«Մարտակերտ»–ի խմբագրումների տարբերություն
Content deleted Content added
No edit summary |
կարծում եմ՝ թարմ տվյալներ են անհրաժեշտ մեզ։ |
||
Տող 71.
}}
'''Մարտակերտ''', քաղաք [[Արցախ|Արցախի Հանրապետության]] հյուսիսարևելյան մասում, [[Մարտակերտի շրջան]]ի վարչական կենտրոնը՝ [[Ստեփանակերտ]]ից 75 կմ հյուսիս՝ [[Թարթառ]] գետի միջին հոսանքի աջ կողմում՝ 450 մետր բարձրության վրա։
Մարտակերտ համայնքի կազմում ներառվել են նաև [[Հայկաջուր]], [[Ջրաբերդ (Մարտակերտի շրջան)|Ջրաբերդ]], [[Մարալյան Սարով]], [[Լևոնարխ]] գյուղերը։ Վարչական տարածքը՝ 4600 հեկտար է։ Անվանումը ''Մատուռակերտի'' հնչյունափոխված ձևն է։ Մինչև 1992 թվականը (բռնագաղթը) Մարտակերտը մեծությամբ ԼՂԻՄ-ի երրորդ քաղաքն էր ([[Ստեփանակերտ]]ից և [[Շուշի]]ից հետո), ուներ շուրջ 13 հազար բնակիչ (2002-ին՝ 4469)։
== Մարտակերտը Արցախյան ազատամարտին ==
Շարժման սկզբին Մարտակերտի հիմնարկ-ձեռնարկությունների աշխատողները կազմակերպել են բողոքի ցույցեր, ստորագահավաք և այլն։ Շրջանի տարածքը պաշտպանելու համար ստեղծվել են աշխարհազորայինների շտաբ (ընդհանուր համակարգող՝ Վ. Բեգլարյան, շտաբի պետ՝ Վ. Խոնդկարյան), ինքնապաշտպանական երեք զինված ջոկատներ (հրամանատարներ՝ Ա. Բաղդասարյան, Ա. Նավթալյան, Վ. Մինասյան)։ Մարտակերտում էր նաև շրջանում կազմավորված ինքնապաշտպանական բոլոր ջոկատների մարտական գործողությունները համակարգող շտաբը (համընդհանուր ղեկավար՝ Վ. Գալստյան, շտաբի պետ՝ [[Հայկազ Բաղմանյան]])։ 1988-92-ին Մարտակերտի և Հայաստանի կամավորական ջոկատները, [[Արցախի Հանրապետության ինքնապաշտպանական ուժեր]]ը մարտեր են մղել հակառակորդի գերակշիռ ուժերի դեմ։ 1992-ի հուլիսի 4-ին ԽՄՀՄ 4-րդ բանակի աջակցությամբ հակառակորդն սկսել է լայնածավալ մարտական գործողություններ և գրավել Մարտակերտը։ Մարտակերտի, Կենտրոնական, Ասկերանի, Մարտունիի Պաշտպանության շտաբները, 5-րդ կամավորական բրիգադը (հրամանատար՝ [[Մանվել Գրիգորյան]]) և ՀՀ կամավորական ջոկատները 1993-ի հունիսի 12-ին ձեռնարկել են Մարտակերտի և [[Մարտակերտի շրջան|շրջանի]] բնակավայրերի ազատագրման խոշորամասշտաբ ռազմական գործողություն և 1993-ի հունիսի 28-ին ազատագրել են քաղաքը։ [[Արցախի Հանրապետության «Մարտական խաչ» 1-ին աստիճանի շքանշան]]ով պարդևատրվել են 5, «Մարտական խաչ» 2–րդ աստիճանի շքանշանով՝ 40 ազատամարտիկ։ Զոհվել է 134 ազատամարտիկ։<ref name="ՂԱՊ">Ղարաբաղյան ազատագրական պատերազմ.1988-1994, Ե., ՀՀՀ, 2004, էջ 466-467։</ref>։
== Տես նաև ==
| |||