«Հայկական մարզպանություն»–ի խմբագրումների տարբերություն

Նման նախապատրաստական քայլերից հետո [[Հազկերտ II]]-ը [[449]] թվականին հատուկ հրովարտակով հայերից պահանջել է ուրանալ քրիստոնեությունը և ընդունել զրադաշտականություն։ [[Արտաշատ]]ում գումարված համազգային ժողովը մերժել է Պարսից արքունիքի պահանջները, ինչը որակվել է հակապետական խռովություն, և Հայաստանի իշխանության ներկայացուցիչները կանչվել են [[Տիզբոն]]՝ պատասխանատվության։ Հաշվեհարդարից խուսափելու համար նրանք դիմել են առերես հավատափոխության և [[449]] թվականի աշնանը վերադարձել հայրենիք, որտեղ արդեն տարերայնորեն ծավալվել էր ազատագրական պայքարը։ Գլխավորելով այն՝ հայ նախարարները խնդիր են դրել վերահաստատել Հայոց թագավորությունը։

Պարսկական զորքերը ջախջախիչ պարտություն են կրել [[482]] թվականի [[Ակոռիի ճակատամարտ]]ում և [[483]] թվականին՝ [[Ներսեհապատի ճակատամարտ]]ում։ [[482]] թվականին [[Կուր]] գետի ափին տեղի ունեցած [[Ճարմանայի ճակատամարտ]]ում թեև հայ-վրացական միացյալ զորքերը պարտվել են և տվել զգալի կորուստներ (զոհվել են Սահակ Բագրատունին, սպարապետի եղբայր Վասակը և ուրիշներ), սակայն [[Վահան Մամիկոնյան]]ը մերժել է պարսկական հրամանատարության հաշտության առաջարկը և շարունակել լեռնային համառ կռիվները [[Սասանյաններ]]ի զորքերի դեմ։

[[484]] թվականին հեփթաղների դեմ պատերազմում պարսկական զորքերի պարտությունից և Պերոզի զոհվելուց հետո Սասանյան նոր արքա Վաղարշը Հայաստանից դուրս է բերել իր զորքերը և հաշտության առաջարկով պատվիրակություն ուղարկել Վահան Մամիկոնյանի մոտ։ [[484]] թվականին ստորագրած [[Նվարսակի պայմանագիր|Նվարսակի պայմանագրի]] համաձայն՝ Սասանյան արքունիքը վերստին հաստատել է մարզպանական [[Հայաստան]]ի ինքնավարությունը և նախարարների ավանդական իրավունքները, պարտավորվել է չմիջամտել նրանց ներքին գործերին, չխրախուսել հայրենադավ և հավատուրաց մարդկանց, չցուցաբերել կամայականություններ, հարգել հայերի դավանանքի ազատությունը։

[[7-րդ դար]]ի սկզբում [[Արաբական թերակղզի|Արաբական թերակղզում]] մինչ այդ առանձին ապրող [[արաբական ցեղերի տեղաշարժերը միջին դարերում|արաբական ցեղերը]] միավորվում են մեկ պետության կազմում:կազմում։ Կարճ ժամանակահատվածում [[արաբներ]]ը կրողանում են հաղթել պատերազմներից հոգնած [[մերձավոր Արևելք|մերձավորարևելյան]] երկու տերություններին, նախ՝ [[Բյուզանդական կայսրություն|Բյուզանդիային]], ապա՝ [[Սասանյան Պարսկաստան]]ին՝ նվաճելով հսկայական տարածքներ։ 630-640-ական թվականներին արաբները բյուզանդացիներից խլում են [[Սիրիա]]ն, [[Պաղեստին]]ը, [[Փյունիկիա]]ն ու [[Եգիպտոս]]ը և մոտենում Հայաստանի սահմաններին։ [[642]] թվականին [[Նեհավենդի ճակատամարտ]]ում արաբները հաղթում են պարսիկներին, և ցած են նետում [[Քավեհի դրոշ]]ը։ Սասանյան Պարսկաստանը կործանվում է և իրանահպատակ ժողովուրդները անկախանում են կամ անցնում արաբների գերիշխանության տակ։

Հայ-արաբական հաշտության պայմանագրով հայկական տարածքները միավորվում են, նրանց են կցվում հարևան [[Վրաստան]]ը, [[Աղվանք]]ը և [[Դերբենդ]]ը։ Վարչաքաղաքական նոր միավորը կոչվում է [[Արմինիա կուսակալություն]]։ Այն դառնում է [[Արաբական խալիֆայություն|Արաբական խալիֆայության]] մասը:մասը։

| [[Հրահատ մարզպան | Հրահատ]]

| [[Հրատին մարզպան | Հրատին]]

| [[Մուշեղ Բ Մամիկոնյան |Մուշեղ Մամիկոնյան]]