«Նարգիզ»–ի խմբագրումների տարբերություն
Content deleted Content added
No edit summary |
No edit summary |
||
Տող 28.
| ipni =
}}
'''Նարգես''' ({{lang-lat|Narcissus}}),
== Կենսաբանական նկարագիր ==
[[Պատկեր:Narcissus poeticus — Flora Batava — Volume v17.jpg|մինի|ձախից|Նարգես բուսաբանական նկարազարդում գրքից Jan Copsa «Flora Batava», 1800—1934]]
Ծաղկակիր ցողունը մերկ է, բարձրությունը՝ մինչև 35 սմ: [[Տերև]]ներն արմատամերձ են, նեղ գծաձև: [[Ծաղիկ]]ները հիմնականում մեկական են (կան նաև ողկույզներով): Ծաղկում է [[ապրիլ]]-[[մայիս]]ին: Պտուղը տուփիկ է:
== Նշանակություն ==
Նարգեսի բոլոր տեսակները թունավոր են: Սոխուկներն ու տերևները պարունակում են լիկորին ալկալոիդ, որն ունի հակաբորբոքային, ջերմիջեցնող, ցավազրկող, նաև բրոնխային գեղձերի արտազատությունն ուժեղացնող հատկություններ: Արգելակում է բարձրակարգ [[բույս]]երի և [[ծով]]ային [[ջրիմուռ]]ների [[բջիջ]]ների բազմացումն ու աճը:
== Տեսակներ ==
Հայտնի է մոտ 60 տեսակ: [[ՀՀ]]-ում բնության մեջ չի հանդիպում: Մշակվում են բազմաթիվ սորտեր՝ վառ [[դեղին]], [[սպիտակ]], խոշորածաղիկ և այլն, որոնք աճեցվում են [[պուրակ]]ներում, [[պարտեզ]]ներում, կիրառվում ծաղկային ձևավորումներում:
[[Պատկեր:Jonquil flowers08.jpg|մինի|աջից]]
[[Պատկեր:Pompás nárcisz.JPEG|մինի|աջից]]
[[Պատկեր:Narcissus cantabricus xpallidulus Habitus 2010-3-19 DehesaBoyalPuertollano.jpg|մինի|աջից]]
[[Պատկեր:Nacissus assoanus Enfoque 2011-3-06 SierraMadrona.jpg|մինի|աջից]]
[[Պատկեր:Narzissen im Perlenbachtal.jpg|մինի|աջից]]
[[Պատկեր:Narcissus-closeup.jpg|մինի|աջից]]
[[Պատկեր:NarcissusPaperwhite01.jpg|մինի|աջից]]
[[Պատկեր:Narcissus - Cultivars.jpg|մինի|աջից]]
* {{Bt-latarm|Narcissus abscissus|aut=([[Haw.]]) [[Schult.]] & [[Schult.f.]]|}}
* {{Bt-latarm|Narcissus albicans|aut=([[Haw.]]) [[Spreng.]]|}}
* {{Bt-latarm|Narcissus albimarginatus|aut=[[D.Müll.-Doblies]] & [[U.Müll.-Doblies]]|}}
* {{Bt-latarm|Narcissus arundanus|aut=[[Fern.Casas]]|}}
* {{Bt-latarm|Narcissus assoanus|aut=[[Dufour]] ex [[Schult.]] & [[Schult.f.]]|}}
* {{Bt-latarm|Narcissus asturiensis|aut=([[Jord.]]) [[Pugsley]]|}}
* {{Bt-latarm|Narcissus atlanticus|aut=[[Stern]]|}}
* {{Bt-latarm|Narcissus broussonetii|aut=[[Lag.]]|}}
* {{Bt-latarm|Narcissus bulbocodium|aut=[[L.]]|}}
* {{Bt-latarm|Narcissus calcicola|aut=[[Mendonça]]}}
* {{Bt-latarm|Narcissus cantabricus|aut=[[DC.]]|}}
* {{Bt-latarm|Narcissus cavanillesii|aut=[[Barra]] & [[G.López]]}}
* {{Bt-latarm|Narcissus cernuus|aut=[[Salisb.]]|}}
* {{Bt-latarm|Narcissus confusus|aut=[[Pugsley]]|}}
* {{Bt-latarm|Narcissus cuatrecasasii|aut=[[Fern.Casas]]}}
* {{Bt-latarm|Narcissus cyclamineus|aut=[[DC.]]|Նարգես Ալպյան}}
* {{Bt-latarm|Narcissus dubius|aut=[[Gouan]]|}}
* {{Bt-latarm|Narcissus elegans|aut=([[Haw.]]) [[Spach]]|}}
* {{Bt-latarm|Narcissus flavus|aut=[[Lag.]]|}}
* {{Bt-latarm|Narcissus foliosus|aut=([[Maire]]) [[Fern.Casas]]|}}
* {{Bt-latarm|Narcissus gaditanus|aut=[[Boiss.]] & [[Reut.]]|}}
* {{Bt-latarm|Narcissus gadorensis|aut=[[Fern.Casas]]|}}
* {{Bt-latarm|Narcissus gigas|aut=([[Haw.]]) [[Steud.]]|}}
* {{Bt-latarm|Narcissus hedraeanthus|aut=([[Webb]] & [[Heldr.]]) [[Colmeiro]]}}
* {{Bt-latarm|Narcissus hesperidis|aut=[[Fern.Casas]]|}}
* {{Bt-latarm|Narcissus hispanicus|aut=[[Gouan]]|}}
* {{Bt-latarm|Narcissus iohannis|aut=[[Fern.Casas]]|}}
* {{Bt-latarm|Narcissus jacetanus|aut=[[Fern.Casas]]|}}
* {{Bt-latarm|Narcissus jeanmonodii|aut=[[Fern.Casas]]|}}
* {{Bt-latarm|Narcissus jonquilla|aut=[[L.]]}}
* {{Bt-latarm|Narcissus lusitanicus|aut=[[Dorda]] & [[Fern.Casas]]|}}
* {{Bt-latarm|Narcissus magni-abilii|aut=[[Fern.Casas]]|}}
* {{Bt-latarm|Narcissus malacitanus|aut=[[Fern.Casas]]|}}
* {{Bt-latarm|Narcissus moleroi|aut=[[Fern.Casas]]|}}
* {{Bt-latarm|Narcissus munozii-garmendiae|aut=[[Fern.Casas]]|}}
* {{Bt-latarm|Narcissus nevadensis|aut=[[Pugsley]]|}}
* {{Bt-latarm|Narcissus nivalis|aut=[[Graells]]|}}
* {{Bt-latarm|Narcissus obesus|aut=[[Salisb.]]|}}
* {{Bt-latarm|Narcissus obsoletus|aut=([[Haw.]]) [[Spach]]|}}
* {{Bt-latarm|Narcissus occasus|aut=[[Fern.Casas]]|}}
* {{Bt-latarm|Narcissus papyraceus|aut=[[Ker Gawl.]]|}}
* {{Bt-latarm|Narcissus piifontianus|aut=[[Fern.Casas]]|}}
* {{Bt-latarm|Narcissus poeticus|aut=[[L.]]|Նարգես պոետիկ ոճով|Նարգես սպիտակ}}
* {{Bt-latarm|Narcissus primigenius|aut=([[Fern.Suárez]] ex [[M.Laínz]]) [[Fern.Casas]] & [[Laínz]]|}}
* {{Bt-latarm|Narcissus pseudonarcissus|aut=[[L.]]|Նարգես դեղին}}
* {{Bt-latarm|Narcissus romieuxii|aut=[[Braun-Blanq.]] & [[Maire]]|}}
* {{Bt-latarm|Narcissus rupicola|aut=[[Dufour]]|}}
* {{Bt-latarm|Narcissus scaberulus|aut=[[Henriq.]]|}}
* {{Bt-latarm|Narcissus serotinus|aut=[[L.]]|}}
* {{Bt-latarm|Narcissus supramontanus|aut=[[Arrigoni]]|}}
* {{Bt-latarm|Narcissus tazetta|aut=[[L.]]}}
* {{Bt-latarm|Narcissus tingitanus|aut=[[Fern.Casas]]|}}
* {{Bt-latarm|Narcissus triandrus|aut=[[L.]]}}
* {{Bt-latarm|Narcissus viridiflorus|aut=[[Schousb.]]|Նարգես կանաչ}}
</div>
* {{Bt-latarm|Narcissus ×abilioi|aut=[[Fern.Casas]]}} [= {{Bt|Narcissus bulbocodium}} × {{Bt|Narcissus flavus}}]
* {{Bt-latarm|Narcissus ×aedoi|aut=Fern.Casas|}} [= {{Bt|Narcissus pseudonarcissus|subsp=leonensis}} × {{Bt|Narcissus triandrus}}]
* {{Bt-latarm|Narcissus ×alejandrei|aut=Fern.Casas|}} [= {{Bt|Narcissus gigas}} × {{Bt|Narcissus jacetanus|subsp=vasconicus}}]
* {{Bt-latarm|Narcissus ×alentejanus|aut=Fern.Casas|}} [= {{Bt|Narcissus cavanillesii}} × {{Bt|Narcissus serotinus}}]
* {{Bt-latarm|Narcissus ×alleniae|aut=[[Donn.-Morg.]]|}} [= {{Bt|Narcissus obsoletus}} × {{Bt|Narcissus viridiflorus}}]
* {{Bt-latarm|Narcissus ×aloysii-villarii|aut=Fern.Casas|}} [= {{Bt|Narcissus pseudonarcissus|subsp=moschatus}} × {{Bt|Narcissus jacetanus}}]
* {{Bt-latarm|Narcissus ×andorranus|aut=Fern.Casas|}} [= {{Bt|Narcissus pseudonarcissus|subsp=nobilis}} × {{Bt|Narcissus poeticus}}]
* {{Bt-latarm|Narcissus ×bakeri|aut=[[K.Richt.]]|}} [= {{Bt|Narcissus bulbocodium}} × {{Bt|Narcissus pseudonarcissus}}]
* {{Bt-latarm|Narcissus ×boutignyanus|aut=[[Philippe]]|}} [= {{Bt|Narcissus moleroi}} × {{Bt|Narcissus poeticus}}]
* {{Bt-latarm|Narcissus ×brevitubulosus|aut=[[A.Fern.]]|}} [= {{Bt|Narcissus asturiensis}} × {{Bt|Narcissus nivalis}}]
* {{Bt-latarm|Narcissus ×buxtonii|aut=[[K.Richt.]]|}} [= {{Bt|Narcissus abscissus}} × {{Bt|Narcissus assoanus}}]
* {{Bt-latarm|Narcissus ×caramulensis|aut=[[P.Ribeiro]]|}} [= {{Bt|Narcissus bulbocodium}} × {{Bt|Narcissus cyclamineus}}]
* {{Bt-latarm|Narcissus ×cardonae|aut=[[Lloret]] & Fern.Casas|}} [= {{Bt|Narcissus dubius}} × {{Bt|Narcissus tazetta}}]
* {{Bt-latarm|Narcissus ×carringtonii|aut=[[Rozeira]]|}} [= {{Bt|Narcissus cernuus}} × {{Bt|Narcissus scaberulus}}]
* {{Bt-latarm|Narcissus ×cazorlanus|aut=Fern.Casas|}} [= {{Bt|Narcissus hedraeanthus}} × {{Bt|Narcissus triandrus}}]
* {{Bt-latarm|Narcissus ×chevassutii|aut=Fern.Casas|}} [= {{Bt|Narcissus serotinus}} × {{Bt|Narcissus tazetta}}]
* {{Bt-latarm|Narcissus ×christianssenii|aut=[[A.Fern.]]|}} [= {{Bt|Narcissus rupicola}} × {{Bt|Narcissus triandrus}}]
* {{Bt-latarm|Narcissus ×compressus|aut=[[Haw.]]|}} [= {{Bt|Narcissus jonquilla}} × {{Bt|Narcissus tazetta}}]
* {{Bt-latarm|Narcissus ×confinalensis|aut=[[Uribe-Ech.]] & [[Urrutia]]|}} [= {{Bt|Narcissus asturiensis}} × {{Bt|Narcissus primigenius}}]
* {{Bt-latarm|Narcissus ×dordae|aut=Fern.Casas|}} [= {{Bt|Narcissus abscissus}} × {{Bt|Narcissus pseudonarcissus|subsp=pallidiflorus}}]
* {{Bt-latarm|Narcissus ×felineri|aut=Fern.Casas|}} [= {{Bt|Narcissus bulbocodium}} × {{Bt|Narcissus primigenius}}]
* {{Bt-latarm|Narcissus ×fosteri|aut=[[Lynch]]|}} [= {{Bt|Narcissus gigas}} × {{Bt|Narcissus triandrus}}]
* {{Bt-latarm|Narcissus ×georgemawii|aut=Fern.Casas|}} [= {{Bt|Narcissus elegans}} × {{Bt|Narcissus viridiflorus}}]
* {{Bt-latarm|Narcissus ×gredensis|aut=Fern.Casas|}} [= {{Bt|Narcissus bulbocodium}} × {{Bt|Narcissus rupicola}}]
* {{Bt-latarm|Narcissus ×hannibalis|aut=[[A.Fern.]]|}} [= {{Bt|Narcissus hispanicus}} × {{Bt|Narcissus triandrus}}]
* {{Bt-latarm|Narcissus ×incomparabilis|aut=[[Mill.]]|}} [= {{Bt|Narcissus hispanicus}} × {{Bt|Narcissus poeticus}}]
* {{Bt-latarm|Narcissus ×incurvicervicus|aut=[[Barra]] & [[G.López]]|}} [= {{Bt|Narcissus cernuus}} × {{Bt|Narcissus flavus}}]
* {{Bt-latarm|Narcissus ×infundibulum|aut=[[Poir.]]|}} [= {{Bt|Narcissus abscissus}} × {{Bt|Narcissus jonquilla}}]
* {{Bt-latarm|Narcissus ×javieri|aut=([[A.Fern.]]) Fern.Casas|}} [= {{Bt|Narcissus magni-abilii}} × {{Bt|Narcissus nivalis}}]
* {{Bt-latarm|Narcissus ×libarensis|aut=[[Sánchez García]] & [[Mart.Ort.]]|}} [= {{Bt|Narcissus cuatrecasasii}} × {{Bt|Narcissus papyraceus}}]
* {{Bt-latarm|Narcissus ×litigiosus|aut=[[Amo]]|}} [= {{Bt|Narcissus cantabricus|subsp=monophyllus}} × {{Bt|Narcissus cernuus}}]
* {{Bt-latarm|Narcissus ×maginae|aut=Fern.Casas & [[Susanna]]|}} [= {{Bt|Narcissus cuatrecasasii}} × {{Bt|Narcissus triandrus}}]
* {{Bt-latarm|Narcissus ×magnenii|aut=[[Rouy]]|}} [= {{Bt|Narcissus assoanus}} × {{Bt|Narcissus tazetta}}]
* {{Bt-latarm|Narcissus ×martinoae|aut=[[Nava]] & [[Fern.Casado]]|}} [= {{Bt|Narcissus asturiensis}} × {{Bt|Narcissus pseudonarcissus|subsp=pallidiflorus}}]
* {{Bt-latarm|Narcissus ×medioluteus|aut=[[Mill.]]|}} [= {{Bt|Narcissus poeticus}} × {{Bt|Narcissus tazetta}}]
* {{Bt-latarm|Narcissus ×montserratii|aut=Fern.Casas & [[Rivas Ponce]]|}} [= {{Bt|Narcissus abscissus}} × {{Bt|Narcissus poeticus}}]
* {{Bt-latarm|Narcissus ×nutans|aut=[[Haw.]]|}} [= {{Bt|Narcissus jonquilla}} × {{Bt|Narcissus triandrus}}]
* {{Bt-latarm|Narcissus ×odorus|aut=[[L.]]|}} [= {{Bt|Narcissus jonquilla}} × {{Bt|Narcissus pseudonarcissus}}]
* {{Bt-latarm|Narcissus ×oiarbidei|aut=Fern.Casas & [[Uribe-Ech.]]|}} [= {{Bt|Narcissus assoanus}} × {{Bt|Narcissus jacetanus}}]
* {{Bt-latarm|Narcissus ×paivae|aut=([[A.Fern.]]) Fern.Casas|}} [= {{Bt|Narcissus asturiensis}} × {{Bt|Narcissus magni-albii}}]
* {{Bt-latarm|Narcissus ×perangustus|aut=Fern.Casas|}} [= {{Bt|Narcissus obsoletus}} × {{Bt|Narcissus serotinus}}]
* {{Bt-latarm|Narcissus ×perezlarae|aut=[[Font Quer]]|}} [= {{Bt|Narcissus cavanillesii}} × {{Bt|Narcissus obsoletus}}]
* {{Bt-latarm|Narcissus ×poculiformis|aut=[[Salisb.]]|}} [= {{Bt|Narcissus dubius}} × {{Bt|Narcissus pseudonarcissus|subsp=moschatus}}]
* {{Bt-latarm|Narcissus ×ponsii-sorollae|aut=Fern.Casas|}} [= {{Bt|Narcissus assoanus}} × {{Bt|Narcissus cernuus}}]
* {{Bt-latarm|Narcissus ×pravianoi|aut=Fern.Casas|}} [= {{Bt|Narcissus primigenius}} × {{Bt|Narcissus triandrus}}]
* {{Bt-latarm|Narcissus ×pugsleyi|aut=Fern.Casas|}} [= {{Bt|Narcissus assoanus}} × {{Bt|Narcissus pseudonarcissus|subsp=moschatus}}]
* {{Bt-latarm|Narcissus ×pujolii|aut=[[Font Quer]]|}} [= {{Bt|Narcissus assoanus}} × {{Bt|Narcissus papyraceus|subsp=panizzianus}}]
* {{Bt-latarm|Narcissus ×rafaelii|aut=[[Patino]] & [[Uribe-Ech.]]|}} [= {{Bt|Narcissus assoanus}} × {{Bt|Narcissus confusus}}]
* {{Bt-latarm|Narcissus ×rogendorfii|aut=[[Batt.]] & [[Trab.]]|}} [= {{Bt|Narcissus elegans}} × {{Bt|Narcissus tazetta}}]
* {{Bt-latarm|Narcissus ×romoi|aut=Fern.Casas|}} [= {{Bt|Narcissus cantabricus}} × {{Bt|Narcissus flavus}}]
* {{Bt-latarm|Narcissus ×rupidulus|aut=Fern.Casas & [[Susanna]]|}} [= {{Bt|Narcissus cernuus}} × {{Bt|Narcissus rupicola}}]
* {{Bt-latarm|Narcissus ×somedanus|aut=[[Fern.Casado]], [[Nava]] & [[Suárez Pérez]]|}} [= {{Bt|Narcissus asturiensis}} × {{Bt|Narcissus triandrus}}]
* {{Bt-latarm|Narcissus ×susannae|aut=Fern.Casas|}} [= {{Bt|Narcissus bulbocodium}} × {{Bt|Narcissus triandrus}}]
* {{Bt-latarms|Narcissus ×taitii|aut=[[Henriq.]]|}} [= {{Bt|Narcissus cernuus}} × {{Bt|Narcissus pseudonarcissus}}]
* {{Bt-latarm|Narcissus ×tenuior|aut=[[Кёртис, Уильям|Curtis]]|}} [= {{Bt|Narcissus jonquilla}} × {{Bt|Narcissus poeticus}}]
* {{Bt-latarm|Narcissus ×tortifolius|aut=Fern.Casas|}} [= {{Bt|Narcissus gaditanus}} × {{Bt|Narcissus papyraceus|subsp=panizzianus}}]
* {{Bt-latarm|Narcissus ×tuckeri|aut=[[Barra]] & [[G.López]]|}} [= {{Bt|Narcissus flavus}} × {{Bt|Narcissus hedraeanthus}}]
* {{Bt-latarm|Narcissus ×urrutiae|aut=Fern.Casas & [[Uribe-Ech.]]|}} [= {{Bt|Narcissus munozii-garmendiae}} × {{Bt|Narcissus rupicola}}]
* {{Bt-latrarm|Narcissus ×xaverii|aut=[[Nava]] & [[Fern.Casado]]|}} [= {{Bt|Narcissus gigas}} × {{Bt|Narcissus pseudonarcissus|subsp=pallidiflorus}}
{{ՀԲ}}
[[Կատեգորիա:Ծաղկավոր բույսեր]]
| |||