«Թթվային անձրև»–ի խմբագրումների տարբերություն

Content deleted Content added
չ կետադրական, փոխարինվեց: : → ։ (23)
Տող 2.
'''Թթվային անձրև''', [[մթնոլորտ]]ում արդյունաբերական [[արտանետում]]ների ([[քլորաջրածին]] (HCl), [[Ծծումբ|ծծմբի]] (ՏO<sub>2</sub>) ու ազոտի [[երկօքսիդ]]ներ) և խոնավության փոխազդեցության հետևանքով հաճախ առաջանում են թթվային ([[թթու]] պարունակող) տեղումներ ([[անձրև]], [[ձյուն]])։
 
Թթվային անձրևները թթվեցնում են ջրային ավազանները, [[հող]]երը՝ հանգեցնելով [[ձկներ]]ի և մյուս ջրային օրգանիզմների ոչնչացման, [[անտառ]]ների և [[մշակաբույսեր]]ի աճման կտրուկ նվազման և չորացման:չորացման։ Թթվային անձրևների ազդեցությամբ [[ստորերկրյա ջրեր]]ում կտրուկ մեծանում է [[մետաղ]]ների, մասնավորապես [[կապար]]ի, [[Պղինձ|պղնձի]], [[ցինկ]]ի, [[կադմիում]]ի և հատկապես [[ալյումին]]ի պարունակությունը, որն արմատներով թափանցում Է [[ծառ]]երի փայտանյութի մեջ և թունավորում կամ ոչնչացնում է [[բույսեր]]ը:ը։ Թթվային անձրևները փոխում են բույսերի վիճակը՝ կախված դրանցում [[Ջրածին|ջրածնի]], [[Ծծումբ|ծծմբի]], [[ազոտ]]ի կոնցենտրացիաներից:կոնցենտրացիաներից։ Բույսերի տեսանելի վնասվածքները դիտվում են pH=2-3,6-ի, իսկ աճման խախտումները (առանց վնասվածքի նշանների)՝ pH=3,5-4-ի դեպքերում:դեպքերում։ Թթվային անձրևների բացասական ազդեցությունն ուժեղանում է [[օդ]]ում ծանր [[մետաղ]]ների բարձր կոնցենտրացիայի առկայության դեպքում:դեպքում։<ref>Հայաստանի բնաշխարհ, 2006թ, էջ 598</ref>
 
== Տերմինի պատմություն ==
Առաջին անգամ թթվային անձրև տերմինը օգտագործել է անգլիացի գիտնական [[Ռոբերտ Սմիթ]]ը [[1872]] թվականին իր «Օդ և անձրև. քիմիական կլիմայագիտության սկիզբը» գրքում<ref>[http://www.ecologystudy.ru/eco-77-5.html Экологические проблемы человечества]</ref>:։ Նրա ուշադրությունը գրավեց մի [[սմոգ]] [[Մանչեսթեր]]ում:ում։ Թեև այդ ժամանակվա գիտնականները մերժել են թթվային անձրևների գոյության տեսությունը, այսօր ոչ ոք չի կասկածում, որ թթու անձրևները [[անտառներ]]ի, [[մշակաբույս]]երի և [[բուսականություն|բուսականության]] ոչնչացման պատճառներից մեկն են:են։ Բացի այդ թթվային անձրևները ոչնչացնում են շենքեր և հուշարձաններ, իջեցնում են հողի բերրիությունը և կարող են հողի շերտերում հանգեցնել թունավոր մետաղների արտահոսքի: արտահոսքի։
 
[[1883]] թվականին շվեդ գիտնական [[Սվանտե Ավգուստ Արենիուս]]ը գործածության մեջ դրեց երկու տերմիններ՝ [[թթուներ]] և [[հիմքեր]]:։ Նա թթու կոչեց այն նյութը, որը, երբ լուծվում է ջրում, ցուցաբերում է ազատ ձևով դրական լիցքավորված [[ջրածին|ջրածնի]] իոններ:իոններ։ Հիմք կոչեց այն նյութը, որը երբ լուծվում է ջրում, ձևավորում է ազատ բացասական լիցքավորված հիդրօքսիդ իոններ:իոններ։
 
== Էկոլոգիական և տնտեսական ազդեցություններ ==
Թթվային անձրևների ազդեցությունները նկատվել են [[Ամերիկայի Միացյալ Նահանգներ]]ում, [[Գերմանիա]]յում, [[Չեխիա]]յում, [[Սլովակիա]]յում, [[Նիդերլանդներ]]ում, [[Շվեյցարիա]]յում, [[Ավստրալիա]]յում, [[Ռուսաստանի Դաշնություն|Ռուսաստանի Դաշնությու]]նում և շատ այլ երկրներում:երկրներում։ Թթվային անձրևները բացասական ազդեցություն ունեն [[լճեր]]ի, [[գետեր]]ի, [[ճահիճ|ճահիճներ]]իների վրա՝ դրանց թթվայնությունը հասցնելով այնպիսի մակարդակի, որ ոչնչացնում է [[ֆլորա]]ն և [[ֆաունա]]ն: ն։
 
Գոյություն ունեն ջրում թթվային անձրևների ազդեցության երեք փուլեր:փուլեր։ Ջրում թթվայնության աճի հետ (PH-7) ջրային բույսերն սկսում են ոչնչանալ՝ զրկելով այլ կենդանիներին սննդից, նվազում է թթվածնի քանակը ջրում, [[ջրիմուռ]]ները սկսում են ծաղկել (շագանակագույն, կանաչ):։ ''Առաջին փուլում'' նկատվում է ջրամբարի ճահճացում ([[Էֆտրոֆիկացիա]]): ։
 
''Երկրորդ փուլում'' թթվայնությունը դառնում է PH-5,5, ստորին շերտի [[բակտերիաներ]]ը ոչնչանում են, այնուհետև ոչնչանում է [[պլանկտոն]]ը: ը։
 
''Երրորդ փուլ''՝ թթվայնությունը հասնում է PH-4,5, ոչնչանում են բոլոր [[Ձուկ|ձկ]]ները, [[գորտ]]երը, [[միջատներ]]ը:ը։ Թթվային անձրևների ազդեցության դադարեցման դեպքում առաջին և երկրորդ փուլերը շրջելի են: են։
 
Թթվային անձրևները վնասակար են ոչ միայն ջրային ֆլորայի և ֆաունայի համար, այլև դրանք մեծ վնաս են հասցնում նաև բուսականությանը:բուսականությանը։ Ըստ մի ուսումնասիրության գնահատման՝ Միացյալ Նահանգներում թթվային անձրևների պատճառով տնտեսական կորուստներն արևելյան ափին տարեկան կազմում են 13 միլիոն դոլար և դարի ավարտին կորուստների թիվը կարող է հասնել 1.750 միլիարդ դոլար անտառներից, 8.300 միլիարդ դոլար մշակաբույսերի կորստից (միայն Օհայո գետի ավազանում), իսկ [[Մինեսոտա]] նահանգում 40 միլիոն դոլարի բժշկական կորուստներ:կորուստներ։ Ըստ բազմաթիվ փորձագետների՝ ստեղծված իրավիճակը փոխելու միակ ճանապարհը մթնոլորտում վնասակար արտանետումների քանակի նվազեցումն է:է։
 
== Հետևանքներ ==