«Արտակ Սմբատյանց»–ի խմբագրումների տարբերություն

Գրական գործունեությամբ Արտակ եպս. Սմբատյանցն սկսել է զբաղվել դեռևս ուսանողական տարիներից, սակայն Դորպատի համալսարանում սովորելուց հետո նա մի նոր թափով է սկսում երկնել, ինչի վառ վկայությունն է 1904թ. սկսած Մայր Աթոռի պաշտոնական <<«Արարատ>>» ամսագրի համարներում նրա անունով լույս տեսածտարբեր բնույթի ուսումնասիրությունները։

Առաջին գործը՝ <<«Անանիա Շիրակացի>>» հոդված-շարադրությունն է, որը գրվել է 1896թ. մայիսի 6-ին։ Աշխատության մասին ոչ ոք ոչինչ չգիտեր մինչև 1997թ., երբ Սանդրո Բեհբուդյանն իր <<«Վավերագրեր Հայ եկեղեցու պատմության>>» շարքի երրորդ գրքում առաջին անգամ անդրադարձավ այս աշխատությանը։

1897թ. հոնիսին Արտակ եպս. Սմբատյանցը ավարտելով Գևորգյան ճեմարանի մասնագիտական բաժինը՝ որպես ավարտաճառ է ներկայացնում մի աշխատություն, որը վերնագրված էր <<«Սկիզբն վիճաբանութեանց Քաղկեդոնական ժողովոյն ի Հայս>>» (Քաղկեդոնական վեճերի սկիզբը հայերի մեջ)։ Աշխատությունը մինչև 1997թ. համարվում էր անտիպ և ձեռագիր վիճակով պահվում էր Պատմության կենտրոնական պետական արխիվում (այժմ ՀՀ Ազգային արխիվ)։ Առաջին անգամ այն լույս է տեսել Սանդրո Բեհբուդյանի <<«Վավերագրեր Հայ եկեղեցու պատմության>>» շարքի երրորդ հատորում՝ 1997 թվականին։