«Արևելյան Հայաստանը Ռուսական կայսրության կազմում»–ի խմբագրումների տարբերություն

 

[[1905]] թվականի [[հունվարի 9]]-ին (22) [[Սանկտ Պետերբուրգ|Պետերբուրգում]] բանվորների խաղաղ ցույցի գնդակոծությամբ սկսվեց [[Ռուսական կայսրություն|Ռուսաստանում]] բուրժուա-դեմոկրատական [[Ռուսական հեղափոխություն (1905–1907)|առաջին հեղափոխությունը]]։ Հեղափոխությունը նպատակ ուներ տապալել ցարիզմը և երկրում հաստատել ժողովրդավարական կարգեր։ Ռուսաստանի մայրաքաղաքում բանվորների նկատմամբ տեղի ունեցած արյունալի սպանդն ալեկոծեց ամբողջ երկիրը։ Պատմության մեջ այդ օրը հայտնի է դարձել որպես ''[[Արյունոտ կիրակի]]''։ Ծայր առան զանգվածային շարժումներ։ Պայքարի մեջ ընդգրկվեց նաև Անդրկովկասը։ Հունվար-փետրվար ամիսներին անընդհատ գործադուլներ էին տեղի ունենում [[Թիֆլիս]]ում, [[Բաքու|Բաքվում]]։ Գործադուլների ալիքը հասավ նաև Հայաստան։ 1905 թվականի մարտին գործադուլ հայտարարեցին Ալավերդու հանքարդյունաբերության շրջանի շուրջ 1000 բանվորներ։ Նրանց պահանջները հիմնականում տնտեսական բնույթ ունեին։

Բանվորական գործադուլներն իրենց ազդեցությունը ունեցան նաև հայ գյուղացիության վրա։ Արդեն [[1905]] թվականի գարնան, ամռան ամիսներին Հայաստանի մի շարք վայրերում, հատկապես [[Լոռի]]ում ([[Դսեղ]] և [[Մարց (Լոռու մարզ)|Մարց]] գյուղեր)տեղի ունեցան գյուղացիական ելույթներ։