«Տիտաններ (դիցաբանություն)»–ի խմբագրումների տարբերություն

{{այլգործածություն2|հունական դիցաբանության տիտանների||Տիտան}}

 

Տիտանները ամուսնացել են իրենց քույրերի՝ [[տիտանուհիներ]]ի հետ. Օվկիանոսը՝ [[Տեթիս]]ի (նրանցից սերվել են [[օվկիանուհիներ]]ը), Կեոսը՝ [[Փեբե]]ի (նրանց զավակներն են՝ [[Լետո]]ն և [[Աստերիա]]ն), Կրիոսը՝ [[Էվրիբե]]ի (սերունդը՝ [[Աստրեոս]]ը, [[Պալանտոս]]ը, [[Պերսես]]ը), Հիպերիոնը՝ [[Թեա]]յի (որդիները՝ [[Հելիոս]], [[Սելենե]], [[Էոս]]), Հապետոսը՝ [[Կլիմենե]]ի (որդիները՝ [[Պրոմեթևս]], [[Եպիմեթևս]], [[Ատլաս]]), Կրոնոսը՝ [[Հռեա]]յի (զավակները՝ [[Հերա]], [[Հեստիա]], [[Աիդ]], [[Զևս]], [[Դեմետրա]], [[Պոսեյդոն]])։ Տիտանների անունները վկայում են այն մասին, որ նրանք անձնավորել են բնության տարերքը (Օվկիանոսն ու Տեթիսը՝ ծովը, Հիպերիոնը և Թեյան՝ երկինքը , Կեոնը և Փեբեն՝ լույսը)։ Զևսի կողմից Կրոնոսի տապալվելուց հետո տիտանները ապստամբել են նոր աստվածների՝ օլիմպոսների դեմ (տիտանների մի մասը անցել է Զևսի իսկ մյուսը օլիմպոսյանների կողմը կամ բոլորովին չի մասնակցել կռվին)։ Կռիվը տեղի է ունեցել [[Օթրիս]] և [[Օլիմպոս]] լեռների վրա։ Օլիմպոսյանները հաղթել են կիկլոպների և հեկատոնքեյրների օգնությամբ։ Տիտանոմաքիայի (տիտանների դեմ մղած մարտի) ելքը ամրապնդել է նոր աստվածների իշխանությունը։ [[Տիտանոմաքիա]]յի մասին ասքը նման է [[գիգանտոմաքիա]]յի մասին առասպելին։ Ուշ առասպելներում տիտանները հաշտվում են օլիմպոսի աստվածների հետ և վերաբնակվում են Երանելյաց կղզիներում։

 

Համաձայն Հեսիոդի, [[Ուրանոս]]ի վեց որդիներ (ըստ ավագության).

* [[Օվկիանոս(դիցաբանություն)|Օվկիանոս]] - ունեցել էր վերահսկողություն համաշխարհային հորձանքի նկատմամբ, որը՝ ըստ հույների ներկայացմանը,շրջապատում էր ամբողջ երկիրը։

* [[Հապետոս]]

* [[Կրոնոս]]

 

Համաձայն Հեսիոդի, [[Ուրանոս]]ի և Գեայի վեց դուստրերն.

* [[Թեա]]

Ըստ օռփիկներին էլ, նրանք յոթն էին (այդ թվում [[Դիոնա]]).

 

 

 

== Տիտանուհիներ ==

{{Հիմնական|Տիտանուհիներ}}

 

Տիտանների քույրերը Ուրանոսի և Գեայի դուստրերը՝ Հռեա, Թեյա, Թեմիս, Մնեմոսինե, Փեբե, Տեթիս (ըստ այլ թվարկման՝ Մենեմոսինեի և Թեմիսի փոխարեն՝ կլիմենա ու Եվրիբիա)։ Տիտանուհիները համարվել են նաև Ուրանոսի և Գեայի թոռները (Լետոն, Աստերիան, Սելենեն, Էոսը և ուրիշներ)։<ref>Դիցաբանական բառարան, Ե., 1985, էջ 235։</ref>

 

Տիտաններ արխայիկ (ենթադրաբար նախահունական ժամանակաշրջանի)աստվածություններն են, որոնք բնության տարրերի և բնական աղետների անձնավորումն էին։ Առասպել [[Տիտանոմաքիա]]յի մասին հավանաբար արտացոլում է պայքար նախահունական, բալկանյան աստվածների և նոր աստվածների՝ [[Օլիմպոսի աստվածներ|Օլիմպացիներ]]ի դեմ, որորնք ներխուժեցին հյուսիսից հունական ցեղերից։