«Խավարածիր»–ի խմբագրումների տարբերություն
Content deleted Content added
չ Լավ/Ընտրյալ հոդվածի կամ ցանկի կաղապարների հեռացում: Այժմ Վիքիշտեմարանից է գալիս։, ջնջվեց: {{Link GA|en}} |
չ կետադրական, փոխարինվեց: : → ։ (5) |
||
Տող 3.
[[Պատկեր:Sun-Ecliptic-4Seasons-aDayOnEarth-LookingWest.gif|մինի|աջից|320px|Խավարածրի հարթությունը այս նկարում երկնագույն դիսկն է որում պտտվում է Արեգակը, կանաչը [[հորիզոն]]ի հարթությունն է, դիտման կետը Երկրի մակերևույթն է, ուղղությունը՝ դեպի [[արևմուտք]]:]]
'''Խավարածիր''' կամ '''Էկլիպտիկա''' ({{lang-la|(linea) ecliptica}}, {{lang-grc|ἔκλειψις}}՝ թարգմանաբար խավարում), [[երկնոլորտ]]ի մեծ, երևակայական շրջանագիծ է, որի հարթությունում տեղի է ունենում [[Արեգակ]]ի տեսանելի տարեկան շարժումը։<br />
Ժամանակակից, ավելի ճշգրիտ սահմանումն է՝ ''[[Երկիր]] - [[Լուսին]] համակարգի [[բարիկենտրոն]]ի [[ուղեծիր|ուղեծրի]] հարթությամբ երկնոլորտը հատելիս ստացված գիծը''
== Նկարագիրը ==
Խավարածրի հարթության նկատմամբ [[Լուսին|Լուսնի]] ուղեծրի [[ուղեծրի թեքում|թեքվածության]], Երկիր-Լուսին համակարգի [[բարիկենտրոն]]ի շուրջ [[Երկիր|Երկրի]] պտույտի, ինչպես նաև մոլորակների նկատմամբ Երկրի ուղեծրի [[պերտուրբացիա]]ների պատճառով, ''իրական Արեգակը''<ref>Այսինքն, Արեգակնային սկավառակի կենտրոնի ճշգրիտ կոորդինատները ժամանակի իրական պահին: [[Աստղագիտություն|Աստղագիտության]] և [[աստղագուշակություն|աստղագուշակության]] մեջ ''«իրական»'' եզրույթը [[աստղագիտական մարմին|երկնային մարմինների]] և նրանց ուղեծրերի կետերի նկատմամբ ենթադրում է հակադարձ հասկացություն ''«միջին»'' եզրույթին, ցույց տալով ճշգրիտ տեղաբաշխումը: «Միջին» այստեղ նշանակում է «միջինացված», հաշվարկները դյուրին դարձնելու համար:</ref> ոչ միշտ է ճշգրտորեն գտնվում խավարածրի հարթության վրա, այլ կարող է նրանից շեղված լինել մի քանի վայրկյան
[[Երկնային հասարակած]]ի հարթության նկատմամբ խավարածրի հարթությունը թեքված է մի անկյունով, որը հավասար է՝ <br />
Տող 16.
Ի տարբերություն հեռավոր [[աստղ]]երի և [[քվազար]]ների նկատմամբ իր հարթության թեքությունը համեմատաբար ավելի արագ փոփոխող երկնային հասարակածի, խավարածրի հարթությունն ավելի կայուն է։
== Անունը ==
'''Խավարածիր''' անունը կապված է հնուց հայտնի այն փաստի հետ, որ Արեգակի և Լուսնի [[խավարում]]ները տեղի են ունենում միայն այն ժամանակ, երբ Լուսինը գտնվում է խավարածրի հարթության հետ իր ուղեծրի հատման կետերի մոտակայքում։ Երկնոլորտի վրայի այս կետերին ասում են [[Լուսնի հանգույց]]
== Կենդանակերպը ==
Խավարածրի երկայնքով են դասավորված [[Կենդանակերպ]]ի` թվով տասներկու համաստեղությունները: Բացի դրանցից, խավարածիրն անցնում է ևս մեկ` [[Օձակիր]] [[համաստեղություն]]
Խավարածրի հարթությունը ծառայում է որպես հիմնական հարթություն [[խավարածրային կոորդինատային համակարգ]]
== Խավարածիրը գրականության մեջ ==
| |||