«Ջրոսպ»–ի խմբագրումների տարբերություն

Content deleted Content added
No edit summary
No edit summary
Տող 1.
{{Տաքսոտուփ
[[Պատկեր:Eendekroos dicht bijeen.JPG|մինի|Ջրոսպ]]
| regnum =Բույսեր
[[Պատկեր:| image file = Eendekroos dicht bijeen.JPG|մինի|Ջրոսպ]]
| image title = Lemna minor
| image descr = {{bt-armlat|Ряска малая|Lemna minor}}
| rang =
|divisio = [[Ծածկասերմեր]]
|classis = [[Միաշաքիլավորներ]]
|ordo =
|familia = [[Ջրոսպազգիներ]]
|genus = '''Ջրոսպ'''
| latin = Lemna
| author = [[L.]], 1753
| syn =
* {{bt|Staurogeton|([[Rchb.]]) [[Schur]]}}
| typus = {{bt-latarm|Lemna minor|aut=L., 1753|Ряска малая}}
| children name =
| children =
| wikispecies = Lemna
| commons = Category:Lemna
| grin = 6629
}}
'''Ջրոսպը''' կամ '''ձկնոսպ, գորտնբույս''' ({{lang-la|''Lémna''}}) [[ջրոսպազգիներ]]ի ընտանիքի բազմամյա ջրային խոտաբույս է։ Հայտնի է 10 տեսակ:
 
== Հայաստանում ==
[[Պատկեր:422 Lemna minor, L. gibba, L. trisulka, Spirodela polyrrhiza.jpg|մինի|ձախից|200px|''Spirodela polyrrhiza'', Բուսաբանական նկարազարդումը «''Bilder ur Nordens Flora''» գրքից, 1917-1926 ]]
[[Հայաստան]]ում՝ 5 տեսակ՝
*Ջրոսպփոքր (''L. minor''),
*Ջրոսպ եռմասնյա (''L. trisulca''),
*Ջրոսպուռուցիկ (''L. gibba''),
*Ջրոսպբազմարմատ (''L. polyrhiza'') և այլն:
 
== Կենսաբանական նկարագիր ==
Մանր, ջրի մեջ սուզված կամ մակերեսին լողացող կլորավուն կամ երկարավուն, կանաչ թիթեղիկներ են, որոնցից յուրաքանչյուրն ունի մեկ մազանման [[արմատ]]: Վերջինս, բացի սննդանյութերի յուրացումից, կատարում է նաև խարիսխի դեր և պահպանում է թիթեղի հավասարակշռությունը ջրի երեսին: Թիթեղները ձևավորված ընձյուղներ են և տերևի ֆունկցիա են կատարում:
 
Ջրոսպը ծաղկում է հազվադեպ (ամռանը): [[Ծաղիկներ]]ը միասեռ են, առանց ծաղկակալի, առաջանում են թիթեղի եզրին գտնվող խորշերում (պարկերում):
 
[[Պտուղ]]ն ունի 1-7 սերմ: Շատ արագ բազմանում է վեգետատիվ ճանապարհով, հաճախ ծածկում ամբողջ ջրի մակերեսը: Աշնանը (մինչև ցրտերը) ջրոսպի թիթեղի միջբջջային տարածություևները լցվում են ջրով, և այն իջնում է ջրամբարի հատակը: Գարնանը նորից ջրի երես է բարձրանում և շարունակում բազմանալ:
 
== Տարածում ==
{{Կենսաֆոտո|Ряска.jpg|Ջուր՝ ամբողջությամբ պատվախ ջրոսպով ([[Տավրիկյան այգ]]ու ջրանցքում, [[Սանկտ Պետերբուրգ]]ում)|ш=225|color=#90ee90}}
[[Պատկեր:КАМ_Ряска_на_Донце.jpg|250 px|right|thumb|Ջրոսպի շերտը [[Հյուսիսային Դոնեց]] գետում]]
Հանդիպում են բոլոր երկրներում, ինչպես չոր, այնպես էլ արևադարձային կլիմաներում, միայն մաքուր ջրերում են հանդիպում:
 
[[Հայաստան]]ում տարածված է գրեթե բոլոր մարզերի մինչև 2400 մ բարձրություններում գտնվող քաղցրահամ ջրերում՝ լճերում, լճակներում, գետերում, ջրամբարներում, կանգնած և դանդաղահոս ջրերում:
 
== Կիրառություն ==
Ջրոսպ ջրային [[միջատներ]]ի, [[թռչուններ]]ի, [[խոզեր]]ի կեր է: Նպաստում է [[մոծակներ]]ի վերացմանը (Ջրոսպով ծածկված ջրամբարներում մոծակների թրթուրներ չեն զարգանում):
 
Օգտագործվում է նաև որպես գեղազարդիչ բույս՝ պարտեզագործության մեջ, ջրավազանների կանաչապատման համար, սենյակային ակվարիումներում:
Բազմարմատ ջրոսպը հանդիպում է [[Արմավիր]]ի և [[Արարատ]]ի (Սևջուր գետի ափերին, [[Մեծամոր]] լճում), Լոռու ([[Պարզ լիճ|Պարզ լճում]]) մարզերում, գրանցված է [[ՀՀ]] [[Կարմիր գիրք|Կարմիր գրքում]]:
 
== Դասակարգում ==
=== Տեսակներ ===
Դասը ունի 13 տեսակ<ref name="Кью">[http://apps.kew.org/wcsp/qsearch.do;jsessionid=5479EDF1B185EEA4B73245C84C00F88F Lemna] в базе данных Королевских ботанических садов Кью, Великобритания</ref>.
* {{bt-latarm|Lemna aequinoctialis|aut=[[Welw.]]|}}
* {{bt-latarm|Lemna disperma|aut=[[Hegelm.]]|}}
* {{bt-latarm|Lemna gibba|aut=[[L.]]|}}
* {{bt-latarm|Lemna japonica|aut=[[Landolt]]|}}
* {{bt-latarm|Lemna minor|aut=L.|}}
* {{bt-latarm|Lemna minuta|aut=[[Kunth]]|}}
* {{bt-latarm|Lemna obscura|aut=([[Остин, Коу Финч|Austin]]) [[Daubs]]}}
* {{bt-latarm|Lemna perpusilla|aut=[[Torr.]]|}}
* {{bt-latarm|Lemna tenera|aut=[[Kurz]]}}
* {{bt-latarm|Lemna trisulca|aut=L.|}}
* {{bt-latarm|Lemna turionifera|aut=Landolt}}
* {{bt-latarm|Lemna valdiviana|aut=[[Phil.]]}}
* {{bt-latarm|Lemna yungensis|aut=Landolt}}
 
== Ծանոթագրություններ ==
{{ծանցանկ}}
 
== Գրականություն ==
* ''Тахтаджян А. Л.'' Система магнолиофитов. Наука, 1987. — 439 с.
*Кузенева О. И. Род 244. Ряска — Lemna // Флора СССР. В 30 т. / Гл. ред. акад. В. Л. Комаров; Ред. тома Б. К. Шишкин. — М.—Л.: Изд-во АН СССР, 1935. — Т. III. — С. 492—494. — 636 + XXV с. — 5175 экз.
*Cross, J.W. (2006). [http://www.mobot.org/jwcross/duckweed/ The Charms of Duckweed].
*Landolt, E. (1986) Biosystematic investigations in the family of duckweeds (Lemnaceae). Vol. 2. The family of Lemnaceae - A monographic study. Part 1 of the monograph: Morphology; karyology; ecology; geographic distribution; systematic position; nomenclature; descriptions. Veröff. Geobot. Inst., Stiftung Rübel, ETH, Zurich.
 
== Արտաքին հղումներ ==
* [http://www.theplantlist.org/browse/A/Araceae/Lemna/ ''Lemna'']: сведения о таксоне на сайте ''[[The Plant List]]''.{{ref-en}}
*[http://www.lemnatec.com/wasserlinsen_faq_en.htm Lemna Ecotox testing Duckweed growth inhibition tests and standardisation]
*[http://titania.sourceoecd.org/vl=5981511/cl=43/nw=1/rpsv/ij/oecdjournals/1607310x/v1n2/s22/p1 OECD Guideline for Lemna Test]
*[http://plants.usda.gov/java/profile?symbol=LEMNA USDA Plants Profile: North American Species]
*[http://ucjeps.berkeley.edu/cgi-bin/get_JM_treatment.pl?8328,8329 Jepson Manual Treatment: ''Lemna'']
 
'''Ջրոսպը''' (''ձկնոսպ, գորտնբույս'') [[ջրոսպազգիներ]]ի ընտանիքի բազմամյա ջրային խոտաբույս է։ Հայտնի է 10, [[Հայաստան]]ում՝ 4 տեսակ՝ փոքր, ուռուցիկ, եռմասնյա, բազմարմատ՝ տարածված գրեթե բոլոր մարզերի՝ մինչև 2400 մ բարձրություններում գտնվող կանգնած և դանդաղահոս քաղցրահամ ջրերում։ Երկարավուն կամ կլոր թիթեղիկներ են։ Հանդիպում են ջրի երեսին։ Բույսը հազվադեպ է ծաղկում։ Ծաղիկները չունեն ծաղկակալ։ [[Միջատներ]]ը, [[խոզ]]երը և [[թռչուններ]]ը սնվում են ջրոսպով։ Ջրսպի տեսակներից մեկը` բազմարմատ ջրոսպը, գրանցված է [[Հայաստանի Կարմիր գիրք|Հայաստանի Կարմիր գրքում]]։
{{ՀԲ}}
[[Կատեգորիա:Ջրոսպազգիներ]]
Ստացված է «https://hy.wikipedia.org/wiki/Ջրոսպ» էջից