«Նատրիումի քլորիդ»–ի խմբագրումների տարբերություն
Content deleted Content added
չ Լավ/Ընտրյալ հոդվածի կամ ցանկի կաղապարների հեռացում: Այժմ Վիքիշտեմարանից է գալիս։, ջնջվեց: {{Link FA|uk}} |
No edit summary |
||
Տող 1.
{{Նյութ
| պատկեր =Halit-Kristalle.jpg|right|150px
| պատկեր 3D = NaCl_polyhedra.png|150px
| պատկեր 2 =
<!-- Ընդհանուր հատկություններ -->
| քիմիական անվանում = Նատրիումի քլորիդ
| ավանդական անվանում = Կերակրի աղ, կերակրի աղ,
| քիմիական բանաձև = NaCl
| կրճատ անվանում =
| ռացիոնալ բանաձև =
<!-- Ֆիզիկական հատկություններ -->
| վիճակ = Հեղուկ
| խառնուրդներ =
| մոլային զանգված = 58,44277
| մոլյար կոնցենտրացիա =
| խտություն = 2,165
| ամրության սահման =
| կարծրություն =
| մակերեսային լարվածություն =
| դինամիկ մածուցիկություն =
| կինեմատիկ մածուցիկություն =
| իոնիզացման էներգիա =
| հաղորդականություն =
| էլեկտրական դիմադրություն =
| էլ. դիմ գործակից =
| ձայնի արագություն =
| մոլային զանգված =
| խտություն = 2,165
| հալման ջերմ. = 800,8
| եռման ջերմ. = 1465
| բռնկման ջերմ. =
| ջերմատարողություն =
| ձևավորման էնթալպիա =
| լուծելիություն = 35,6 (0 °C)<br />35,9 (+25 °C)<br />39,1 (+100 °C)
<!-- Ջերմային հատկություններ -->
| հալման ջերմ. =
| փափկեցման ջերմ. =
| սուբլիմացման ջերմ. =
| եռման ջերմ. =
| եռման ջերմ. բն. =
| տրոհման ջերմ. =
| տրոհման ջերմ. =
| ֆազային անցումներ =
| այրման ջերմ. =
| բյուրեղացման ջերմ. =
| բռնկման ջերմ. =
| ինքնաայրման ջերմ. =
| գազի ճնշում =
| պայթուցիկության աստիճան =
| Վան դեր Վալսի հաստ. =
| տրանսֆորմացիայի միջակայք =
| հալման տեսակ. ջերմուն. =
| սուբլիմացիայի էնթալպիա =
| գազառաջացման տեսակ. ջերմուն. =
| ջերմային լայնացում =
| լուծման էնթալպիա =
| եռման էնթալպիա =
| հալման էնթալպիա =
| ձևավորման էնթալպիա = −234,8
| ջերմահաղորդականություն =
| կրիտիկական խտություն =
| ջերմատարողություն =
| կրիտիկական ճնշում = +241 °C, 63 բար
| եռակի կետ = -114,3 °C
<!-- Քիմիական հատկություններ -->
| թթվի չեզոք. հաստ. =
| լուծելիություն = 35,6 (0 °C)<br />35,9 (+25 °C)<br />39,1 (+100 °C)
| լուծելիություն = 35,6 (0 °C)<br />35,9 (+25 °C)<br />39,1 (+100 °C)
| լուծելիություն1 = 1,49
| նյութ1 = մեթանոլ
| լուծելիություն2 = 21,5
| նյութ2 = Ամոնիակ
| լուծելիություն3 =
| նյութ3 =
| լուծելիություն4 =
| նյութ4 =
| պտույտ =
| իզոէլեկտրական կետ =
| դիէլեկտր. թափանց. =
<!-- Օպտիկական հատկություններ -->
| թափանցիկություն =
| բեկման ցուցիչ = 1,544202 (589 նմ)
| Բրյուստերի անկյուն =
<!-- Կառուցվածք -->
| հիբրիդիզացիա =
| կոորդինացիոն երկրաչափություն = ութանկյուն (Na<sup>+</sup>) <br />Ութանկյուն (Cl<sup>-</sup>)
| բյուրեղային կառուցվածք = կենտրոնացած խորանարդ, cF8
| դիպոլ մոմենտ = (գազ) 1.69
<!-- Դասակարգում -->
| CAS = [7647-14-5]
| PubChem = 5234
| EINECS = 231-598-3
| SMILES = [Na+].[Cl-]
| ЕС =
| RTECS = VZ4725000
| OOH =
<!-- Թունավորություն -->
| ՍԹԿ = 3000–8000
| ՄԲ =
| թունավորություն =
| R-արժեքներ = 0
| S-արժեքներ = 0
| H-արժեքներ = 0
| P-արժեքներ =
| ԳՀՀ=
| NFPA = {{NFPA 704
}}
}}
'''Նատրիումի քլորիդը''' (NaCl) կամ '''կերակրի աղը''' [[նատրիում]]ի և [[քլոր]]ի քիմիական միացությունն է։ Նատրիումի բնական միացություններից ամենից մատչելին նատրիումի քլորիդն է։
== Ֆիզիկական
[[Պատկեր:Sodium-chloride-3D-ionic.png|մինի|ձախից|240px|Նատրիումի քլորիդի եռաչափ մոդելը:
{{լեգենդ|Sodium-3D.png|Նատրիումի ատոմը}}
{{լեգենդ|Chloride-ion-3D-vdW.png|Քլորի ատոմը}}]]
Նատրիումի քլորիդը անգույն բյուրեղային նյութ է՝ աղի համով։ Մանր ջարդված վիճակում ունի սպիտակ գույն։
== Բնության մեջ գտնվելը և
Նատրիումի քլորիդը լուծված վիճակում գտնվում է ծովերի և օվկիանոսների ջրերում։ Ծովի ջուրը պարունակում է մինչև 3% նատրիումի քլորիդ։ Ծովի ջուրը գոլորշիացնելիս նրա մեջ լուծված աղերը նստում են։ Դրանից ծովափնյա վայրերում օգտվում են նատրիումի քլորիդ արդյունահանելու համար։
[[Պատկեր:Dead-Sea---Salt-Evaporation-Ponds.jpg|մինի|ձախից|240px|[[Իսրայել]]ի և [[Հորդանան]]ի գոլորշիացման աղային ավազանները [[Մեռյալ ծով]]ի հարավային մասում։]]
[[Պատկեր:Piles of Salt Salar de Uyuni Bolivia Luca Galuzzi 2006 a.jpg|մինի|240px|Աղակույտեր [[Բոլիվիա]]յում]]
Տող 18 ⟶ 125՝
Տարածված է նաև նատրիումի քլորիդի ստացումը աղի լճերից, օրինակ՝ [[Բասկունչակ]] և [[Էլտոն]] լճերից։ Մի ժամանակ դրանք եղել են ծովածոցեր։ Անջատվելով ծովերից, ծովերը փոխարկվում են լճերի։ Աղի լճերը չորանում էին և նրանցում բյուրեղային ձևով նստում էր նատրիումի քլորիդը։ Այսպիսի աղը կոչվում է ինքնանիստ աղ։ Վերջնականապես չորացած աղի լճերից տեղերում առաջացել են քարաղի հանքեր։
==
Նատրիումի քլորիդն անհրաժեշտ է մարդու օրգանիզմին․ դրա համար էլ այդ աղը պատկանում է առաջին անհրաժեշտության մթերքների թվին։ Շատ նոսր լուծույթի ձևով կերակրի աղը կիրառվում է նաև բժշկության մեջ (ֆիզիոլոգիական լուծույթ)։
Տող 26 ⟶ 133՝
Աղի արտադրության մոտավորապես 51%-ը օգտագործվում է ցուրտ երկրներում ձմեռները փողոցների [[սառույց]]ը հալեցնելու նպատակով<ref name="Վիքիպեդիայի անգլերեն հոդվածը">[http://en.wikipedia.org/wiki/Sodium_chloride Վիքիպեդիայի անգլերեն հոդվածը]</ref>։ Փողոցների սառույցը հալեցնելու համար ավելի գերադասելի է օգտագործել [[կալցիումի քլորիդ]], քանզի այն ջրի հետ լուծվելիս էներգիա է անջատում՝ այդպիսով տաքացնելով մոտակա սառույցը և ձյունը։ Այն նաև իջեցնում է հալման ջերմաստիճանը։ Նատրիումի քլորիդը նույնպես իջեցնում է հալման ջերմաստիճանը, սակայն լուծվելիս ջերմություն չի արձակում։ Սակայն նատրիումի քլորիդն ավելի մատչելի է, և պաշարելու կամ օգտագործելու հատուկ պայմաններ չի պահանջում, ի տարբերությւն կալցիումի քլորիդի<ref name="Վիքիպեդիայի անգլերեն հոդվածը"/>։ [[Մագնեզիումի քլորիդ]]ը նույնպես հաճախ օգտագործվում է այդ նպատակների համար։
<center>
'''Ջրային լուծույթների խտությունը և կոնցենտրացիան NaCl'''
{| class="wikitable sortable"
|-
! Կոնցենտրացիա, %
! Կոնցենտրացիա, գ/լ
! Խտություն, գ/մլ
|-
| 1
| 10,05
| 1,005
|-
| 2
| 20,25
| 1,012
|-
| 4
| 41,07
| 1,027
|-
| 6
| 62,47
| 1,041
|-
| 8
| 84,47
| 1,056
|-
| 10
| 107,1
| 1,071
|-
| 12
| 130,2
| 1,086
|-
| 14
| 154,1
| 1,101
|-
| 16
| 178,5
| 1,116
|-
| 18
| 203,7
| 1,132
|-
| 20
| 229,5
| 1,148
|-
| 22
| 256
| 1,164
|-
| 24
| 283,2
| 1,18
|-
| 26
| 311,2
| 1,197
|}
</center>
== Տեսեք նաև ==
| |||