի հանրահայտ գրող [[Ուիլյամ Շեքսպիր]]ի ողբերգություններից։ Հիմնված է [[Շոտլանդիա]]յի արքա Մակբեթի պատմության վրա, մեկնաբանվում է որպես արխետիպային պատմություն առ իշխանություն չափազանց ուժեղ տենչանքի և դրան հասնելու համար ընկերներին դավաճանելու մասին։
 
Գրության ստույգ ժամանակը հայտնի չէ։ Բոլոր դեպքերում այն չի կարող [[1611]]-ից ավելի ուշ գրված լինել, քանի որ բժիշկ և աստղագետ Սայմոն Ֆորմենը իր գրվածքներից մեկում նկարագրում է ''Գլոբուս''<ref>Harold Bloom. ''Bloom's Shakespeare Through the Ages: Macbeth'', Infobase Publishing, New York, New York, 2008.</ref> թատրոնում 1611թ[[1611]]թ. [[ապրիլի 20]]-ին խաղացած «Մակբեթի» ներկայացումը։ Կարելի է ենթադրել, որ ողբերգությունը գրվել է շատ ավելի վաղ, բայց ոչ շուտ քան Անգլիայի թագավոր ՀակոբՋեյմս Առաջինի գահակալության առաջին տարիներին, այն է՝ 1605թ[[1605]]թ վերջերին կամ, ավելի հավանական է, [[1606]]-ին։ [[Ջեյմս Առաջին]]ը նույն [[Շոտլանդիա]]յի թագավոր Ջեյմս VI-ն էր Անգլիայի գահը [[1603]]թ ժառանգելուց առաջ: Ջեյմսը Շեքսպիրի հովանավորներից էր, և Ջեյմսի գահակալության օրոք գրված Շեքսպիրի բոլոր գործերից Մաքբեթը ամենայն պարզությամբ արտացոլում է թատերագրի և միապետի միջև հարաբերությունները:
 
Ողբերգությունը կարճ է, ընդամենը շուրջ 2000 տող, այն ժամանակ, երբ Շեքսպիրի մյուս ողբերգությունների սովորական չափը շուրջ 2500-3500 տող է։ Այն պատմում է Շոտլանդիայի խիզախ հրամանատար Մաքբեթի պատմությունը: Երեք վհուկներ հայտնում են Մաքբեթին մարգարեություն, ըստ որի՝ օրերից մի օր նա կդառնա Շոտլանդիայի թագավոր: Կլանված իշխանության հասնելու ցանկությամբ և խթանված գործողությունների կնոջ կողմից՝ Մաքբեթը սպանում է Դունքան թագավորին և հաստատվում է Շոտլանդիայի գահին: Դրանից հետո Մաքբեթին սկսում է տանջել մեղքի զգացումը ու նա խելագարվում է՝ շուտով դառնալով բռնապետ արքա: Նա ավելի ու ավելի շատ մարդկանց է սպանում,որպեսզի կարողանա կասկածը իրանից հեռացնել: Սակայն Մաքբեթը և նրա կինը չեն կարողանում համակերպվել իրենց կողմից կազմակերպած սպանդի և դրան հետևած խռովումների հետ և շուտով խելագարվում են:
Ողբերգության սյուժեն Շեքսպիրը փոխառել է Հոլինշեդի «Անգլիայի, Շոտլանդիայի և Իռլանդիայի քրոնիկները» գրքից։ Ողբերգությունը կարճ է, ընդամենը շուրջ 2000 տող, այն ժամանակ, երբ Շեքսպիրի մյուս ողբերգությունների սովորական չափը շուրջ 2500-3500 տող է։
 
Մաքբեթ ողբերգությունը գրելու համար Շեքսպիրը օգտվել է Հոլինդշեդի «[[Անգլիա]]յի, [[Շոտլանդիա]]յի և [[Իռլանդիա]]յի քրոնիկները» գրքից ([[1587]]), որը բավականին ծանոթ էր Շեքսպիրին ու իր ժամանակակիցներին, սակայն Շեքսպիրի մոտ Անգլիայի պատմության, Մաքբեթի, Դունքանի, Մաքդաֆի մասին փաստերը բավականին փոփոխված են: Ներկայումս ողբերգության իրադարձությունները ասոցացվում են [[1605]]թ<ref name="Harold Bloom p. 41">Harold Bloom. ''Bloom's Shakespeare Through the Ages: Macbeth'', p. 41, Infobase Publishing, New York, New York, 2008.</ref> Վառոդային դավադրության մեջ մասնակցություն ունեցած Հենրի Գարնետի մահապատժի հետ:
«Մակբեթը» հայերեն առաջին անգամ թարգմանվել է Արիստակես Ղասղանտիլը 1877-1878թթ., նրա թարգմանությունը լույս է տեսել «Բազավեպում»։ Դասական է համարվում [[Հովհաննես Մասեհյան]]ի թարգմանությունը։
 
Համաշխարհային թատրոնի ետնաբեմերում ասում էին, որ այս ողբերգությունը անիծված է և մեծ հաջողությունների հասնել չի կարողանա, բայց հարուրամյակների ընթացքում այն բավականին հայտնի դարձավ ու մեծ աղմուկ բարձրացրեց՝ գրավելով բազմաթիվ անվանի դերասանների: Ողբերգության հիմման վրա նկարահանվել են ֆիլմեր, բեմադրվել են օպերաներ և ներկայացումներ,ինչպես նաև տարածվել մեդիայի այլ միջոցներով:
 
«Մակբեթը» հայերեն առաջին անգամ թարգմանվել է Արիստակես Ղասղանտիլը [[1877]]-1878թթ[[1878]]թթ., նրա թարգմանությունը լույս է տեսել «Բազավեպում»։ Դասական է համարվում [[Հովհաննես Մասեհյան]]ի թարգմանությունը։
 
== Արտաքին հղումներ ==