«Օզոն»–ի խմբագրումների տարբերություն
Content deleted Content added
հեռացվել է Կատեգորիա:Թթվածնային միացություններ ՀոթՔաթ գործիքով |
No edit summary |
||
Տող 1.
{{Նյութ
| պատկեր =Ozone-1,3-dipole.png
| պատկեր 3D =Ozone-CRC-MW-3D-balls.png
| պատկեր 2 =
<!-- Ընդհանուր հատկություններ -->
| քիմիական անվանում =Օզոն
| ավանդական անվանում =
| քիմիական բանաձև = O<sub>3</sub>
| կրճատ անվանում =
| ռացիոնալ բանաձև =
<!-- Ֆիզիկական հատկություններ -->
| վիճակ = Կապույտ գազ
| խառնուրդներ =
| մոլային զանգված = 47.998
| մոլյար կոնցենտրացիա =
| խտություն = 0,0021445
| ամրության սահման =
| կարծրություն =
| մակերեսային լարվածություն =
| դինամիկ մածուցիկություն =
| կինեմատիկ մածուցիկություն =
| իոնիզացման էներգիա =
| հաղորդականություն =
| էլեկտրական դիմադրություն =
| էլ. դիմ գործակից =
| ձայնի արագություն =
| մոլային զանգված = 47.998
| խտություն = 0,0021445
| հալման ջերմ. = −197,2
| եռման ջերմ. = −119,9
| բռնկման ջերմ. =
| ջերմատարողություն =
| ձևավորման էնթալպիա =
| լուծելիություն = 1,06 գ/լ ( 0 °С-ում)<ref name="Holeman">Holleman, Wiberg: ''Lehrbuch der Anorganischen Chemie.'' ss. 91–100. Auflage. de Gruyter, 1985, S. 460.</ref>
<!-- Ջերմային հատկություններ -->
| հալման ջերմ. = −197,2
| փափկեցման ջերմ. =
| սուբլիմացման ջերմ. =
| եռման ջերմ. = −119,9
| եռման ջերմ. բն. =
| տրոհման ջերմ. =
| տրոհման ջերմ. =
| ֆազային անցումներ =
| այրման ջերմ. =
| բյուրեղացման ջերմ. =
| բռնկման ջերմ. =
| ինքնաայրման ջերմ. =
| գազի ճնշում =
| պայթուցիկության աստիճան =
| Վան դեր Վալսի հաստ. =
| տրանսֆորմացիայի միջակայք =
| հալման տեսակ. ջերմուն. =
| սուբլիմացիայի էնթալպիա =
| գազառաջացման տեսակ. ջերմուն. =
| ջերմային լայնացում =
| լուծման էնթալպիա =
| եռման էնթալպիա =
| հալման էնթալպիա =
| ձևավորման էնթալպիա =
| ջերմահաղորդականություն =
| կրիտիկական խտություն =
| ջերմատարողություն =
| կրիտիկական ճնշում =
| եռակի կետ =
<!-- Քիմիական հատկություններ -->
| թթվի չեզոք. հաստ. =
| լուծելիություն = 1,06 գ/լ ( 0 °С-ում)<ref name="Holeman">Holleman, Wiberg: ''Lehrbuch der Anorganischen Chemie.'' ss. 91–100. Auflage. de Gruyter, 1985, S. 460.</ref>
| լուծելիություն = 1,06 գ/լ ( 0 °С-ում)<ref name="Holeman">Holleman, Wiberg: ''Lehrbuch der Anorganischen Chemie.'' ss. 91–100. Auflage. de Gruyter, 1985, S. 460.</ref>
| լուծելիություն1 =
| նյութ1 = ջուր
| լուծելիություն2 =
| նյութ2 =
| լուծելիություն3 =
| նյութ3 =
| լուծելիություն4 =
| նյութ4 =
| պտույտ =
| իզոէլեկտրական կետ =
| դիէլեկտր. թափանց. =
<!-- Օպտիկական հատկություններ -->
| թափանցիկություն =
| բեկման ցուցիչ =
| Բրյուստերի անկյուն =
<!-- Կառուցվածք -->
| հիբրիդիզացիա =
| կոորդինացիոն երկրաչափություն =
| բյուրեղային կառուցվածք =
| դիպոլ մոմենտ =
<!-- Դասակարգում -->
| CAS = 10028-15-6
| PubChem = 24823
| EINECS = 233-069-2
| SMILES = [O-][O+]=O
| EC =
| RTECS = RS8225000
| ChEBI = 23208
| OOH =
<!-- Թունավորություն -->
| ՍԹԿ =
| ՄԲ =
| թունավորություն =
| R-արժեքներ =
| S-արժեքներ =
| H-արժեքներ =
| P-արժեքներ =
| ԳՀՀ=
| NFPA =
}}
'''Օզոն''' կամ '''եռթթվածին''' ({{lang-grc|''ὄζω''}} - հոտ) ('''O<sub>3</sub>''') [[թթվածին|թթվածնի]] երեք [[ատոմ]]ներից բաղկացած եռատոմ [[մոլեկուլ]] է։ Սովորական ջերմաստիճանում կապույտ գազ է: Թթվածնի [[ալոտրոպ ձևափոխություններ|ալոտրոպ ձևափոխություն]] է և ավելի անկայուն է, քան թթվածնի մոլեկուլը (երկատոմ թթվածինը O<sub>2</sub>)։
Էլեկտրական մեքենաների մոտ օդի կայծեր բաց թողնելու ժամանակ զգացվում է յուրահատուկ հոտ։ Այդպիսի հոտ է զգացվում նաև ամպրոպային էլեկտրական պարպումների ժամանակ։ Այդ հոտը պատկանում է օզոն գազին, որ հունարենից թարգմանաբար կնշանակի հոտ ունեցող։
Տող 7 ⟶ 114՝
Օզոնը ներկա է ցածր խտությամբ մթնոլորտի բոլոր շերտերում։ Երկրի մակերևույթի օզոնը օդի աղտոտիչ է և վնասում է կենդանիների [[շնչառական համակարգ]]ին։
Երկրի մակերևույթից 20-
== Ֆիզիկական
Սովորական պայմաններում օզոնը կապտավուն, յուրահատուկ հոտով, ջրում վատ լուծվող գազ է։ 0 °С-ում լուծվողականությունը 0,494 լ/կգ է՝ թթվածնից տասն անգամ բարձր։ Մոլեկուլն ունի անկյունային կառուցվածք, ΔOOO=116,5°։ Հեղուկ օզոնը մուգ մանուշակագույն է, -183 °C-ի դեպքում ունի 1,71 գ/դմ<sup>3</sup> խտություն։ Եռման ջերմաստիճանը՝ t<sub>եռ</sub>=-112°С։ <br />
Երկրի մակերևույթի 20-25 կմ բարձրության վրա օզոն նոսր լայն շերտ կա, որը սեղմելիս 2-3 մմ է ընդամենը, որը կլանում է արևի ուլտրամանուշակագույն ճառագայթները
Տող 29 ⟶ 136՝
2Ag+O<sub>3</sub>=Ag<sub>2</sub>O+O<sub>2</sub>
== Պատմություն ==
Բոլոր քիմիական տարրերի ալոտրոպներից օզոնն առաջինն էր, որ 1840թ. Քրիստիան Ֆրիդրիխ Շյոնբայնի կողմից առաջարկվեց որպես առանձին քիմիական նյութ: Հետագայում նա այդ նյութի անունը դրեց ըստ հունական ὄζειν, «հոտ արձակել» բայի՝ ամպրոպից հետո արձակվող յուրահատուկ հոտի համար։<ref name="ozo">{{cite journal |last=Rubin |first=Mordecai B.|year=2001 |title=The History of Ozone. The Schönbein Period, 1839–1868 |journal=Bull. Hist. Chem. |volume=26 |issue= 1|url=http://www.scs.uiuc.edu/~mainzv/HIST/awards/OPA%20Papers/2001-Rubin.pdf |accessdate= 2008-02-28 |format=PDF}}</ref><ref>{{cite web|url=http://www.todayinsci.com/10/10_18.htm#Schonbein|title=Today in Science History|accessdate=2006-05-10}}</ref>
==
Լաբորատորիայում օզոնը ստացվում է օզոնատորում, որտեղ թթվածինը ենթարկվում է առկայծող էլեկտրական պարպման։
| |||