«Սեխ»–ի խմբագրումների տարբերություն
Content deleted Content added
No edit summary |
No edit summary |
||
Տող 1.
{{Տաքսոտուփ
| name = Սեխ
| image file =
| image title = Սեխ
| image descr = Սովորական սեխ
| regnum = Բույսեր
| classis = [[Երկշաքիլավորներ]]
| divisio = [[Ծածկասերմեր]]
| ordo = [[Դդմածաղկավորներ]]
| familia = [[Դդմազգիներ]]
| genus = '''Սեխ'''
| ref =
| comment =
| rang =
| latin =
| author =[[Կառլ Լինեյ|L.]], 1753
| syn =
| typus =
Տող 24 ⟶ 29՝
| ipni =
}}
'''Սեխ''' ({{lang-lat|''Cucumis melo''}}), [[դդմազգիներ]]ի ընտանիքի (''cucurbitaceae'') [[Cucumis]] ցեղին պատկանող բոստանային մշակաբույս։ Աչքի է ընկնում յուրահատուկ բուրումնավետությամբ և համով։ Մեծ տեղ է գրավում ժողովրդական սննդում։ Հայտնի է 10 տեսակ։
Սեխի հայրենիքը համարվում է [[Կենտրոնական Ասիա]]ն և [[Փոքր Ասիա]]ն։ Սեխը ջերմա և լուսասեր բույս է, չորադիմացկուն է, աճում է աղի հողերում։
Սեխի պտուղը գնդաձև կամ էլիպսաձև, դեղին, կանաչ, շականակագույն կամ սպիտակ գույնի։ Հասունանում է 2 մինչև 6 ամիս ժամանակաշրջանում։
== Հայաստանում ==
ՀՀ-ում՝ 3 տեսակ՝
*Սեխ սովորական (''M. sativus''),
*Սեխ մանրապտուղ կամ Շամամ (''M. dudai''m),
*Սեխ մոլախոտային (''M. agrestis''):
Աճում է հիմնականում Արարատյան դաշտում: Մշակության մեջ առավել տարածված է մշակովի սեխը:
== Ստուգաբանություն ==
[[Պատկեր:Makuwauri-hana.JPG|մինի|ձախից|Սեխի ծաղիկը]]
Սեխի ծագման հնագույն օջախներն են համարվում [[Փոքր Ասիա]]ն, [[Իրան]]ը, [[Աֆղանստան]]ը և [[Միջին Ասիա]]յի երկրները։ Հենց այդ երկրներում են ներկայումս կենտրոնացված սեխի հիմնական ենթատեսակները, ինչպես նաև դաշտամոլախոտային կիսամշակովի տեսակները։ Ասիական երկրներից սեխը տարածվել է [[Եվրոպա]]յում և [[Ամերիկա]]յում<ref name="Բանջարաբուծություն" />։
Սովորաբար բացատրվում է որպես «ուռճացված, ուռած պտուղը»։
== Պատմություն ==
Առաջին հիշատակությունը ({{lang-la|''pepones''}}) հայտնաբերվել է Աստվածաշնչում (Թուոց 11:5)։
Վայրի սեխը այժմ չի հանդիպում։ [[Եվրոպա]]յում սեխի մասին իմացել են Միջին դարերում։ [[Ռուսաստա]]նում հայտնաբերվել է [[Վոլգա]]յի տարածաշրջանում բերվել է 15-16-րդ դարերում [[Կենտրոնական Ասիա]]յից։
== Բուսաբանական նկարագիր ==
[[Ցողուն]]ը կողավոր է, գետնատարած, փռված, ճյուղավորվող, երկարություն' 2-2,5 մ: Միամյա բույս է. ցողունն հնգակյունանի է, սնամեջ, կոպիտ թավոտությամբ, 1-3 [[մետր]] երկարությամբ և առաջ ճյուղավորվող։ Հիմնական ճյուղավորությունները միջինում 3-ից 6-ն են և ավելի։ Երկարացողուն տեսակների ցողունը լինում է 1,5 մետր և ավելի։ Արմատային համակարգը բավականին հզոր, խորը գնացող և առատ ճյուղավորված։ [[Տերև]]ները պարզ են, խոշոր, երիկամաձև, տերևանութներում կան
բեղիկներ սրտաձև կամ հնգանկյուն՝ հինգ խոշոր ջղերով և կոպիտ թավով<ref name="Բանջարաբուծություն" />: Ծաղիկները բաժանասեռ են (հանդիպում են նաև երկսեռ): Արական ծաղիկները փնջերով են՝ տերևանութներում, իգականները՝ մեկական: Պտուղը բազմասերմ կեղծ հատապտուղ է՝ տարբեր ձևերի (կլոր,
ձվաձև, տանձաձև, գլանաձև, տափակ և այլն) և մեծության (200 գ- 16 կգ): Պտղի մակերևույթը հարթ է, կողավոր, ցանցապատ, կնճռոտ և այլն, կեղևը՝ սպիտակ, դեղին, կանաչ, դարչնագույն, նարնջագույն և այլն: Պտղամիսը սպիտակ է, կանաչավուն, կարմրավարդագույն, նարնջագույն։
== Կիրառություն ==
[[Պատկեր:Canary Melon N75.JPG|245px|մինի|Կտրատված սեխն ափսեի մեջ]]
Հիմնականում օգտագործվում է թարմ վիճակում, որպես քաղցր, բուրավետ և հյութալի սննդատեսակ։ [[Շաքար]]ի քանակը սեխում կախված է ենթատեսակից և կարող է հասնել 3,6-ից մինչև 14 %-ի Բացի թարմ գործածությունից, սեխը մեծապես օգտագործվում է նաև մուրաբաների, ցուկատների, կոմպոտների, չրերի և թանձրուկի ([[մեղր]]) արտադրության մեջ, իսկ սերմերը ծեծած վիճակում նույնիսկ օգտագործում են որոշ կերակուրների մեջ։<ref name="Բանջարաբուծություն">Անդրեաս Մելիքյան, ''«Բանջարաբուծություն»'' Երևան, 2005, էջ 247-250</ref>
Պտուղն օգտագործվում է թարմ և վերամշակված (մուրաբա, մարմելադ, պովիդլո, չիր, շաքարաչիր, մեղր): ՀՀ-ում մշակվում են Շալախ (վաղահաս), Սնեյվազ (միջահաս), Մասիս 2 (միջին ուշահաս) և այլ սորտեր:
[[Ճապոնիա|Ճապոնական]] «միդորի» կոչվող լիկյորում օգտագործվում է սեխի համային հավելում։<ref>[http://www.midori-world.com/ «Միդորի» պաշտոնական կայք]</ref>
== Քիմիական կազմ ==
Սեխերն հարուստ են [[կալիում]]ով, ինչպես նաև [[Վիտամին A|A]] և [[Վիտամին C|C վիտամիններով]], պարունակում է շաքար (16-18 % և. ավելի), վիտամին C (մինչև 60 մգ %), կարոտին (A-նախավիտամին), պեկտինային նյութեր, հանքային աղեր և այլն:։<ref name="cantaloupeND">[http://nutritiondata.self.com/facts/fruits-and-fruit-juices/1954/2 «Սեխերի սննդարարության մասին փաստեր»]</ref>
== Հոմանիշներ ==
Ըստ [[The Plant List]] տվյալների ''Cucumis melo'' L. տեսակի հոմանիշները մտնում են հետևյալ անվանումները<ref>[http://www.theplantlist.org/tpl/record/kew-2746992 ''Cucumis melo'' L.] на сайте [http://www.theplantlist.org The Plant List]</ref>.
{{Hider
|title =
|hidden = 1
|content =
{{Multicol}}
* ''Bryonia callosa'' Wall.
* ''Cucumis acidus'' Jacq.
* ''Cucumis agrestis'' (Naudin) Greb.
* ''Cucumis agrestis'' subsp. ''figari'' (Pangalo) Greb.
* ''Cucumis alba'' Nakai
* ''Cucumis alba'' var. ''flavescens'' Nakai
* ''Cucumis ambigua'' Fenzl ex Hook.f.
* ''Cucumis arenarius'' Schumach. & Thonn.
* ''Cucumis aromaticus'' Royle
* ''Cucumis aspera'' Sol. ex G. Forst.
* ''Cucumis bardana'' Fenzl ex Naudin
* ''Cucumis bisexualis'' A.M.Lu & G.C.Wang
* ''Cucumis bucharicus'' Hort. ex Steud.
* ''Cucumis callosus'' (Rottler) Cogn.
* ''Cucumis campechianus'' Kunth
* ''Cucumis cantalou'' Hort. ex Steud.
* ''Cucumis cantalupensis'' Haberle ex M.Roem.
* ''Cucumis cantalupo'' Rchb.
* ''Cucumis chate'' Hasselq.
* ''Cucumis chate'' L.
* ''Cucumis chinensis'' (Pangalo) Pangalo
* ''Cucumis chito'' C.Morren
* ''Cucumis cicatrisatus'' Stocks
* ''Cucumis cognata'' Fenzl ex Hook.f.
* ''Cucumis conomon'' Thunb.
* ''Cucumis conomon'' var. ''koreana'' Nakai
* ''Cucumis conomon'' var. ''rugosa'' Nakai
* ''Cucumis cubensis'' Schrad.
* ''Cucumis cubensis'' var. ''costatus'' M.Roem.
* ''Cucumis deliciosus'' Salisb. [Illegitimate]
* ''Cucumis dudaim'' L.
* ''Cucumis eriocarpus'' Boiss. & Noë
* ''Cucumis erivanicus'' Steud.
* ''Cucumis eumelo'' Pangalo
* ''Cucumis eumelo'' subsp. ''adana'' Pangalo
* ''Cucumis eumelo'' subsp. ''ameri'' Pangalo
* ''Cucumis eumelo'' subsp. ''cantalupa'' Pangalo
* ''Cucumis eumelo'' subsp. ''cassaba'' Pangalo
* ''Cucumis eumelo'' subsp. ''chandaljac'' Pangalo
* ''Cucumis eumelo'' subsp. ''zard'' Pangalo
* ''Cucumis flexuosus'' L.
* ''Cucumis flexuosus'' var. ''adzhur'' Pangalo
* ''Cucumis flexuosus'' var. ''curvato-albus'' Pangalo
* ''Cucumis flexuosus'' var. ''curvato-aurantiacus'' Pangalo
* ''Cucumis flexuosus'' var. ''curvato-viridis'' Pangalo
* ''Cucumis flexuosus'' var. ''recto-albus'' Pangalo
* ''Cucumis flexuosus'' var. ''recto-auranticus'' Pangalo
* ''Cucumis flexuosus'' var. ''recto-viridis'' Pangalo
* ''Cucumis flexuosus'' var. ''reflexus'' Ser.
* ''Cucumis flexuosus'' var. ''terra'' Pangalo
* ''Cucumis jamaicensis'' Bertero ex Spreng.
* ''Cucumis jucunda'' F.Muell.
* ''Cucumis laevigatus'' Chiov.
* ''Cucumis maculatus'' Willd.
* ''Cucumis maltensis'' Ser. ex Steud.
* ''Cucumis melo'' var. ''acidulus'' Naudin
* ''Cucumis melo'' var. ''adana'' Pangalo
* ''Cucumis melo'' subsp. ''adana'' Pangalo
* ''Cucumis melo'' var. ''adress'' Pangalo
* ''Cucumis melo'' var. ''aegyptiacus'' (Sickenb.) Hassib
* ''Cucumis melo'' var. ''aestivales'' (Alef.) Filov
* ''Cucumis melo'' var. ''aethiopicus'' Naudin
* ''Cucumis melo'' f. ''agrestis'' (Naudin) W.J.de Wilde & Duyfjes
* ''Cucumis melo'' var. ''agrestis'' Naudin
* ''Cucumis melo'' subsp. ''agrestis'' (Naudin) Pangalo
* ''Cucumis melo'' subsp. ''agrestis'' (Naudin) Greb.
* ''Cucumis melo'' var. ''albida'' Makino
* ''Cucumis melo'' var. ''albidus'' (Alef.) Makino
* ''Cucumis melo'' f. ''albidus'' (Alef.) Kitam.
* ''Cucumis melo'' var. ''alboviridis'' Pangalo
* ''Cucumis melo'' f. ''albus'' Makino
* ''Cucumis melo'' var. ''ameri'' Gabaev
* ''Cucumis melo'' var. ''ananas-i-chair-verte'' Hassib
* ''Cucumis melo'' var. ''anatolicus'' Naudin
* ''Cucumis melo'' var. ''arundel'' Hassib
* ''Cucumis melo'' var. ''atab'' Hassib
* ''Cucumis melo'' var. ''aurantiacus'' (Harz) Pangalo
* ''Cucumis melo'' var. ''autumnales'' Filov
* ''Cucumis melo'' var. ''azmirli'' Hassib
* ''Cucumis melo'' var. ''baqubensis'' Chakrav.
* ''Cucumis melo'' var. ''beida'' Hassib
* ''Cucumis melo'' var. ''bitariana'' (Sickenb.) Hassib
* ''Cucumis melo'' var. ''bos-valdy'' Suzuki
* ''Cucumis melo'' var. ''buharici'' Filov
* ''Cucumis melo'' var. ''bullock'' Hassib
* ''Cucumis melo'' var. ''burrells-gem'' Hassib
* ''Cucumis melo'' var. ''cantalupa'' Pangalo ex Gabaiev
* ''Cucumis melo'' var. ''cantalupensis'' Naudin
* ''Cucumis melo'' var. ''cantalupo'' Ser.
* ''Cucumis melo'' var. ''cantonianus'' Naudin
* ''Cucumis melo'' var. ''casaba'' Pangalo
* ''Cucumis melo'' var. ''chandaliak'' Gabaiev
* ''Cucumis melo'' var. ''chandlkak'' (Pangalo) Filov
* ''Cucumis melo'' var. ''chandulak'' (Pangalo) Greb. in Suzuki
* ''Cucumis melo'' subsp. ''chate'' (Hasselq.) Hassib
{{Multicol-break}}
* ''Cucumis melo'' var. ''chate'' (Hasselq.) Sageret
* ''Cucumis melo'' subsp. ''chinensis'' (Pangalo) Filov
* ''Cucumis melo'' subsp. ''chinensis'' (Pangalo) Pangalo
* ''Cucumis melo'' var. ''chinensis'' (Pangalo) Pangalo
* ''Cucumis melo'' var. ''chito'' (Morren) Naudin
* ''Cucumis melo'' var. ''conomon'' (Thunb.) Makino
* ''Cucumis melo'' subsp. ''conomon'' (Thunb.) Greb.
* ''Cucumis melo'' var. ''cossonianus'' Naudin
* ''Cucumis melo'' var. ''cucurbitaceus'' Chakrav.
* ''Cucumis melo'' var. ''cultus'' Kurz
* ''Cucumis melo'' subsp. ''cultus'' (Kurz) Pangalo
* ''Cucumis melo'' f. ''depressus'' Chakrav.
* ''Cucumis melo'' f. ''dissectifolius'' Pangalo
* ''Cucumis melo'' var. ''dudaim'' (L.) Naudin
* ''Cucumis melo'' subsp. ''dudaim'' (L.) Greb.
* ''Cucumis melo'' f. ''dulcis'' Pangalo
* ''Cucumis melo'' var. ''dumeri'' Hassib
* ''Cucumis melo'' var. ''duripulposus'' Filov
* ''Cucumis melo'' var. ''elongata'' (Sickenb.) Hassib
* ''Cucumis melo'' var. ''erythraeus'' Naudin
* ''Cucumis melo'' subsp. ''europaeus'' Filov
* ''Cucumis melo'' var. ''firany'' Hassib
* ''Cucumis melo'' var. ''flava'' Makino
* ''Cucumis melo'' f. ''flavus'' (Makino) Kitam.
* ''Cucumis melo'' var. ''flavus'' Pangalo
* ''Cucumis melo'' subsp. ''flexuosus'' (L.) Filov
* ''Cucumis melo'' subsp. ''flexuosus'' (L.) Pangalo
* ''Cucumis melo'' subsp. ''flexuosus'' (L.) Greb.
* ''Cucumis melo'' var. ''flexuosus'' (L.) Naudin
* ''Cucumis melo'' var. ''fraiduni'' Chakrav.
* ''Cucumis melo'' var. ''fucharici'' Suzuki
* ''Cucumis melo'' var. ''gem-rocky'' Hassib
* ''Cucumis melo'' f. ''ginmakua'' Kitam.
* ''Cucumis melo'' var. ''golobcresdael'' Suzuki
* ''Cucumis melo'' var. ''gourbek'' Filov
* ''Cucumis melo'' var. ''gracilior'' Pangalo
* ''Cucumis melo'' f. ''grandifolius'' Pangalo
* ''Cucumis melo'' var. ''hafednafse'' Chakrav.
* ''Cucumis melo'' f. ''hamikua'' Kitam.
* ''Cucumis melo'' var. ''hasanbey'' Pangalo
* ''Cucumis melo'' var. ''hibernus'' Filov
* ''Cucumis melo'' var. ''hiemalis'' Filov
* ''Cucumis melo'' var. ''hime'' Makino
* ''Cucumis melo'' var. ''honey-dew'' Hassib
* ''Cucumis melo'' var. ''indica'' Suzuki
* ''Cucumis melo'' var. ''inodorus'' H. Jacq.
* ''Cucumis melo'' var. ''khadra'' Hassib
* ''Cucumis melo'' f. ''kikumelon'' Kitam.
* ''Cucumis melo'' var. ''kirukensis'' Chakrav.
* ''Cucumis melo'' f. ''longus'' Chakrav.
* ''Cucumis melo'' var. ''longus'' Chakrav.
* ''Cucumis melo'' var. ''macro-castanus'' Pangalo
* ''Cucumis melo'' var. ''macro-leucus'' Pangalo
* ''Cucumis melo'' var. ''macro-pyrochrus'' Pangalo
* ''Cucumis melo'' var. ''maculatus'' Naudin
* ''Cucumis melo'' f. ''major'' Chakrav.
* ''Cucumis melo'' var. ''major'' Chakrav.
* ''Cucumis melo'' var. ''makuwa'' Makino
* ''Cucumis melo'' var. ''maltensis'' Ser.
* ''Cucumis melo'' var. ''mansouri'' Hassib
* ''Cucumis melo'' var. ''mehanawy'' Hassib
* ''Cucumis melo'' var. ''micro-castanus'' Pangalo
* ''Cucumis melo'' var. ''micro-leucus'' Pangalo
* ''Cucumis melo'' var. ''micro-pyrochrus'' Pangalo
* ''Cucumis melo'' var. ''microcarpus'' Alef
* ''Cucumis melo'' subsp. ''microcarpus'' (Alef.) Pangalo
* ''Cucumis melo'' var. ''microcarpus'' (Alef.) Pangalo
* ''Cucumis melo'' var. ''microspermus'' Nakai ex Kitam.
* ''Cucumis melo'' var. ''minimus'' Chakrav.
* ''Cucumis melo'' f. ''minor'' Chakrav.
* ''Cucumis melo'' var. ''minutissimus'' Naudin
* ''Cucumis melo'' var. ''momordica'' (Roxb.) Duthie & Fuller
* ''Cucumis melo'' var. ''momordica'' (Roxb.) Cogn.
* ''Cucumis melo'' var. ''monoclinus'' (Pangalo) Filov
* ''Cucumis melo'' var. ''oblongus'' Chakrav.
* ''Cucumis melo'' subsp. ''orientale'' Sageret ex Filov
* ''Cucumis melo'' var. ''ovatus'' Chakrav.
* ''Cucumis melo'' var. ''persicodorus'' Seiz.
* ''Cucumis melo'' var. ''praecantalupa'' Pangalo
* ''Cucumis melo'' var. ''praecox'' Filov
* ''Cucumis melo'' subsp. ''pubescens'' (Willd.) Hassib
* ''Cucumis melo'' var. ''pubescens'' (Willd.) Kurz
* ''Cucumis melo'' var. ''reticulatus'' Naudin
* ''Cucumis melo'' var. ''reticulatus'' Chakrav.
* ''Cucumis melo'' var. ''reticulatus'' Ser.
* ''Cucumis melo'' subsp. ''rigidus'' (Pangalo) Filov
* ''Cucumis melo'' var. ''rigidus'' Pangalo
{{Multicol-break}}
* ''Cucumis melo'' f. ''rotundatus'' Chakrav.
* ''Cucumis melo'' var. ''rotundus'' Chakrav.
* ''Cucumis melo'' f. ''rugosus'' Nakai ex Kitam.
* ''Cucumis melo'' var. ''rugosus'' Chakrav.
* ''Cucumis melo'' var. ''saccharinus'' H. Jacq.
* ''Cucumis melo'' var. ''saharunporensis'' Naudin
* ''Cucumis melo'' var. ''saidi'' Hassib
* ''Cucumis melo'' var. ''samarrensis'' Chakrav.
* ''Cucumis melo'' var. ''santawi'' Hassib
* ''Cucumis melo'' var. ''senani'' Hassib
* ''Cucumis melo'' var. ''shahd'' Hassib
* ''Cucumis melo'' var. ''shammam'' Saidi
* ''Cucumis melo'' var. ''shauki'' Chakrav.
* ''Cucumis melo'' var. ''shimmam'' Chakrav.
* ''Cucumis melo'' f. ''showamelon'' Kitam.
* ''Cucumis melo'' subsp. ''spontaneum'' Filov
* ''Cucumis melo'' var. ''striata'' (Sickenb.) Hassib
* ''Cucumis melo'' var. ''suavis'' Chakrav.
* ''Cucumis melo'' var. ''tamago'' Makino
* ''Cucumis melo'' var. ''tarra'' Filov
* ''Cucumis melo'' var. ''texanus'' Naudin
* ''Cucumis melo'' var. ''tuzensis'' Chakrav.
* ''Cucumis melo'' f. ''typicus'' Pangalo
* ''Cucumis melo'' var. ''utilissimus'' (Roxb.) Duthie & Fuller
* ''Cucumis melo'' var. ''vard'' Gabaiev
* ''Cucumis melo'' f. ''variegatus'' Makino
* ''Cucumis melo'' var. ''variegatus'' Pangalo
* ''Cucumis melo'' var. ''varigatus'' Chakrav.
* ''Cucumis melo'' var. ''vaughans-original-osage'' Hassib
* ''Cucumis melo'' var. ''virgatus'' Chakrav.
* ''Cucumis melo'' f. ''viridis'' Makino
* ''Cucumis melo'' var. ''viridis'' Pangalo
* ''Cucumis melo'' var. ''vulgaris'' H. Jacq.
* ''Cucumis melo'' subsp. ''vulgaris'' (H. Jacq.) Pangalo
* ''Cucumis melo'' var. ''zaami'' Suzuki
* ''Cucumis melo'' var. ''zard'' Gabaiev
* ''Cucumis melo'' var. ''zebrino-aurantiacus'' Pangalo
* ''Cucumis melo'' var. ''zebrino-luteus'' Pangalo
* ''Cucumis melo'' var. ''zhukovskyi'' Pangalo
* ''Cucumis melo'' var. ''zhukowskii'' (Pangalo) Filov
* ''Cucumis microcarpus'' (Alef.) Pangalo
* ''Cucumis microsperma'' Nakai
* ''Cucumis microsperma'' var. ''koreana'' Nakai
* ''Cucumis microsperma'' var. ''rugosa'' Nakai
* ''Cucumis microspermus'' Nakai
* ''Cucumis momordica'' Roxb.
* ''Cucumis moschatus'' Gray [Illegitimate]
* ''Cucumis odoratissimus'' Moench [Illegitimate]
* ''Cucumis odoratissimus'' W.M.Carp. & Riddell
* ''Cucumis officinarum-melo'' Crantz
* ''Cucumis orientalis'' Kudr.
* ''Cucumis pancherianus'' Naudin
* ''Cucumis pedatifidus'' Schrad.
* ''Cucumis persicodorus'' Seitz
* ''Cucumis persicus'' (Sarg.) M.Roem.
* ''Cucumis picrocarpus'' F.Muell.
* ''Cucumis pictus'' Jacq.
* ''Cucumis princeps'' Wender.
* ''Cucumis pseudocolocynthis'' Wender.
* ''Cucumis pseudocolocynthis'' Royle
* ''Cucumis pubescens'' Willd.
* ''Cucumis pyriformis'' Roxb. ex Wight & Arn.
* ''Cucumis reflexus'' Zeyh. ex Ser.
* ''Cucumis reginae'' Schrad.
* ''Cucumis reticulatus'' Hort. ex Steud.
* ''Cucumis saccharinus'' Hort. ex Steud.
* ''Cucumis schraderianus'' M.Roem.
* ''Cucumis serotinus'' Haberle ex Seitz
* ''Cucumis trigonus'' Roxb.
* ''Cucumis turbinatus'' Roxb.
* ''Cucumis umbilicatus'' Salisb.
* ''Cucumis utilissimus'' Roxb.
* ''Cucumis verrucosus'' Hort. ex Steud.
* ''Cucumis villosus'' Boiss. & Noë
* ''Cucumis viridis'' Hort. ex Steud.
* ''Cucurbita aspera'' Sol. ex G.Forst.
* ''Ecballium lambertianum'' M.Roem.
* ''Melo adana'' Pangalo
* ''Melo adzhur'' Pangalo
* ''Melo agrestis'' (Naudin) Pangalo
* ''Melo ×ambiguua'' Pangalo
* ''Melo ameri'' Pangalo
* ''Melo cantalupensis'' (Naudin) Pangalo
* ''Melo cassaba'' Pangalo
* ''Melo chandalak'' Pangalo
* ''Melo chate'' Sageret ex M. Roem.
* ''Melo chate'' Sageret
* ''Melo chinensis'' Pangalo
* ''Melo conomon'' Pangalo
* ''Melo dudaim'' (L.) Sageret
* ''Melo figari'' Pangalo
* ''Melo flexuosus'' Sageret
* ''Melo flexuosus'' (L.) Pangalo
* ''Melo flexuosus'' Sageret ex M. Roem.
* ''Melo microcarpus'' (Alef.) Pangalo
* ''Melo monoclinus'' Pangalo
* ''Melo orientalis'' (Kudr.) Nabiev
* ''Melo persicus'' Sageret
* ''Melo sativus'' Sageret
* ''Melo vulgaris'' Moench ex Cogn.
* ''Melo zard'' Pangalo
* ''Momordica lambertiana'' Ser.
* ''Momordica sativa'' Roxb. ex Wight & Arn.
* ''Pepo melopepo'' Moench
* ''Pepo verrucosus'' Moench
{{Multicol-end}}
}}
==Տարատեսակներ ==
* {{bt|Cucumis melo|subsp=agrestis}}
* {{bt|Cucumis melo|subsp=melo|}}
* [[Канталуп|{{bt|Cucumis melo|subsp=melo|var=cantalupensis}}]]
* {{bt|Cucumis melo|subsp=melo|var=chito}}
* {{bt|Cucumis melo|subsp=melo|var=conomon}}
* [[Армянский огурец|{{bt|Cucumis melo|subsp=melo|var=flexuosus}}]]
* {{bt|Cucumis melo|subsp=melo|var=inodorus}}
* {{bt|Cucumis melo|subsp=melo|var=momordica}}
* {{bt|Cucumis melo|subsp=melo|var=texanus}}
== Ծանոթագրություններ ==
Տող 48 ⟶ 384՝
== Գրականություն ==
* Անդրեաս Մելիքյան, ''«Բանջարաբուծություն»'' Երևան, 2005 - ISBN 99941-47-04-8
* Mabberley, D.J. 1987. ''The Plant Book. A portable dictionary of the higher plants''. Cambridge University Press, Cambridge. ISBN 0-521-34060-8.
* Magness, J.R., G.M. Markle, C.C. Compton. 1971. ''Food and feed crops of the United States''. Interregional Research Project IR-4, IR Bul. 1 (Bul. 828 New Jersey Agr. Expt. Sta.).
* Desai, B.B. (2004). ''Seeds Handbook: Biology, Production, Processing, and Storage, Vol. 103''. CRC Press. ISBN 0-8247-4800-X.
* http://aggie-horticulture.tamu.edu/archives/parsons/publications/vegetabletravelers/muskmelon.html
== Արտաքին հղումներ ==
* [http://aggie-horticulture.tamu.edu/archives/parsons/publications/vegetabletravelers/muskmelon.html Հոդված Տեխասի A&M համալսարանի կայքում]{{en icon}}
* [http://infomednet.ru/zoz/7-zozh/186-arbuz-i-dynya-kak-pravilno-vybirat-baxchevye.html/ Ձմերուկ և սեխ. ինչպես ճիշտ ընտրել բոստանային բույսերը].
* [http://ipob.org.ua/dini.html Սեխի սորտերը ուկրաինական սելեկցիայում].
{{ՀԲ}}
[[Կատեգորիա:Դդմազգիներ]]
| |||