«Կարմիր Վարդան»–ի խմբագրումների տարբերություն
Content deleted Content added
չ կետադրական, փոխարինվեց: → (149) |
|||
Տող 1.
'''Վարդան Մամիկոնյան Փոքր''' (ծննդյան և մահվան թվականները անհայտ են), հայ զորավար, [[Կարմիր Վարդանի ապստամբություն (571-572)|571-572 թվականների ազատագրական շարժման]] առաջնորդ։ [[Վարդ Մամիկոնյան]]ի թոռը, [[Վասակ Մամիկոնյան|Վասակի]] որդին։ Վարելով հայկական զորքերի հրամանատարությունը, Վարդան Մամիկոնյանը հակադրվել է [[Մարզպանական Հայաստան]]ում պարսից [[Սասանյան]] արքունիքի վարած հայ ավատատերերի իրավունքների ոտնահարման, հարկերի ծանրացման և բռնի կրոնափոխման քաղաքականությանը (պարսիկ մարզպան Սուրենը սաստկացրել է հայերի հալածանքները, նենգորեն սպանել Վարդան Մամիկոնյանի եղբայր [[Մանվել Մամիկոնյան|Մանվելին]], [[Դվին
Իր շուրջ համախմբելով հայրենասեր ուժերին (մոտ 20 հազար մարտիկ), Հայոց կաթողիկոս [[Հովհաննես Բ Գաբեղենացի|Հովհաննես Բ Գաբեղենեցու]] աշակցությավբ Վարդան Մամիկոնյանը գումարել է նախարարների գաղտնի խորհրդակցություն, որը որոշել է զինված պայքար մղել պարսկական տիրողների դեմ և օգնություն խնդրել Բյուզանդական կայսրությունից։ Հուստինիանոս 2-րդ կայսրը ([[565]]—[[578]]) Հայաստանի բյուզանդական մասի զինվորական հրամանատարին հանձնարարել է ռազմական օգնություն ցույց տալ հայերին։ Վարդան Մամիկոնյանին հաջողվել է պարսից դեմ ռազմական դաշինք կնքել նաև եգերացիների, աբխազների, ալանների, վրացիների և աղվանների հետ։ Սուրեն մարզպանը լրացուցիչ ուժեր (15 հազար զինվոր) կենտրոնացնելով Դվինում, փորձել է ճնշել ապստամբությունը։
▲Իր շուրջ համախմբելով հայրենասեր ուժերին (մոտ 20 հազար մարտիկ), Հայոց կաթողիկոս [[Հովհաննես Բ Գաբեղենացի|Հովհաննես Բ Գաբեղենեցու]] աշակցությավբ Վարդան Մամիկոնյանը գումարել է նախարարների գաղտնի խորհրդակցություն, որը որոշել է զինված պայքար մղել պարսկական տիրողների դեմ և օգնություն խնդրել Բյուզանդական կայսրությունից։ Հուստինիանոս 2-րդ կայսրը ([[565]]—[[578]]) Հայաստանի բյուզանդական մասի զինվորական հրամանատարին հանձնարարել է ռազմական օգնություն ցույց տալ հայերին։ Վարդան Մամիկոնյանին հաջողվել է պարսից դեմ ռազմական դաշինք կնքել նաև եգերացիների, աբխազների, ալանների, վրացիների և աղվանների հետ։ Սուրեն մարզպանը լրացուցիչ ուժեր (15 հազար զինվոր) կենտրոնացնելով Դվինում, փորձել է ճնշել ապստամբությունը։
▲[[Պատկեր:Dvin.jpg|մինի|Դվին]]
Սակայն [[571]] թվականի վաղ գարնանը Վարդան Մամիկոնյանը հանկարծակի գրոհով գրավել է Դվինը և գլխովին ջախջախել անկազմակերպ փախուստի դիմած թշնամուն։ Մարտում սպանվել է նաև Սուրեն մարզպանը (ըստ [[Անանիա Շիրակացի|Անանիա Շիրակացու]]՝ Զորակ Կամսարականի ձեռքով)։ Պարսից արքա [[Խոսրով Ա|Խոսրով 1-ին Անուշիրվանը]] Հայաստան է ուղարկել նոր զորաբանակ (ավելի քան 20 հազար զինվոր, մարտական փղեր են)՝ Վահրամ Միհրևանդակի հրամանատարությամբ։ Խաւղամախու դաշտում տեղի ունեցած ճակատամարտում Վարդան Մամիկոնյանը հմուտ ռազմավարությամբ ջախջախել է թշնամուն։ [[Հայաստան
▲Սակայն [[571]] թվականի վաղ գարնանը Վարդան Մամիկոնյանը հանկարծակի գրոհով գրավել է Դվինը և գլխովին ջախջախել անկազմակերպ փախուստի դիմած թշնամուն։ Մարտում սպանվել է նաև Սուրեն մարզպանը (ըստ [[Անանիա Շիրակացի|Անանիա Շիրակացու]]՝ Զորակ Կամսարականի ձեռքով)։ Պարսից արքա [[Խոսրով Ա|Խոսրով 1-ին Անուշիրվանը]] Հայաստան է ուղարկել նոր զորաբանակ (ավելի քան 20 հազար զինվոր, մարտական փղեր են)՝ Վահրամ Միհրևանդակի հրամանատարությամբ։ Խաւղամախու դաշտում տեղի ունեցած ճակատամարտում Վարդան Մամիկոնյանը հմուտ ռազմավարությամբ ջախջախել է թշնամուն։ [[Հայաստան|Հայաստանը]], [[Վիրք|Վիրքը]] և [[Աղվանք|Աղվանքը]] թոթափել են պարսկական տիրապետությունը և անցել Բյուզանդիայի հովանավորության ներքո։ Այդ պատճառով [[572]] թվականին [[Պարսկաստան|Պարսկաստանի]] և [[Բյուզանդիա|Բյուզանդիայի]] միջև սկսվել է պատերազմ, որը փոփոխակի հաջողություններով տևել է շուրջ 20 տարի։
Վարդան Մամիկոնյանը, որը նախարարների անմիաբանությունից դժգոհ [[572]] թվականին իր զինակիցների հետ մեկնել էր [[Կոստանդնուպոլիս]] և ծառայության մտել բյուզանդական բանակում, նույն թվականին վերադարձել է հայրենիք և չորս տարի կռիվներ մղել պարսկական նվաճողների դեմ։ Վարդան Մամիկոնյանի հետագա գործունեության ու ճակատագրի մասին տեղեկություններ չեն պահպանվել։
▲Վարդան Մամիկոնյանը, որը նախարարների անմիաբանությունից դժգոհ [[572]] թվականին իր զինակիցների հետ մեկնել էր [[Կոստանդնուպոլիս]] և ծառայության մտել բյուզանդական բանակում, նույն թվականին վերադարձել է հայրենիք և չորս տարի կռիվներ մղել պարսկական նվաճողների դեմ։ Վարդան Մամիկոնյանի հետագա գործունեության ու ճակատագրի մասին տեղեկություններ չեն պահպանվել։
Նրա ռազմական տաղանդի ու քաջության մասին մեծ գովեստով են խոսում ինչպես ժամանակակից պատմիչներ Հովհաննես Եփեսացին ու Եվագրոսը, այնպես էլ հետագա պատմիչներ [[Մենանդրոս
{{ՀՍՀ}}
[[Կատեգորիա:Ապստամբություններ]]
[[Կատեգորիա:Մամիկոնյաններ]]
[[Կատեգորիա:Հայոց մարզպաններ]]
| |||