«Մեծ ութնյակ»–ի խմբագրումների տարբերություն

: [[ԱՄՆ նախագահ|Նախագահ]] [[Բարակ Օբամա]]

'''Մեծ ութնյակ''' ('''Մ8'''), '''Ութի խումբ''' ({{lang-en|Group of eight, G8}}) աշխարհի առաջատար տնտեսությամբ 8 երկրների համաժողով է:է։ Մեծ ութնյակի կազմում ընդգրկված են [[Մեծ Բրիտանիա]]ն, [[Գերմանիա]]ն, [[Իտալիա]]ն, [[Ռուսաստան]]ը, [[ԱՄՆ]]-ն, [[Կանադա]]ն, [[Ֆրանսիա]]ն, [[Ճապոնիա]]ն: ն։

''Մեծ ութնյակը'' միջազգային կազմակերպություն չէ, նրա ձևավորումը պայմանավորված չէ միջազգային պայմանագրով, չունի կանոնադրություն ու քարտուղարություն:քարտուղարություն։ Ութնյակի որոշումները պարտադիր չեն:չեն։ Որպես կանոն` համաժողովի մասնակիցները համաձայնեցնում են իրենց գործողությունները որևէ հարցի շուրջ կամ միջազգային կյանքի այլ մասնակիցներին որոշ երաշխավորումներ են ներկայացնում այս կամ այն հարցի վերաբերյալ:վերաբերյալ։

«Մեծ ութնյակ» տերմինը ռուսերեն «Большая восьмёрка» անվան թարգմանությունն է:է։ Համաժողովի ռուսերեն անվանումը կազմվել է «Большая семёрка» տերմինի համաբանությամբ:համաբանությամբ։ Վերջինս մամուլում տարածում է ստացել G7 հապավումը սխալ բացելու հետևանքով. այն ընկալվել է որպես «Great Seven» («Մեծ յոթնյակ»), այնինչ իրականում այդ հապավումը նշանակում է «Group of Seven» («յոթի խումբ»):։

|[[Ռուսաստանի նախագահ|Ռուսաստանի նախագահ]]

|[[Պատկեր:Abe_ShinzōAbe Shinzō.jpg|60px]]

1975 թվականի նոյեմբերի 15-17-ը Ռամբույ պալատում տեղի է ունենում Ֆրանսիայի, Ամն-ի, Մեծ Բրիտանիայի, ԳԴՀ-ի, Իտալիայի ու Ճապոնիայի ղեկավարների հանդիպում, որով սկիզբ դրվեց ''Մեծ վեցնյակին'' (G6) (1970-ականների սկզբից նման հանդիպումներ տեղի էին ունենում ֆինանսների նախարարների մակարդակում):։ 1976 թվականին վեցնյակը վերածվեց յոթնյակի` իր կազմի մեջ ընդունելով Կանադային, իսկ 1991—2002 թվականների ընթացքում վերածվեց ութնյակի` Ռուսաստանի մասնակցությամբ:մասնակցությամբ։

Աշխարհի առավել զարգացած երկրների ղեկավարների հանդիպումների անցկացման գաղափարն առաջ է եկել 1970-ականների սկզբում. դա պայմանավորված էր տնտեսական ճգնաժամով և ԱՄն-ի, Արևմտյան Եվրոպայի ու Ճապոնիայի միջև հարաբերությունների սրմամբ տնտեսական ու ֆինանսական հարցերի պատճառով:պատճառով։

Առաջին ժողովին (15—17 նոյեմբերի, 1975 թ.) Ֆրանսիայի` այդ ժամանակվա նախագահ Վալերի Ժիսկար դ'Էստենի նախաձեռնությամբ հավաքվեցին ԱՄՆ-ի, Ճապոնիայի, Ֆրանսիայի, Մեծ Բրիտանիայի, ԳԴՀ-ի, Իտալիայի ղեկավարները:ղեկավարները։ Հանդիպման ժամանակ ընդունվեց համատեղ հռչակագիր տնտեսական խնդիրների վերաբերյալ, որում կոչ էր արվում ագրեսիա չկիրառել առևտրի ոլորտում և հրաժարվել խտրականություններ դնող նոր պատնեշներ հաստատելուց: հաստատելուց։

Հետագայում նման հանդիպումներ անցկացվում են ամեն տարի:տարի։

* '''1975 [[Ռամբույե]]''' [[Գործազրկություն]], [[ինֆլյացիա]], էներգետիկ ճգնաժամ, միջազգային արտարժույթային համակարգի բարեփոխումներ:բարեփոխումներ։

* '''1976 [[Սան-Խուան]]''' Միջազգային առևտուր, Արևելքի ու Արևմուտքի փոխհարաբերությունները:փոխհարաբերությունները։

* '''1977 [[Լոնդոն]]''' Գործազրկությունը երիտասարդության շրջանում, [[Արժույթի միջազգային հիմնադրամ]]յի դերը համաշխարհային տնտեսության կայունացման հարցում, [[էներգիա]]յի այլընտրանքային աղբյուրներ, զարգացած երկրների` նավթ արտահանող երկրներից կախման նվազեցում:նվազեցում։

* '''1978 [[Բոնն]]''' Ինֆլյացիայի հաղթահարման ուղիներ, զարգացող երկրներին օգնության ցուցաբերում Համաշխարհային բանկի ու տարածքային զարգացման բանկերի միջոցով:միջոցով։

* '''1979 [[Տոկիո]]''' Նավթի գնի աճ, էներգակիրների աղություն, ատոմային էներգիայի զարգացման անհրաժեշտություն, Հնդկաչինից փախստականների խնդիրը:խնդիրը։

* '''1980 [[Վենետիկ]]''' Նավթի գնի աճ, զարգացող երկրների արտաքին պարտքի աճ, խորհրդային զորքերի ներխուժումը [[Աֆղանստան]], միջազգային ահաբեկչություն:ահաբեկչություն։

* '''1981 [[Մոնտեբելլո]]''' Երկրի բնակչության թվաքանակի ավելացում, Արևելքի հետ տնտեսական հարաբերություններ Արևմուտքի անվտանգության հաշվի առնմամբ, իրադրությունը Մերձավոր Արևելքում, ԽՍՀՄ զինուժի զարգացումը:զարգացումը։

* '''1982 [[Վերսալ]]''' ԽՍՀՄ-ի ու Արևմտյան Եվրոպայի միջև տնտեսական հարաբերությունների զարգացում, իրադրությունը [[Լիբանան]]ում:ում։

* '''1983 [[Վիլյամսբուրգ]]''' Ֆինանսական դրությունն աշխարհում, զարգացող երկրների պարտքերը, զինավորման վերահսկողություն:վերահսկողություն։

* '''1984 [[Լոնդոն]]''' Համաշխարհային տնտեսության` սկիզբ առնող ''առողջացումը'', իրանա-իրաքյան հակամարտություն, պայքար միջազգային ահաբեկչության դեմ, դեմոկրատական արժեքների պահպանություն:պահպանություն։

* '''1985 [[Բոնն]]''' Տնտեսական պրոտեկցիոնիզմի վտանգները, շրջակա միջավայրի պահպանության քաղաքականություն, համագործակցություն գիտության ու տեխնոլոգիաների ոլորտում:ոլորտում։

* '''1986 [[Տոկիո]]''' Հարկային ու ֆինանսական քաղաքականության սահմանում, միջազգային ահաբեկչության դեմ պայքարի միջոցներ, [[Չեռնոբիլի ատոմակայանի վթար]]:։

* '''1987 [[Վենետիկ]]''' Գյուղատնտեսության դրությունը, աղքատ երկրների արտաքին պարտքի տոկոսների նվազեցում, կլիմայի գլոբալ փոփոխություններ, [[Վերակառուցում (ԽՍՀՄ)|վերակառուցումը]] ԽՍՀՄ-ում:ում։

* '''1988 [[Տորոնտո]]''' Ասիախաղաղօվկիանոսյան երկրների դերը միջազգային առևտրի շուկայում, աղքատ երկրների պարտքերն ու Փարիզյան ակումբին վճարումների ժամանակացույցի փոփոխություններ, Աֆղանստանից խորհրդային զորքերի դուրսբերման սկիզբ, ԽՍՀՄ զորախմբերը Արևելյան Եվրոպայում:Եվրոպայում։

* '''1989 [[Փարիզ]]''' Երկխոսություն «ասիական վագրերի» հետ, տնտեսական դրությունը Հարավսլավիայում, պարտատեր-երկրների նկատմամբ քաղաքականության մշակում, թմրամոլության աճ, համագործակցություն [[ՁԻԱՀ]]-ի դեմ պայքարի ոլորտում, մարդու իրավունքները [[Չինաստան]]ում, տնտեսական բարեփոխումները Արևելյան Եվրոպայում, արաբա-իսրաելյան հակամարտություն:հակամարտություն։

* '''1990 [[Լոնդոն]]''' Ներդրումներ ու կրեդիտներ Կենտրոնական ու Արևելյան Եվրոպայի երկրների համար, դրությունը ԽՍՀՄ-ում և օգնություն ԽՍՀՄ-ին շուկայական տնտեսության ձևավորման հարցում, զարգացող երկրների համար ներդրումային բարենպաստ պայմանների ստեղծում, Գերմանիայի միավորում:միավորում։

* '''1991 [[Հյուսթոն]]''' Ֆինանսական օգնություն Պարսից ծոցի` պատերազմից տուժած երկրներին, միգրացիան ''Մեծ յոթնյակի'' (G7) երկրներում, միջուկային, քիմիական, կենսաբանական զենքերի ու սովորական զինամթերքի չտարածում:չտարածում։

* '''1992 [[Մյունխեն]]''' Շրջակա միջավայրի պահպանության խնդիրներ, Լեհաստանում շուկայական հարաբերույթունների զարգացման խթանում, հարաբերությունները ԱՊՀ երկրների հետ, այդ երկրներում առկա ատոմային օբյեկտների անվտանգության ապահովում, ''Մեծ յոթնյակի'' (G7) ու Ասիախաղաղօվկիանոսյան տարածաշրջանի երկրների համագործակցություն, [[ԵԱՀԿ]]-ի դերը ազգային ու այլ փոքրամասնությունների իրավունքների պահպանության հարցում, դրությունը նախկին Հարավսլավիայում:Հարավսլավիայում։

* '''1993 [[Տոկիո]]''' Դրությունը անցումային տնտեսություն ունեցող երկրներում, ԱՊՀ երկրների միջուկային զենքի վերացում, հրթիռային տեխնոլոգիաների վերհսկողություն, նախկին Հարավսլավիայի իրավիճակի վատթարացում, Մերձավոր Արևելքի հակամարտության խաղաղ կարգավորում:կարգավորում։

* '''1994 [[Նեապոլ]]''' Մերձավոր Արևելքի տնտեսական զարգացում, միջուկային անվտանգությունը Կենտրոնական ու Արևելյան Եվրոպայում ու ԱՊՀ երկրներում, միջազգային հանցագործություններ ու փողերի լվացում, իրադրությունը [[Սարաևո]]յում, [[Հյուսիսային Կորեա]]ն [[Կիմ Իր Սեն]]ի մահից հետո:հետո։

* '''1995 [[Գալիֆաքս]]''' Գագաթնաժողովների անցկացման նոր ձևաչափ, միջազգային ինստիտուտների` [[Արժույթի միջազգային հիմնադրամ]]ի, [[Համաշխարհային բանկ]]ի բարեփոխումներ, տնտեսական ճգնաժամերի կանխարգելում ու դրանց հաղթահարման ռազմավարություն, իրադրությունը նախկին Հարավսլավիայուն:Հարավսլավիայուն։

*'''1996 [[Մոսկվա]]''' (հանդիպում) Միջուկային անվտանգություն, պայքար միջուկային նյութերի անօրինական առևտրի դեմ, իրադրությունը Լիբանանում և մերձավորարևելյան հարցի խաղաղ կարգավորում, իրադրությունն [[Ուկրաինա]]յում:յում։

* '''1996 [[Լիոն]]''' (գագաթնաժողով) Գլոբալ համագործակցություն, անցումային տնտեսություն ունեցող երկրների ներգրավում համաշխարհային տնտեսական համագործակցության մեջ, միջազգային ահաբեկչություն, իրադրությունը [[Բոսնիա և Հերցեգովինա]]յում:յում։

* '''1997 [[Դենվեր]]''' Բնակչության ծերացում, փոքր ու միջին բիզնեսի զարգացում, բնապահպանություն ու երեխաների առողջություն, վարակիչ հիվանդությունների տարածում, միջազգային կազմակերպված հանցագործություն, մարդկանց կլոնավորում, ՄԱԿ-ի բարեփոխումներ, տիեզերքի նվաճում, հակահետիոտնային արկեր, քաղաքական իրավիճակը Հոնկոնգում, Մերձավոր Արևելքում, Կիպրոսում ու Ալբանիայում:Ալբանիայում։

* '''1998 [[Բերմինգեմ]]''' Հանդիպումների նոր ձևաչափ` «միայն առաջնորդներ», ֆինանսների ու արտաքին գործերի նախարարները հանդիպումներ կունենան գագաթնաժողովների նախօրյակին:նախօրյակին։ Գլոբալ ու տարածաշրջանային անվտանգություն:անվտանգություն։

* '''1999 [[Քյոլն]]''' Տնտեսության գլոբալացման սոցիալական նշանակությունը, աղքատ երկրների պարտքի մարում, պայքար ֆինանսական ոլորտում միջազգային հանցագործությունների դեմ:դեմ։

* '''2000 [[Նագո]]''' Ինֆորմացիոն տեխնոլոգիաների զարգացման ազդեցությունը տնտեսության ու ֆինանսների վրա, պայքար [[թոքախտ]]ի դեմ, կրթություն, բիոտեխնոլոգիաներ, հակամարտությունների կանխարգելում:կանխարգելում։

* '''2001 [[Գենուա]]''' Զարգացման խնդիրներ, պայքար աղքատության դեմ, սննդի անվտանգություն, Քիոտիյան արձանագրության վավերացման հարց, միջուկային զինաթափում, ոչ կառավարական ուժերի դերը, իրադրությունը Բալկաններում ու Մերձավոր Արևելքում:Արևելքում։

* '''2002 [[Կանանասկիս]]''' Օգնություն Աֆրիկայի զարգացող երկրներին, ահաբեկչության դեմ պայքար և համաշխարհային տնտեսության զարգացման ամրապնդում, միջազգային բեռների անվտանգության ապահովում:ապահովում։

* '''2003 [[Էվիան լե Բեն]]''' Տնտեսություն, կայուն զարգացում, անվտանգություն և պայքար ահաբեկչությունների դեմ:դեմ։

* '''2004 [[Սի Այլենդ]]''' Համաշխարհային տնտեսության ու անվտանգության հարցեր, իրադրությունն Իրաքում ու Մերձավոր Արևելքում, հարաբերությունները Ռուսաստանի ու Ճապոնիայի միջև, խոսիք ազատության խնդիրներ:խնդիրներ։

* '''2005 [[Գլենիգլս]]''' Կլիմայի գլոբալ փոփոխություններ, օգնություն Աֆրիկայի աղքատ երկրներին:երկրներին։

* '''2006 [[Սանկտ Պետերբուրգ]]''' Էներգետիկական անվտանգություն, ժողովրդագրություն և կրթութոյւն, ահաբեկչությունների դեմ պայքարի ոլորտում համագործակցության ընդլայնում և ամրապնդում:ամրապնդում։ Իրադրությունը Մերձավոր Արևելքում:Արևելքում։

* '''2007 [[Հեյլիգենդամ]]''' Պայքար կլիմայի գլոբալ փոփոխությունների դեմ, օգնություն Աֆրիկայի աղքատ երկրներին:երկրներին։

* '''2008 [[Տոյակո]]''' Սննդի ու վառելիքի գների աճ, ինֆլյացիա:ինֆլյացիա։

* '''2009 [[Լ'Ակուիլա]]''' Համաշխարհային տնտեսության ճգնաժամը<ref>{{cite web|date=13 փետրվարի 2009|url=http://rian.ru/economy/20090213/161954892.html|title=Министры финансов и главы центробанков G7 встретятся в Риме|publisher=РИА Новости|accessdate=2010-08-13|archiveurl=http://www.webcitation.org/61BqIAk0M|archivedate=2011-08-25}}</ref><ref>[http://news.yahoo.com/s/ap/20090214/ap_on_re_eu/eu_italy_g7 Yahoo! Search — Web Search]</ref>:։

* '''2011 [[Դովիլ]]''' Քաղաքացիական պատերազմը Լիբանանում:Լիբանանում։ Էներգետիկայի ու կլիմայի փոփոխության խնդիրները, սննդային անվտանգություն, Աֆղանստանի տնտեսության վերափոխումը, իրադրության փոփոխությունները Մերձավոր Արևելքում ու Հյուսիսային Աֆրիկայում<ref>{{cite web|url=http://www.state.gov/e/eb/ecosum/2012g8/index.htm|title=G8 Summit 2012|publisher=|accessdate=2012-05-30|lang=en|archiveurl=http://www.webcitation.org/68eseeVnF|archivedate=2012-06-24}}</ref>:։

* '''2013 [[Լաֆ Էրն]]''' Առևտուր, խուսափում հարկերի վճարումից, Սիրիայի շարունակվող ճգնաժամը:ճգնաժամը։

* '''2014 [[Բրյուսել]] ''' Իրադրությունն Ուկրաինայում:Ուկրաինայում։ Ռուսաստանի դեմ պատժամիջոցների կիրառման ընդլայնում:ընդլայնում։