Խեթերը աշխարհի այն հնագույն ժողովուրդներից են եղել, որոնք հայերին կոչել են այնպես, ինչպես հայերն են իրենց անվանում՝ հայ:հայ։ Մ.թ.ա.15-13-րդ դարերում գրված խեթական արձանագրություններում հիշատակված է [[Հայասա]] երկիրը:երկիրը։ Խեթերեն հոգնակի մասնիկ էին ''սա''-ն և ''ասա''-ն:ն։ Հայասա խեթերեն նշանակում էր և հայեր, և հայերի երկիր՝ Հայաստան:Հայաստան։ Հայքի գավառների ու քաղաքների անունները խեթերենում քիչ են ձևափոխված, օրինակ՝ ''Թարհիգամա'' քաղաքը հայոց Թորգոման է (հետո կոչվել է Թորդան), հիշատակվում է ''Ուրա'' բերդը, որ հայոց Ուռենն է, ''Կումախան'', որ հայոց Կեմախն է, ''Խախան'', որ հայոց Խախ բնակավայր է (Երզնկայի մոտ):։ Խեթական արձանագրությունները պատմում են, որ Հայքը երբեմն դաշնակցել Խաթթիից արևմուտք գտնվող [[Արծավա]] և հյուսիսում գտնվող [[Կասկա]] պատությունների հետ, որոնք ժամանակ առ ժամանակ հարձակվել են Խաթթիի վրա:վրա։ Խաթթերի [[Թուդհալիա Երրորդ]] թագավորը ինքն է հարձակվում Հայքի ու Կասկայի վրա՝ նվաճելով շրջաններ, սակայն հայերը և կասկերը [[Կեմախի ճակատամարտ]]ում հետ են մղում խեթերին:խեթերին։ Թուդհալիայի մահից հետո դաշնակիցները հարձակվում են Խաթթիի վրա, գրավում Խաթուսա մայրաքաղաքը և այրում այն:այն։ Մ.թ.ա. 1380-1346 թթ.Խաթթիում իշխում էր [[Սուպիլուլիումա]] թագավորը, որը կործանում է [[Միտանի]] պետությունը, հաշտություն կնքում Հայքի հետ, իսկ որպես դաշինքի ամրապնդում Հայքի թագավոր [[Խուկաննա]]ն ամուսնանում է Սուպիլուլիումայի դստեր հետ:հետ։ Սակայն Խաթթիի հայորդի թագավոր [[Մարսիլի Երկրորդ]]ը խախտում է դաշինքը և հարձակվում Հայքի վրա, որի թագավորն էր [[Աննիա]]ն (նրա անունով է կոչվել Հայքի Անի քաղաքը):։ Փոխադարձ հաջողությունները շարունակվում են երկար ժամանակ, մինչև գլխավոր վտանգը դառնում է [[Ասորեստան]]ը:ը։
== Աղբյուրներ ==
* Ռ.Իշխանյան <<«Պատկերազարդ պատմություն հայոց>>»[http://freebooks.do.am/load/patkerazard_patmowt39yown_hayoc_r39afayel_ishxanyan/23-1-0-1357]
* Խեթական պետություն [http://www.encyclopedia.am/pages.php?bId=2&hId=1222]
