'''Վակֆ''' ([[Արաբերեն|արաբ]]․ բառացի՝ կանգ առնել, դադար առնել, անշարժանալ), [[մահմեդական երկրներ|մահմեդականիսլամադավան երկրներում]], սկսած արաբ,արաբական տիրապետության ժամանակաշրջանից, պետության, ֆեոդալների և ունևոր հավատացյալների կողմից մզկիթներին, եկեղեցիներին (իսլամահպատակ քրիստոնեական երկրներում), բարեգործական կամ ուսանողական հաստատություններին իբրև հավիտյան անօտարելի, ապահարկ սեփականություն նվիրած հողային տիրույթներ ու այլ եկամտաբեր ստացվածքներ։ Հայկական աղբյուրներում և պաշտոնական, վավերագրերում «Վակֆ» տերմինը տառադարձված է «վախմ» և «վախուպ» ձևերով։ Հայոց եկեղեցին Վակֆի նման տիրույթներ ունեցել է դեռևս մինչև արաբ, տիրապետությունը, որոնց զգալի մասը ժառանգել է հեթանոսական տաճարներից։ 14 – 18 դարեր տարբերություն Վակֆ֊ի, «գանձագին» կամ վանքի միջոցներով գնված կալվածները ենթակա էին հարկման։ Վակֆի հանձնումը ձևակերպվում էր հատուկ նվիրատվական արձանագրությամբ (վակֆնամե), որտեղ նկարագրվում էր նվիրելիք հողերի և այլ օբյեկտների չափն ու սահմանները, նշվում եկամուտների բաշխման մանրամասները։ Եկամուտների տնօրինման պարտավորությունը դրվում էր հոգևոր հաստատության մութավալիի (խնամակալ-հոգաբարձու, քրիստոնյաների մոտ սովորաբար վանքի վանահայրն էր) վրա։ Արձանագրությունն ավարտվում էր «անեծքագրով», որով հանձնարարվում էր սրբությամբ կատարել Վակֆի օրենքները, ընդգծվում, որ Վակֆ, բացի կարճատև վարձակալությունից, այլ կարգի օտարման չի ենթարկվում։
